(Oephlopeia titihatez)
ham tirik lichinkalarini
tuyaning burun teshiklariga qo'yadi. Lichinkalar burun kataklari va bosh
suyaklari bo'shliqlarida parazitlik qilib, tuyalarda mahalliy tilda «burun
og'ru» deb ataladigan kasallikni keltirib chiqaradi.
O'zbekiston sharoitida qanotli bo'kalar may oyidan boshlab
kuzgacha uchraydi. Tuya bo'kasi lichinkalari burun bo'shlig'ida 2 marta
tullab, 3 yoshga kiradi, bunda ularning uzunligi 2,3-5,7 sm ga yetadi.
Kuzda qo'yilgan mayda lichinkalar tuyaning burun bo'shlig'ida ba-
horgacha parazitlik qilib, 3 yoshga kiradi va erta bahorda tuyaning
bumidan yerga tushib, g'um bakka aylanadi.
370
( i‘umbakdan 28-41 kundan keyin qanotli bo‘ka uchib chiqadi.
IJchib chiqqan erkak bo'kalar urg‘ochilarini otalantirib, o‘lib ketadi.
I Jrg'ocbilan esa tuyalar orasida uchib yurib, yetilgan mayda lichin-
kaliii'ini tuyalar burun teshiklariga qo‘yadi.
Ot burun bo‘kasi
(Rhinoestrus purpurens)
ham tuya bo‘kasi kabi
tirik lichinkalar tug‘adi va uchib yurib ulami ot va eshaklaming bumiga
sochadi. Otlaming burun bo‘shlig‘idagi lichinkalaming soni 1-7 tadan
80-120 tagacha va kattaiigi 1 mm gacha yetadi.
Ot burun bo'kasining lichinkasi ham 3 yoshni boshidan kechiradi.
Ilir yilda 2 marta avlod beradi, birinchi avlodi bahorda 1 maydan 10-15-
iyungacha, ikkinchi avlodi sentabming boshidan oktabming oxirigacha
yashaydi.
Yozda lichinkalar 3 yoshni 2 oyda (iyun-iyulda) o‘tadi. Iyulning
oxiri - avgustning boshlarida lichinkalar otning bumidan yerga tushib,
g'umbaklik davrini tuproq ichida (20-25 kun) o‘tkazadi.
1
122-rasm. O t b u ru n bo‘kasi (R hinoestrus purpurens)ning
rivojlanish sikli: 1-bir yoshdagi lichinka; 2-uch yoshdagi lichinka; 3-
voyaga yetgan bo‘ka.
371
Avgustning oxiri - sentabr boshlarida qanotli bocka tuproqdan
ucliib chiqadi. Otlar orasida uchib yurib, ularning bumiga lichinkalarini
sochadi.
Lichinkalar otning burun bo‘shlig‘ida mart oyigacha bo'lib, keyin
yerga tushadi, aprelda tuproq ichida g‘umbakka aylanadi, may va
iyunning boshlarida 10—15 tagacha qanotli bo‘kalar uchib yuradi (122-
rasm).
O t burun bo‘kasi ba’zan odamlarning kocziga tushib, ko‘zning
yalligManishiga, ko'zdan yosh oqishiga va ko‘z og‘rig‘iga sabab bo6ladi.
P a ra z it h ash a ro tla r bo‘yicha test topshiriqlari
1. Qaysi bo‘g4m oyoqlilar fa q a t statsio n ar (doimiy) p arazit
hisoblanadi? A-bitlar. B-qo‘tir kanalari. V-argaz kanalari. G-it pash
shasi. D-burgalar. E-so‘naIar. J-bezgak chivini. Z-iksod kanalari. I-to‘-
shak qandalasi. K-bo‘kalar.
2. Qaysi hayvonlar to‘qim a p a ra z itla ri hisoblanadi? A-to‘shak
qandalasi. В-it kanasi. V-qo‘y bo‘kasi. G-bezgak chivini. D-qo‘tir
kanasi. E-volfart pashshasi.
3. Qaysi h ash aro tlam in g fa q a t u rg ‘ochisi qon so4rad i, erkag i
gul n ek tari bilan oziqlanadi? A- volfart pashshasi. B-bo‘kalar. V- bez
gak chivini. G-uy pashshasi. D-so‘nalar. E-bukur chivinlar. J-iskab-
toparlar. Z-to‘shak qandalasi.
