Fərhad məMMƏdov tahiRƏ allahyarova

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
156
-  Respublikanın  xarici  siyasət  kursu,  regiondaki  strateji  mövqeyi  və  milli 
maraqlarının müdafiə edilməsi istiqamətində analitik xarakterli tədqiqatların 
aparılması;
-  Regionda  baş  verən  geosiyasi  proseslərin  tədqiqi,  xarici  dövlətlərin  və 
beynəlxalq  təşkilatların  müvafiq  bölgələrlə  bağlı  siyasətinin  tədqiqi  və 
proqnozlaşdırılması;
-  Regional inkişaf problemləri, regional inkişafın dövlət tənzimlənməsi və idarə 
olunması, regional inteqrasiya proseslərinin tədqiqi, dövlətlərarası əməkdaşlıq 
mexanizmi və strukturlarının monitorinqi və təhlili;
-  Regional  nəqliyyat-kommunikasiya,  enerji  və  infrastruktur  problemlərinin 
təhlili;
-  Azərbaycanın  və  bütövlükdə  regionun  davamlı    inkişafına  və  sabitliyinə 
ünvanlanmış  təhdid  və  çağırışların  tədqiq  olunması  və  onların  aradan 
qaldırılması imkan və vasitələrinin üzə çıxarılması;
-  Beynəlxalq münasibətlərin aktual problemlərinin təhlili.
Mərkəzin illik  büdcəsi 42,1 min manatdır. Qərargahı  AZ 1001,  Bakı şəhəri, 
Lermontov küçəsi 74 ünvanında yerləşir. Kompüterlərlə və sürətli internetlə 
təchizatı aşağı səviyyədədir.  Daimi işləyən əməkdaşlarının sayı 11-dir, müddətli 
müqavilələr əsasında işləyən əməkdaşları  yoxdur. Mərkəzdə fəaliyyət göstərən 
şöbələrin  sayı 5-dir.  Xarici ölkələrdə  rəsmi tərəfdaşları yoxdur. Əməkdaşların 
xaricə  səfərlərinin sayı 15-dir. 
Həyata keçirilmiş layihələrin mövzuları:
2003-2005-ci illərdə: “Bakı-Ceyhan əsas neft ixrac boru kəmərinin Cənubi 
Qafqazın sosial-iqtisadi və ictimai-siyasi inkişafında rolu”; 
2006-2010-cu illərdə:  “Azərbaycanın regional inkişaf strategiyası və onun 
reallaşdırılması mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi”, “Qloballaşma şəraitində 
milli siyasət (regional aspekt) məsələləri”, “Müstəqillik illərində Azərbaycan-
Pakistan əlaqələri”. 
Həyata keçirilmiş elmi konfransların sayı və onların adları:
 - “İlham Əliyev və Azərbaycanın müasir inkişaf strategiyasının yeni mərhələsi”, 
07 noyabr 2008-ci il.
-  “Azərbaycan  Respublikası  regionlarının  2009-2013-cü  illərdə  sosial-iqtisadi 
inkişafı  Dövlət  Proqramı:  əsas  vəzifələr  və  onların  yerinə  yetirilməsi 
mexanizmləri”, 03 iyun 2009-cu il.
Mərkəzin əməkdaşları tərəfindən 225 elmi əsər, o cümlədən 10 kitab çap 
edilimşdir.
Dövlət  strukturlarına  və  nazirliklərə,  dövlət  siyasətinin  bu  və  ya  digər 
sahələrin  təkmilləşdirilməsi  məqsədi  ilə  verilmiş  tövsiyələrin  sayı  və  onların 
tematikası 3-dür: “Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə dövlət və bələdiyyə 

