Haqq-hesab kitab indd
Yüklə 306,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (“Aşıq Ələsgərin heyrət və sayğı ilə xatırladığı ustadı” adlı ön sözdən)
- “Vedinin yanı dağlar”
- (adı çəkilən əsəri, səh. 142-143)
164 Nazir Əhmədli Qabil Zimistanoğlu (“Aşıq Ələsgərin heyrət və sayğı ilə xatırladığı ustadı” adlı ön sözdən): “Aşıq Alı qədim Göyçə mahalının Qızılvənk kəndində anadan olub. Aşıq Alının Məhəmməd, Abdulla, İsmayıl adında 3 oğlu, Sənəm, Mələk adında 2 qızı olub. Mələyin Gülnaz adlı qızı, onun isə Ələkbər və Əsgər adlı oğlanları olub.Oğlu İsmayıl isə çox erkən dünyasını dəyişib. Oğlunun vaxtsız dünyadan köçməsi sanki Aşıq Alının həyatını alt-üst edib: Fərhəngi şərəfi m köçdü dünyadan, Fələyin boynuma qəhri kəsildi. Necə əl götürüm həmdü-sənadan? Şəkər dəhanımda ağı kəsildi”. (səh.15). “Aşıq Alının irsinin toplanması ilə sonralar milliyətcə kürd olan Şamil Əsgərov və Əli Əmirov məşğul olublar. Bir müddətdən sonra bəlli olub ki, Aşıq Alı irsinin tədqiqi ilə məşğul olmaları heç də xoş məramlarından irəli gəlmə- yib....onu kürd kimi qələmə vermək istəyiblər. Həmçinin Aşıq Alının yazıçı Fərman Kərimzadə- nin “Vedinin yanı dağlar” kitabına istinadən Vedi dərə- sinə-Gilanlar kəndinə aparıb çıxarmaq cəhdləri olub və bu da eyni məqsədə xidmət edib. Guya ki, Aşıq Alı Gilanlarda anadan olub və o Qızılvənkə köçüb gələndə 4 yaşı varmış. ...Aşıq Alının özü bir yana qalsın, Aşıq Alının 4-cü ba- bası Məşədi Salehin Qızılvənkdə anadan olması barədə bu nəslin nümayəndələrində məlumat var. Məşədi Salehin Qı- zılvənkdə Məmməd, Elləz, Əvəz, Qurban adlı 4 oğlu dün- yaya göz açıb. Elləzin oğlu Yəhya, Yəhyanın oğlu Haqverdi, Haqverdinin oğlu Mirzə, Mirzənin oğlu isə Aşıq Alı olub. Bunu Aşıq Alı nəslinin nümayəndəsi olan Əli Vəliyev rəsmi qaydada (notarial qaydada) təsdiqləyir. Əli Vəliyev Aşıq Alı- nın qızı Mələyin qız nəvəsidir, yəni qızı Gülgəzin oğludur. 165 Haqq-nahaqq seçilər Haqq divanında Bunu Aşıq Alı nəslinin digər nümayəndəsi Lətif Məm- mədəliyev də təsdiqləyir. L.Məmmədəliyev isə Aşıq Alının oğlu Abdullanın nəvəsidir. Abdullanın yeganə övladı olan Yəhyanın oğludur”(səh.17). Ə.Əbülhəsənoğlunun soyadını nəyə görə xatırlatma- ğım yəqin hörmətli oxucuya indi aydən oldi-Ş.Əsgərovla birgə adı çəkilən şəxs odur. Professor H.Mirzəyev adı çəkilən məqaləsində yazır: “Aşıq Alının yubileyini keçirmək üşün... müxtəlif tədbir- lər həyata keçirilir və Aşıq Alı haqqında məlumat toplanırdı (müəllif Aşıq Alının neçə illik yubeliyeninin keçirilməsini və yubiley tədbirinin keçirildiyi ili qeyd etmir, çox güman ki, söhbət Aşıq Alının 1981-ci ildə 180 illik yubileyinin keçirilməsindən gedir - N.