4. Qaysi h ash aro tlam in g fa q a t lichinkalari p arazitlik qiladi?
A-bo‘kalar. B-so‘nalar. V-bezgak chivini. G-volfart pashshasi. D-uy
pashshasi. E-burgalar.
5. Qaysi h ash a ro tla r fa q a t voyaga yetgan d av rid a p arazitlik
qiladi? (4-topshiriqqa qarang).
6. Spetsifik p arazitla m i kocrsating: A-qov biti. B-qo‘y
pashshasi. V-bezgak chivini. G-kalamush burgasi. D-to‘shak qandalasi.
E-bosh biti. J-ot bo‘kasi. Z-iskabtoparlar. I-kiyim biti. К -volfart
pashshasi.
7. K asallik tarq atu v ch i h a sh a ro tla r va u la r tarq a ta d ig a n
kasalliklam i ju ftla b ko‘rsating: A-bitlar. B-kalamush burgasi. V-tse-
tse pashshasi. G-iskabtoparlar. D-so‘naIar E-chivinlar: 1-uyqu kasalligi,
2-qaytalama terlama tif, 3-sibir yarasi, 4-o‘lat, 5-leyshmanioz, 6-bezgak.
8. Q aysi kasalliklar tabiiy m anbali transm issiv kasalliklar
hisoblanadi? A-bezgak. B-entsefalit. V-leyshmanioz. G-uyqu kasalligi.
D-terlama. E-sil. J-xolera. Z-o‘la t
372
9. Qaysi jav o b lar b itla r tuzilishiga v a hayotiga mos keladi?
A-tanasi yassi. B-tanasi ikki yonidaii siqilgan. V-keyingi oyoqlari uzun
va yo‘g ‘on G-oyoqlari tanasi ikki yonida joylashgan. D-ko‘zlari yaxshi
rivojlanmagan yoki bo‘lmaydi. E-chala metamorfoz orqali rivojlanadi.
J-tocliq metamarfozli. Z-tuxumi sirka deyiladi. I-qurti organik qoldiqlar
bilan oziqlanadi. K-statsionar ektoparazit. L-faqat sutemizuvchilarda
parazitlik qiladi. M-issiqqonli hayvonlarda parazitlik qiladi. N-lichinkasi
chiriyotgan organik qoldiqlar bilan oziqlanadi.
10. B u rg alar uchun xos xususiyatlarni ko'rsating: (9-top-
shiriqqa qarang).
11. E k to p ara zitla r tushunchasi v a ularning vakillarini ko‘r-
sating: A-odam va hayvonlaming ichki organlarida parazitlik qiladi.
B-odam va hayvonlaming tashqi tomonida parazitlik qiladi. V-burgalar.
G-chivinlar. D-ichburugc amyobasi. E-exinokokk. J-bitlar. Z-kanalar.
I-tripanosomalar. K-patxo‘rlar. L-bo‘kalar lichinkasi. M-so‘nalar.
N-rishta. O-bezgak paraziti.
12. K alam ushlar o rq ali tarqaladigan infektsiyali kasallikni
aniqlang: A-terlama. B-tulyaremiya. V-entsefalit G-gepatit. D-o‘lat.
13. B itlar qanday kasalliklam i tarq a ta d i? A-ichburugc. B-kol-
tun. V-pedikullyoz. G- sibir yarasi. D- toshmali va qaytalama terlama
tiflar. E-vabo.
14. Ikki qanotli h a sh a ro tla r orqali tarqaladigan p arazitlarni
ko‘rsating: A-leyshmaniya, bezgak paraziti. B-askarida tuxumi,
trixinella. V-bezgak paraziti, bolalar gijjasi. G-trixinella, leyshmaniya.
D-tripanosoma, bolalar gijjasi.
15. Qaysi parazit chivin oshqozonida jinsiy ko‘payadi? A- be
zgak paraziti. B-leyshmaniya. B-tripanosoma, G-nozema. D-balantidiy.
16. H ash a ro tlar sinfining qaysi tu rk u m lari orasida odam va
m ahsuldor hayvonlarda parazitlik qiladigan vakillari bor? A-ikki
qanotlilar. B-parda qanotlilar. V-teng qanotlilar. G-burgalar. D-bitlar.
E-qandalalar. J-to‘rqanotlilar. Z^to'g'riqanotlilar.