---

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
157
idarəetməsinin  təkmilləşməsi  haqqında,  Vergilər  Nazirliyinə  Bakı  şəhərində 
dövlət  əhəmiyyətli  və  yerli  imkanlara  əsaslanan  müəssisələr  müstəsna  olmaqla 
digər  müəssisələrin  tikintisinin  məhdudlaşması  haqqında  və  Respublikanın 
regional mədəni-iqtisadi mərkəz xarakterli şəhərlərində tətbiq edilən vergi dərəcə 
və güzəştlərinin təkmilləşdirilməsi haqqında.
Hal-hazırda Mərkəzdə aşağıdakı layihələr həyata keçirilir:
–  “Azərbaycanın uzunmüddətli sosial-iqtisadi inkişaf strategiyası: formalaşması  
mərhələləri, xüsusiyyətləri və reallaşma istiqamətləri; 
-  “Azərbaycan regional münasibətlər sistemində”.
Mərkəzin əməkdaşları tərəfindən 3 elmi konfrans keçirilmiş, 145 elmi məqalə, 
o cümlədən 7 monoqrafiya və kitab çap edilmişdir.
Mərkəz Azərbaycanda “beyin mərkəzləri” arasında tərəfdaşlıq və əməkdaşlığın   
formaları və mexanizmlər haqqında aşağıdakı təkliflərlə çıxış edir:
-   Xarici ölkələrin “beyin mərkəzləri” ilə birgə nəşrlərin təşkili;
-   Problemlərlə bağlı teleradio məkanında “beyin mərkəzləri”nin birgə layihələrlə 
çıxışı. 
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik 
Akademiyasının Siyasi Araşdırmalar İnstitutu  (SAİ)
Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti  yanında  Dövlət  İdarəçilik 
Akademiyasının Siyasi Araşdırmalar İnstitutu  19 iyul 2012-ci ildə yaranmış və 
19 iyul 2012-ci ildə qeydiyyatdan keçmişdir.
Siyasi Araşdırmalar İnstitutunun  (SAİ) təsisçisi və hazırkı rəhbəri  professor  
Elman Nəsirovdur. 
İnstitutun əsas fəaliyyət istiqaməti sosial, iqtisadi, hərbi, siyasi, mədəni və s. 
yönümlüdür.
İnstitutun əsas məqsədi- Azərbaycan Respublikasının daxili və xarici siyasətinin 
aktual  problemləri,  xüsusilə  regional  təhlükəsizlik  və  beynəlxalq  əməkdaşlıq 
məsələlər üzrə nəzəri və tətbiqi xarakterli araşdırmalar aparmaq, onun əsasında 
elmi-konseptual  və  analitik-informatik  materiallar  hazırlamaq  və  proqnozlar 
verməklə Azərbaycanın hərtərəfli inkişafı mənafeyinə xidmət etməkdir.
İnstitutun əsas vəzifələrinə aşağıdakılar daxildir:
•  Ölkəmizdə  baş  verən  ictimai-siyasi  proseslərin  təhlil  edilməsi, 

---

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
158
qiymətləndirilməsi və müvafiq tövsiyələrin hazırlanması;
•  Respublikanın  xarici  siyasət  kursu,  regiondakı  və  beynəlxalq  aləmdəki 
strateji mövqeyi və milli maraqlarının müdafiə edilməsi istiqamətində analitik 
xarakterli tədqiqatların aparılması;
•  Regionda və beynəlxalq aləmdə baş verən geosiyasi proseslərin tədqiqi, xarici 
dövlətlərin  və  beynəlxalq  təşkilatların  müvafiq    bölgələrlə  bağlı  siyasətinin 
tədqiqi və proqnozlaşdırılması;
•  Regional  və  beynəlxalq  inkişaf  problemləri  və  bu  inkişafın  dövlət  tənzimi, 
habelə  idarə  olunması,    inteqrasiya  proseslərinin  tədqiqi,  dövlətlərarası 
əməkdaşlıq mexanizm və strukturlarının monitorinq və təhlili;
•  Regional  və  beynəlxalq  miqyaslı  nəqliyyat-kommunikasiya,  enerji  və 
infrastruktur problemlərinin regiona və ölkəyə təsir mexanizmlərinin təhlili;
•  Azərbaycanın və bütövlükdə regionun habelə beynəlxalq davamlı  inkişafına 
və sabitliyinə ünvanlanmış təhdid və çağrışların tədqiq olunması və onların 
aradan qaldırılması imkan və vasitələrinin üzə çıxarılması;
•  Beynəlxalq və siyasi münasibətlərin aktual problemlərinin təhlili.
İnstitutun qərargahı - Az1001, Bakı şəhəri, Lermontov küç., 74ünvanda yerləşir. 
Kompüterlərlə və sürətli internetlə təchiz olunmuşdur.
İnstitutun rəsmi veb-səhifəsi-www.dia.edu.az-dır.
İnstitutda daimi işləyən əməkdaşların sayı- 4 (tam ştat), 3 (yarım ştat)-dür.
İnstitut  Türkiyənin    Karabük  Universiteti  ilə  tərəfdaşlıq  münasibətləri 
qurmuşdur.
İnstitutun xarici  ezamiyyət və səfərlərinin sayı- 11 səfərdir.
2010-cu  ildən  SAİ-də  “Azərbaycanın  müasir  xarici  siyasətinin  prioritet 
istiqamətləri”  adlı  elmi  tədqiqat  mövzusuna    uyğun  olaraq  “Azərbaycan 
Respublikasının  xarici  siyasətində  ikitərəfli  əlaqələr  formatı  və  onun 
reallaşdırılmasında diaspor amilinin rolu” istiqaməti üzrə 5 mərhələdə iş aparılır:
İnstitut tərəfindən 2 kitab, 15 məqalə çap edilmişdir.
Bakı Dövət Universitetinin Sosioloji-tədqiqatlar laboratoriyası 
Sosioloji-tədqiqatlar  laboratoriyası  (STL)  1989-cu  ildə  yaradılmış  və 
qeydiyyatdan  keçmişdir.  Təsisçiləri  Bakı  Dövət  Universiteti  (BDU)  və  Fəlsəfə 

---