Ə.). O zaman mənim işlədiyim Azərbaycan Dövlət Pedaqo- ji İnstitutunda işləyən folklorşünas professor Mürsəl Həki- mov Aşıq Alının həyat və yaradıcılığı haqqında məlumat toplamaq üçün 6 aylıq elmi məzuniyyətə göndərildi. O, bu 6 ay ərzində Vedi (həmçinin Qarabağlar), Dərələyəz, Şərur və Göyçəyə getdi, bu yerlərdə olan aşıqlar, ziyalılar, tarix- çilər və yaşlı adamlarla, ağsaqqal və ağbirçəklərlə söhbətlər apardı və Alı haqqında xeyli məlumat topladı.Bakıya qa- yıtdıqdan sonra folklorşünüslarla, fi loloq və tarixçilərlə bu məlumatlarla bağlı söhbətlər apardı. Mənim yuxarıda adı çəkilən bölgələri yaxşı tanıdığımı, şifahi xalq ədəbiyyatına, xüsusən aşıq yaradıcılığına yaxşı bələd olduğumu bildiyi üçün məni bu məsələlərlə bağlı sorğu-suala tuturdu. Nəticədə, o Aşıq Alı haqqında topladığı məlumatları 72 makina səhifəsində ümumiləşdirdi. Mürsəl Həkimov Aşıq Alı haqqında yazdığı bu məqaləni 2 dəfə mənə oxudu... Mürsəl Həkimovun gəldiyi nəticə bu idi ki, Aşıq Alı Vedibasarın Gilanlar kəndində doğulmuş, 8 yaşında Şə- rurun Başnoraşen (Cəlilkənd) kəndində molla məktəbinə 166 Nazir Əhmədli qoyulmuş, 12-14 yaşlarında saz çalıb oxumağa başlamış, Kosacanda Ağ Aşığa şəyirdlik etmiş və xeyli müddət Ağ Aşıqla birlikdə Şərur, Dərələyəz və Vedibasarda aşıqlıq et- mişdir. Yaşlı adamlar ona demişdi ki, Aşıq Alının tayfası ilə qonşu kənddəki bir bəyin arasında düşmənçilik düşür. Bəy bunların nişanlı qızını zorla qaçırır, qız da özünü atın üs- tündən uçuruma atıb öldürür. Sonra da qız sahibləri gəlib onlardan adam öldürür. Bəyin əlindən Alının tayfası Göy- çəyə köçür.Bir hissəsi Qızılvənkdə məskunlaşır, bir hissəsi isə əvvəlcə Göyçənin Qırxbulaq kəndində məskunlaşmaq istəyir, lakin hansı səbəbdənsə, sonra Kəlbəcərə gedib orda məskunlaşırlar. Bundan sonra Alı Göyçənin Qızılvənk kən- dində yaşayır. Mürsəl Həkimov Aşıq Alı haqqında eşidib bildiklərini yubileyin hazırlanmasına kömək edən əziz şairimiz Hüseyn Arifə danışır.Hüseyn Arif deyir ki, yubileyə çox az qalır. Belə mübahisəli məsələləri yubileyə çıxarmaq olmaz. O yazdığını ver mənə, diqqətlə oxuyum. Bundan bir neçə gün sonra Hüseyn Arif məşhur, Azər- baycanın fəxri olan akademik Həmid Araslıya müraciət edir və yubiley ərəfəsində mübahisələrə son qoymaq üçün onun rəyini istəyir. Akademik Həmid Araslı qəzetdə qısa, məlumat xarakterli fi krini bildirir ki, Aşıq Alı Göyçədə doğulmuşdur. Mənim fi krimcə, bu yazı yubileyi sakit ke- çirmək üçün atılan addım idi. Odur ki, yubileydə Mürsəl Həkimovun yazdıqlarına toxunulmadı”(adı çəkilən əsəri, səh. 142-143). Beləliklə, professor H.Mirzəyev professor həmkarı M.Həkimovun, M.Həkimov isə Ə.Əbülhəsənoğlu və yazıçı F.Kərimzadənin irəli sürdüykləri ehtimalı müdafi ə edir. İndi sitat gətirdiyim bu şəxslərdən Aşıq Alı haqqında əldə etdiyimiz bilgiləri ümumiləşdirib yığcam hala gətirək Yüklə 306,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|