17.
E d o p arazitlar
tushunchasi
va
ularning vakillarini
ko‘rsating: A- odam va hayvonlaming ichki organlarida parazitlik
qiladi. B- odam va hayvonlaming tashqi tomonida parazitlik qiladi.
V- burgalar. G- chivinlar. D- ichburug4 amyobasi. E- exinokokk. J- bit
lar. Z-kanalar. I-tripanosomalar. K-patxo‘rlar. L-bo‘kalar lichinkasi.
M-so‘nalar. N- rishta. O- bezgak paraziti.
373
18. Qaysi kasalliklar h a sh a ro tla r o rq a li yuqadi? A- sibir yarasi.
B- tulyarem iya V- leyshmanioz. G-entsefalit. D-piropIazmoz.
E- toshmali yoki qaytalama terlama tif. J-o‘lat. Z- tepkili terlama tif.
I- qo‘tir. K- ichburug‘. L- teylerioz. M - vabo. N - tripanosomoz.
O- lyamblioz. P-bezgak.
19. K asallik tarq atu v ch i bo‘g ‘im oyoqlilar va u la r tarq a ta d ig a n
kasalliklam i ju ftla b ko‘rsatin g : A- bitlar. B- kalamush burgasi. V - ik
sod kanalari. G- chivinlar. D- se-se pashshasi. E- iskabtoparlar. J- so‘-
nalar: 1- uyqu kasalligi, 2- qaytalama terlama tif, 3- sibir yarasi, 4- o ‘lat,
5- leyshmanioz, 6- bazgak, 7- entsefalit.
20. E k to p ara zit h ash aro tlarn i ko‘rsating: A- burga, kana. B-ka-
na, chivin, volfart pashshasi. V- volfart pashshasi, bo‘ka, so‘na. G- bur
ga, bit, so'na. D-bit, bo‘ka, so'na.
21. O dam va hayvonlar qonini so 'ru v ch i h ash aro tlarn i
ko‘rsating: A- tillako‘z. B- to‘shak qandalasi. V- bit. G- bo‘ka. D- uy
pashshasi. E- chivin. Z- patxo‘r.
22. Insoniyat tarixida qaysi yillari b u rg a la r orq ali tarq alg an
o‘la t y e r yuzidagi aholini 3 m a rta o fatlarg a olib kelgan: А-422-yil.
B- 542-yil. V- 1334-yi. G- 1456-yil. D-1792-yil. Е-1894-yil.
23. Q aysi h a sh a ro tla r lichinkasi q o ram o llar terisi ostida
p arazitlik qiladi? A- so‘na. B- kulrang go‘sht pashshasi. V- iskabtopar.
G- qandalalar. D- bo‘ka.
24. C hum olilar qaysi p arazitn in g qo‘shim cha xo‘jayini
hisoblanadi: A- serbar tasmasimon chuvalchang. B- rishta. V- jigar
qurti. G- qon ikki so‘rg‘ichlisi. D- lantsetsimon ikki so‘rg‘ichlisi.
25. Q aysi h ash a ro tla r tirik lichinka tu g ‘adi? A-oshqozon
bo'kalari. B-teri osti bo‘kalari. V-burun-tomoq bo‘kalari. G-voIfart
pashshasi. D-so‘nalar.
26. Q aysi p a ra z itla r kalta m o‘ylovli ikki qanotlilarga k iradi?
A-bo‘ka. B-bukur chivinlar. V-bezgak chivini. G-so‘nalar. D-zax-
kashlar. E-iskabtoparlar. J-se-se pashshasi. Z-volfart pashshasi.
27. Qon so‘ruvchi p arazitla m i aniqlang: A-bezgak chivini,
volfart pashshasi. B-mol kanasi, rishta. V-bolalar gijjasi, bo‘ka. G-is
kabtopar, to cshak qandalasi. D-trixinella, bit.
28 Q aysi p arazitla m in g fa q a t urg'ochisi p arazitlik qiladi?
A- so‘na, burga. B-bezgak chivini, so‘na. V-to‘shak qandalasi, so‘na.
G-bezgak chivini, burga. D-burga, it pashshasi.
374
UMUMTY PA RA ZITO LO G IY A FANIDAN YAKUNIY NAZORAT
UCHUN SAVOLLAR T O ‘PL AM I
1. Parazit xivchinlilar: tuzilishi, ko'payishi, rivojlanishi va patogen
ahamiyati.
2. Bitlar: parazit hayot kechirishga moslashish xususiyatlari, ko‘payishi,
rivojlanishi va epidemiologik ahamiyati.
3. Kanalar: tuzilishi va ularning parazit hayot kechirishga moslashishi.
4. Tasmasimon chuvalchanglar: tuzilishi, ko‘payishi, rivojlanishi va
patogen ahamiyati.
5. Tikanboshli chuvalchanglar: tuzilishi, rivojlanishi va patogen
ahamiyati.
6. Qoramol teri osti bo‘kasining tuzilishi va biologiyasi.
7. Koktsidiyalaming rivojlanishi va patogen ahamiyati.
8. Foydali hasharotlarda parazitlik qiluvchi bir hujayralilar: tuzilishi,
ko‘payishi va epizootologik ahamiyati.
9. Leyshmaniyalaming tuzilishi, rivojlanishi, tarqalishi va patogen
ahamiyati.
10. Tripanosomalarning tuzilishi, rivojlanishi, tarqalishi va patogen
ahamiyati.
11. Parazitologiya fanining maqsadi va vazifalari.
12. Parazitologiya fanining rivojlanish tarixi.
13. O'zbekistonda parazitologiya fanining rivojlanish tarixi.
14. Parazit hayvonlarni parazitlik qiladigan joyi va parazitlik muddatiga
binoan klassifikatsiya qilish.
15. Geogelmintlar va biogelmintlar, ularning hayot sikli.
16. Ichburug* amyobasining sistematik o ‘mi, rivojlanishi vazarari.
17. Odam va hayvonlar qonida parazitlik qiluvchi bir hujayrali
hayvonlar, ularning patogen ahamiyati.
18. Lambliya va trixomonadalar: tuzilishi, rivojlanish sikllari va
qo‘zg‘atadigan kasalliklari.
19. Trixinellaning tuzilishi, rivojlanish sikli va qo‘zg‘atadigan kasalligi.
20. T o‘shak qandalasining sistematik o‘mi, tuzilishi, tarqalishi va zarari.
21. Bo'kalam ing sistematik o ‘m i, tuzilishi, biologiyasi, qo‘zg‘atadigan
kasalliklari va ularning oldini olish choralari.
22. Mushuk ikki so‘rg‘ichlisining tuzilishi, ko‘payishi, qo‘zg‘atadigan
kasalligi.
23. Qilbosh va qiyshiqbosh nematodalaming yuzilishi, rivojlanish sikli
hamda ular qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
375
24. Pakana gijjaning rivojlanish sikli va odamlarda qo‘zg‘atadigan
kasalligi.
25. Parazitologiya fanining bo‘limlari.
26. Jigar qurtining tuzilishi, rivojlanishi va zarari.
27. Qoramol tasmasimon chuvalchangining tuzilishi, rivojlanishi,
qo‘zg‘atadigan kasalliklari.
28. Odamlarda parazitlik qiluvchi nematodalar va ular qo‘zg‘atadigan
kasalliklar.
29. Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi apikomplekslar hamda ular
qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
30. Odam askaridasining sistematik o ‘m i, tuzilishi, biologiyasi va zarari.
31. Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi burgalar, ular orqali tarqa-
ladigan kasalliklar.
32. Foydali hasharotlarda parazitlik qiluvchi mikrosporidiyalar va ular
qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
33. So‘rg‘ichlilar sinfining asosiy vakillari va ular qo‘zg‘atadigan
kasalliklar.
34. Tasmasimon chuvalchanglar sinfining asosiy vakillari va ular
qo‘zg ‘atadigan kasalliklar.
35. Rishtaning rivojlanish sikli v a q o ‘zg‘atadigan kasalligi.
36. Exinokokkning tuzilishi, rivojlanishi va qo‘zg‘atadigan kasalligi.
37. Ikki va uch xo‘jayinli so‘rg‘ichlilar vakillari, ularning rivojlanishi va
zarari.
38. Tasmasimon chuvalchanglar sinfida ikki va uchta xo‘jayin orqali
rivojlanadigan vakillari va ular qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
39. Monogeniyalar sinfi vakillarining tuzilishi, ko‘payishi, rivojlanishi
va zarari.
40. Serbar tasmasimon chuvalchangining tuzilishi, rivojlanish sikli va
qo‘zg‘atadigan kasalligi.
41. So‘rg ‘ichlilar sinfining umumiy tavsifi, odam va hayvonlarda
parazitlik qiluvchi asosiy turlari.
42. Odamlarda parazitlik qiluvchi yassi chuvalchanglar va ularning
sistematik o ‘mi.
43. Qon so‘ruvchi ikki qanotlilar, ulaming tarqalishi va zarari.
44. Odam va hayvonlarga kanalar orqali yuqadigan kasalliklar.
45. Odam ichagida parazitlik qiluvchi tasmasimon chuvalchanglaming
biologiyasi va qo‘zg‘atadigan kasalliklar .
46. Qon ikki so‘rg‘ichlilarning tuzilishi, biologiyasi va qo‘zg‘atadigan
kasalligi.
376
47. Bolalar gijjasining tuzilishi, biologiyasi va zarari.
48. Infektsion va invazion kasalliklar (ta’rifi, misollar keltiring).
49. Odamda parazitlik qiluvchi trixomonadalaming tuzilishi, rivojlanish
sikli va zarari.
50. Baliqlarda parazitlik qiladigan monogeniyalaming tuzilishi,
rivojlanishi va qo‘zg‘atadigan kasalliklari.
51. Otlarda parazitlik qiluvchi anoplosefalalaming tuzilishi, biologiyasi
va qo‘zg‘atadigan kasalligi.
52. Odam va hayvonlarda parazitlik qiladigan infuzoriyalaming biolo
giyasi va zarari.
53. 0 ‘simliklarda parazitlik qiladigan nematodalaming tuzilishi va
zarari.
54. Baliqlarda parazitlik qladigan bir hujayralilar.
55. Bezgak parazitining tuzilishi, rivojlanish sikli va qo‘zg‘atadigan
kasalligi.
56. Xo‘jayin-parazit munosabatlarining shakllari. Misollar keltiring.
57. Odamlarda uchrovchi ektoparazitiar va ular tarqatadigan kasalliklar.
58. Odam va hayvonlarda uchrovchi so‘rg‘ichlilar sinfi vakillari va ular
qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
59. Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi ikki qanotlilar va ular
tarqatadigan kasalliklar.
60. Filoyoq kasalligini qo‘zg‘atadigan Bankroft ipchasining tuzilishi,
biologiyasi, tarqalish va zarari.
61. Parazitlaming oraliq, qo'shimcha, rezervuar va asosiy xo'jayinlari.
Misollar asosida tushuntiring.
62. Kanalaming turkumlari kenja turkumlari va asosiy oilalari.
63. Bir, ikki va uchta xo'jayinda parazitlik qilib rivojlanadigan kanalar
va ular orqali yuqadigan kasalliklar.
64. Lichinkalik davrida parazitlik qiladigan hasharotlar va ular
qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
65. Zuluklar sinfi vakillarining tuzilishi, biologik xususiyatlari va zarari.
66. Bitlar turkumi vakillarining tuzilishi, ko'payishi, sistematikasi,
asosiy turlari va ularning zarari.
67. Trixinella va bankroft ipchasining rivojlanishi va zarari.
68. Q o‘tir kanasining sistematik o ‘mi, rivojlanish sikli va zarari.
69. Kipriklilar tipiga kiruvchi parazitlar va ularning zarari.
70. Transmissiv yoki tabiiy o'choqli kasalliklar. Misollar asosida
tushuntiring.
377
71. Odamlar terisida parazitlik qiluvchi bir hujayrali hayvonlarning
tuzilishi, biologiyasi va zarari.
72. Uy pashshasining tuzilishi, biologiyasi va zarari.
73. Se-se pashshasi va iskabtoparlaming tuzilishi hamda ular orqali
tarqaladigan bir hujayrali parazitlar.
74. Parazit bir hujayrali hayvonlar qaysi tiplarda va sinflarda uchraydi.
M isollar keltiring.
75. Mushuk ikki so‘rg‘ichlisi va o cpka so‘rg‘ichlisining tuzilishi,
biologiyasi, zarari.
76. Parrandalar nafas yoMlarida parazitlik qiluvchi singamidlaming
tuzilishi, biologiyasi va zarari.
77. Gamaz kanalarining tuzilishi, biologiyasi va zarari.
78. Baliqlarda parazitlik qiluvchi qisqichbaqasimonlar va ulaming
zarari.
79. Koktsidiyalaming tuzilishi, rivojlanish sikli va qo‘zg‘tadigan
kasalliklari.
80. So‘rg‘ichlilaming umumiy tavsifi va asosiy vakillari.
81. Bezgak chivini va iskabtoparlaming sistematik o‘rni, biologiyasi va
zarari.
81. Tasmasimon chuvalchanglar sinfining umumiy tavsifi va ularning
odamlarda parazitlik qiluvchi asosiy vakillari.
82. Chuvalchanglaming parazitlik qilib yashashga moslashgan belgi-
larini misollar asosida tushuntiring.
83.
Bitta xo‘jayinda rivojlanadigan parazit chuvalchanglaming
sistematik o ‘mi, ulaming tuzilishi va zarari.
84. Odam ichagida parazitlik qiluvchi bir hujayralilaming sistematik
o ‘mi, ulaming tuzilishi va zarari.
85. Go‘sht orqali yuqadigan parazit chuvalchanglar va ulami
qo‘zg‘atadigan kasalligi.
86. Uchta xo‘jayinda rivojlanadigan tasmasimon chuvalchanglaming
tuzilishi, biologic xususiyatlari va ular qo‘zg‘atadigan kasalliklari.
87. Cho‘chqa tasmasimon chuvalchangining tuzilishi, rivojlanish sikli va
qo‘zgcatadigan kasalliklari.
88. Baliqlarda parazitlik qiladigan mollyuskalaming o ‘ziga xos tuzilish
belgilari va zarari.
89. Makrogelmintoskopiya tekshirish usuli orqali gelmintlaming qaysi
davri aniqlanadi. Misollar keltiring.
90. Gelmintoovoskopiya tekshirish usuli orqali gelmintlaming qaysi
davri o ‘rganiladi. Misollar keltiring.
378
91. Gelmintolarvoskopiya tekshirish usuli orqali gelmintlaming qaysi
davri o ‘rganiladi. Misollar keltiring.
92. 0 ‘lgan hayvonlaming gelmintlarini o ‘rganish uchun qanday
gelmintologik yorib tekshirish usullari bor.
93. Gelmintoovoskopiyaning qanday tekshirish usullari bor. Misollar
keltiring.
94. Gelmintolarvoskopiyaning qanday tekshirish usullari bor. Misollar
keltiring.
95. 0 ‘zbekistonda veterinariya parazitologiyasiga hissa qo'shgan yirik
olimlar va ularning ijodlari haqida ma’lumot bering.
96. 0 ‘zbekistonda tibbiyot parazitologiyasiga hissa qo'shgan yirik
olimlar va ularning ijodlari haqida m a’lumot bering.
97. 0 ‘zbekistonda fitogelmintogiyaga hissa qo‘shgan yirik olimlar va
ularning ijodlari haqida ma’lumot bering.
98. 0 ‘zbekistonda umumiy parazitologiyaga hissa qo‘shgan yirik
olimlar va ularning ijodlari haqida ma’lumot bering.
99.
Hayvonlar birgalikda
hayot
kechirish jarayonida qanday
munosabatlarda yashaydi. Misollar asosida yoriting.
100. Odamlar ichagida parazitlik qiluvchi hayvonlar va ularning siste
matik holati haqida ma’lumot bering.
101. Devastatsiya ta ’limoti haqida ma’lumot being.
102. Parazitizmni kelib chiqishi haqida olimlar fikrlari.
103. Parazitlami xo'jayin tanasiga kirish yo'llari.
104. Parazitlar keltirib chiqaradigan kasalliklar.
105. Parazitlami morfologik adaptatsiyalari.
106. Qon sporalilar (Haemosporidia) kenja turkumi vakillarining
tuzilishi, biologik xususiyatlari va ulami qo‘zg‘atadigan kasalliklari.
107. Miksosporidiyalar va Mikrosporidiyalar tiplari vakillarining
tuzilishi, biologik xususiyatlari va ulami qo‘zg‘atadigan kasalliklari.
108. Ikki qanotli hasharotlar orqali rivojlanadigan nematodalaming
tuzilishi, biologik xususiyatlari va ular qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
109.
Quruqlikda
yashaydigan
qorinoyoqli
mollyuskalar
orqali
rivojlanadigan nematodalaming tuzilishi, biologik xususiyatlari va ular
qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
110. O’simliklarda parazitlik qiladigan nematodalaming tuzilishi va
ularning biologik xususiyatlari.
111. Baliqlarda parazitiik qiladigan qisqichbaqasimonlamingo‘ziga xos
tuzilish belgilari va ularning biologik xususiyatlari.
112. Odam terisida parazitlik qiladigan bir hujayrali hayvonlar.
379
113. Chorva mollar o‘pkasida parazitlik qiladigan nematodalaming
o ‘ziga xos tuzilishi, biologik xususiyatlari va ular qo‘zg‘tadigan
kasalliklar.
114. Ektoparazitlar tushunchasi va ulaming vakillari haqida ma’lumot
bering.
115. Endoparazitlar tushunchasi va ulaming vakillari haqida ma’lumot
bering.
116.
Odam
va
chorva mollari
jigarida
parazitlik
qiladigan
chuvalchanglar.
117. Parazitlaming hayvonot olamidadigi sistematik holati to‘g‘risida
tushuncha bering.
118. Toksoplazmalar va sarkosporidiyalaming tuzilishi, biologik
xususiyatlari, qo‘zg‘atadigan kasalliklari.
119. Piroplazmidalar kenja turkumi vakillarining tuzilishi, tarqalishi va
ulaming qo‘zg‘atadigan kasalliklari.
120. Gelmintlar to ‘g‘risida umumiy tushuncha bering.
121. Qo‘y va echkiiarda parazitlik qiluvchi anoplosefalidalar oilasi
vakillarining tuzilishi, biologik xususiyatlari hamda ular qo'zg'atadigan
kasalliklar.
122. Tovuq va o‘rdaklarda parazitlik qiluvchi nematodalaming tuzilishi,
biologik xususiyatlari hamda ular qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
123. Cho‘chqalar o'pkasida parazitlik qiluvchi nematodalaming
tuzilishi, biologik xususiyatlari hamda ular qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
124. Qoramollar ko'zida parazitlik qiluvchi nematodalaming tuzilishi,
biologik xususiyatlari hamda ular qo‘zg‘atadigan kasalliklar.
125. Ikki qanotli hasharotlar orqali rivojlanadigan toq tuyoqlilar nema-
todalarining tuzilishi, biologik xususiyatlari hamda ular qo‘zg‘atadigan
kasalliklar.
FOYDALANILGAN ADABIY O TLA R
Asosiy adabiyotiar:
1. Абуладзе К.И. и др. Паразитология и инвазионные болезни
сельскохозяйственных животных. Учебник для студентов ВУЗов по
специальности «Ветеринария». М., 1990.
2. Акбаев М.Щ. и др. Паразитология и инвазионные болезни
животных. Учебник для студентов ВУЗов по специальности
«Ветеринария». М., КОЛОС, 1998.
3. Балашов Ю.С. Паразитизм клещей и насекомых на
наземных позвоночных. Санкт-Петербург. «Наука», 2009.
4.
Гапонов
С.П.
Тип
членистоногие,
паразитические
насекомые. Учебное пособие. Воронеж. 2004.
5. Генис Д.Е. Медицинская паразитология. М., 1991.
6. Гинецинская Т.А., Добровольский А.А. Частная парази
тология. Паразитические простейшие и плоские черви. Учебное
пособие для студентов биолог, спец. ВУЗов, т.1. М., 1978.
7. Гинецинская Т.А., Добровольский А.А. Частная парази
тология. Круглые черви, моллюски и членистоногие. Учебное
пособие для студентов биолог, спец. ВУЗов, т.2. М., 1978.
8. Dadayev S.D. Parazitologiya. Oliy o‘quv yurtlari biologiya
ixtisosligi talabalari uchun o‘quv qo‘llanma. Т., « 0 ‘zbekiston».2006.
9. Dadaev S.D. Parazitologiya fanidan laboratoriya mashg'u-
lotlari. Т., 2007.
10. Dadaev S.D. Parazitologiya fanidan amaliy mashg‘ulotlar. Oliy
o ‘quv yurtlari biologiya ixtisosligi talabalari uchun o ‘quv metodik
qo‘llanma. Guliston, 2010.
11. Захваткин Ю.А. Акарология наука о клещах (история
развития, современное состояние, систематика). М.,2012.
12. Луцук С.Н. и др. Морфология, биология и лабораторная
диагностика возбудителей протозойных заболеваний животных.
Учебно-методическое пособие. Ставрополь, “АГРУС”, 2009.
13. Qulmamatov A. Parazit umurtqasiz hayvonlar. Pedagogika
institutlari talabalari uchun o‘quv qoMlanma. « 0 ‘qituvchi». Т., 1988.
Q o‘shim cha adabiyotiar:
14. Azimov J.A. va bosh. Parazitologiya terminlarining izohli
lug‘ati. Toshkent, 2007.
381
15. Allamuratov B.A. va bosh. Parazitologiya. Oliy o ‘quv yurtlari
biologiya yo'nalishi talabalari uchun o ‘quv qo'llanma. Nukus.
“Qoraqalpog1 iston”, 2009.
16. Dadaev S.D. Kanalar va ularga qarshi kurash choralari. Oliy
o‘quv yurtlari biologiya yo‘nalishi talabalari uchun o ‘quv metodik
qo‘llanma. Т.,2004.
17. Dadaev S.D. va bosh. 0 ‘zbekistonda mollyuskalar orqali
rivojlanadigan chorva mollari parazitlari va ularning oldini olish
choralari. Oliy o ‘quv yurtlari biologiya ixtisosligi talabalari uchun o ‘quv
metodik qoMlanma. Toshkent., 2008.
18. Dadaev S.D. va bosh. O ‘zbekistonda hasharotlar orqali
rivojlanadigan chorva mollari parazitlari va ularning oldini olish
choralari. Toshkent., 2008.
19. Dadaev S.D. va bosh. 0 ‘zbekistonda tuyoqli hayvonlar o‘pkasi
va jigarida parazitlik qiluvchi gelmintlar hamda ulami oldini olish
choralari. Toshkent., 2009.
20. Dadaev S.D. va boshq.uO ‘zbekistonning parazitolog olimlari.”
Ilmiy- ommabop risola. Toshkent, 2011.
21. Dadayev S.D., Dadayeva G.S. Umurtqasizlar zoologiyasidan
o‘quv - uslubiy majmua. Guliston, 2013.
22. Dadayev S.D., Dadayeva G.S. Entomologiya fanidan o ‘quv -
uslubiy majmua. Guliston. 2013.
23. Жизнь животных. 1-том, М., 1987; 2-том, 1988; 3-том, 1984.
24. Кеннеди К.Р. Экологическая паразитология, перевод с
англ. М., 1978.
25. Mavlonov О., Xurramov Sh., Eshova X.S. «Umurtqasizlar
zoologiyasi». Т., « 0 ‘zbekiston», 2006.
26. Муравьева B.M. Зоология беспозвоночных. Учебно
методический комплекс. Горно-Алтайский Госуниверситет. 2010.
27. Озерецковская Н.Н., Зальнова Н.С., Тумольская Н.И.,
Клиника и лечение гельминтозов. JL, 1985.
28. Поляков В.А., Узаков У .Я., Веселкин Г.А. Ветенинарная
энтомология и арахнология. М., 1990.
29. Xoliqov Р.Х., Sharofiddinxo'jaev N.Sh., Olim xo'jaeva P.R.,
Rahimov J.R., Toshxo‘jaev P.I. Biologiya. Tibbiyot insti-tutlari
talabalari uchun darslik. Т., 1996.
30. Ergashev E.H., Shopo‘latov J.Sh. Parazitologiya. Darslik. Т., 1981.
31. Шакарбоев Э.Б. ва бош. Трематоды-паразиты позвоночных
Узбекистана. Ташкент, 2012.
382
MUNDAR1JA
l o 1/. boshi............................................................. ............ ...........................3
Kirlwh....................................................... ............... *.....................................5
Гмги/itologiya fanining qisqacha rivojlanish tarixi................... .............. 7
( )*/bckistonda parazitologiya fanining qisqacha rivojlanish tarixi.......14
I’ctrflzltizm va parazitlar to‘g‘risida umumiy tushunchalar.................... 27
Bir hujayrali parazitlaming umumiy tavsifi va sistematikasi............. 55
Sni komostigoforalar tipi............................................................................56
Apikomplekslar (Apicomplexa) tipi........................................................ 74
Dostları ilə paylaş: |