İ.Əliyev, N. Ağamalıyeva, Ş. Alışanh m ə s’ul redaktor



Yüklə 28,56 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə48/112
tarix06.05.2018
ölçüsü28,56 Kb.
#43146
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   112

bildirirdi:  "Britaniya  rohborliyi 
a ltın d a  
lazımi 
surotdo 
təşkil  o lu n m u ş  v ə   gcniş  maliyyoloşdirilon  Rusiy;ı  uei't 
sonayesi  B ritaniya  imperiyası  üçün  doyorli  goliı 
maııbnyj 
ola  bilər".98
D o q q u z   ay  ərz in d o   (1918-ci  ilin 
d e k a bn i i d a n  
19J9-eu 
ilin  a v q u s tu n a   q o d o r)  ingilislər  to ro iin d o n   B a k ıd a n   113,5 
milyon  m a n a tlıq ,  30  milyon  p u d a   q o d ə r   n e ft  çıxarılıb. 
İngilislorin  B a k ıd a n   a p a rdığı  b ü tü n   n e ft  m ə h s u lla rın a  
heç  bir  aksiz  rü s u m la rı  qoy u lm u r 
v ə   o n la r  yubandı- 
rılm a d a n   buraxılırdı.  T o m s o n   A z ə rb a y c a n   C ü m huriyyəti 
D om ir 
Yolu 
işçilorinə 
ingilis 
zab itlərin in  
y ükünü, 
hom çinin 
q a t a r d a  
g e d ə n  
za m a n  
o n la rın  
sən ə d lə rin i 
yoxlamağı  q a d a ğ a n   etdi.
B u n d a n  
b aşq a , 
ingilislor 
A z orbayca n 
h ö k u n ıətin in  
üzorino  B akının,  hom  do  on ların   olindo  o la n   ticarət 
lim anının  maliyyəloşdirilm osini  q o y m u şd u .  B ü tü n   bunlar 
yerli  h ö k u m ə tin   o ld u q c a   ağır  vəziyyətinə  ş ə h a d ə t   edirdi 
vo  bu  vəziyyət, 
şübhəsiz,  daxili  m ü x alifətin   fəallaşm ası 
ilo  d a h a   da  çotinloşdirilirdi.  A rtıq   noyabrın  17-də  axşam, 
m ü tto fiq   q o şu n la rın ın  
Bakıya  goldiyi  gün,  R u s  Milli 
Ş urasının  üzvlori  M .P odşibyakin,  Y .Sm irnov,  V.Baykov 
vo  A .L e o n to v iç   özlorini  şəhorin  osl  sahibləri  kimi  q əlom ə 
vcrmoyo  çalışıraq,  g e n e ra l  T o m s o n u n   qob u lu n a  tolosir- 
dilor.  "Vahid  vo  bölünm oz  Rusiya"nın  t ə r ə f d a r la r ı   kimi 
çıxış  e d ə ro k ,  k a d e tl o r   öz  a d la r ın d a n   və  E rm ə n i  Milli 
Şurasının  a d ın d a n   lap  əvvoldon  g ü m a n   edilon  koalisyon 
h ö k u m o tin d o   iştir a k d a n   im tina  e td ilo r.  R u s  k a d e tlə rin in  
tokobbürlü  şüarı  belo  idi:  "Rusiya  v ah id   vo  b ö lünm əzdir, 
A zorbaycan  o n u n   torkib  hissosi  olub  v ə   o la ra q   qalacaq".
L akin  g e n e r a l - q u b e r n a t o r a   B akıdakı  siyasi  vəziyyətlərlo 
tanış  o lm aq  ü çü n   bir  n e ç ə   gün  k ifay ə t  idi  ki,  k a d e tlə rin  
A zorbaycan  C ü m h u riy y o tin in   guya  bir  n e ç ə   yüz  siyasi 
fırıldaqçılarının 
u y durm ası 
olduğu 
h a q d a  
iftiralarını 
tokzib 
etsin. 
T o m s o n  
qeyd 
ed ird i 
ki, 
"F.Xoyskinin 
hökum oti 
ö l k ə d o  
fəaliyyot 
g ö s tə rə n  
y e g a n ə  
rnülki 
hakimiyyot 
o la r a q  
qalır". 
İngilislərdə 
"onlara 
səm im i 
köm ok 
e d o n lo rd o n  
biri"100  a d la n d ırd ıq la rı  A z orbayca n 
baş  naziri  h a q q ı n d a   yüksok  fikir  form a la şm ışdı.
QEYD LƏ R
§  1.  Birinci  dünya  müharibəsinin  başa 
çatması  dövründə  böyük  dövlətlərin 
Azarbaycan  uğrunda  mübarizəsi
1.  И с к е н д е р о в   M .C .  И з   истории  борьбы  ко м м у н и с­
ти че ской   п а р т и и   А з е р б а й д ж а н а   за  победу  С оветской  
пласта.  Б а к у ,  1958,  с.345.
2.  Л л о й д   Д ж о р д ж   Д.  В о е н н ы е   м ем уары , 
t
.VI,  с.98.
3.  T h e   T im es,  1926,  July  10.
4. 
С о л о в ь е в  
О.Ф. 
В ел и к и й  
О к т я б р ь  
и 
его 
п р о ти в н и к и .  М о с к в а ,  1966,с .222-223.
5. 
Л ю д е н д о р ф  
Э . 
Мои 
в о сп о м и н а н и я 
о 
в ойн е 
1914-1918  гг.  М о с к в а ,  т.1,  с.200.
6 .  П а п и я   Т .  П о л и т и к а   Г ерм а н и и   в  З а к а в к а з ь е  
1918  г.  Т б и л и с и ,  1971,  с.58-59.
7.  Т а м   ж е .
8 .  Т а м   ж е .
9.  Б о р ь б а ,  1918,  22  ию ня.
10.  H o sən o v   С.  A zorbaycan  beynolxalq  münasibotlor 
sistem indo.  1918-1920.  Bakı,  1993,  s.101.
11. 
A R D A ,   f.894,  s.10, iş  30,  v.2.
12.  Y e n o  o r a d a , 
f.970, s.I,  iş  7,v.52-53.
13. 
Y e n o  o r a d a , 
f.894, s.10,  iş  30, 
v.2.
14.  Y e n o  o r a d a , 
f.970, s.I 1,  iş  153, 
v.4.
15.  Б о л ь ш е в и к   (ж у р н а л),  1938,  N  2,  с.ЗО.
16.  Д о к у м е н т ы   п о  истори и   гр аж д а н с к о й   войн ы   в 
С С С Р ,  т.1,  с.289-290.
17.  Т а м   ж е .
18.  A R D A ,   f.970,  s.l,  iş  7,  v.51.
19.  Y e n ə   o ra d a ,  v.41-45.
20.  Y e n o   o ra d a ,  v.53.
21.  Y e n o   o ra d a ,  v.51.
22.  Y e n o   o ra d a ,  s.3,  iş  38,  v.4.
23.  Y e n o   o ra d a .
24.  Y e n o   o ra d a ,  s.l,  iş  7,  v.37-38.


§  2.  Azarbaycamn  istiqlaiiyyəti  və  ərazi 
bütövlüyü  uğrunda  müharibənin  başlanması. 
Osmanlı  ordusunun  Bakıdakı  düşm m  
qüvvəhrin  məhv  edilməsində  köməyi
25.  A R D A ,  f .1061, 
s . l ,  
iş  95,  v.59.
26.  R F D A , 
f.l, 
s.2,  iş  8,  v.417.
27.  Н а д ж а ф о в   Б .  И с т о р и я   а р м я н с к о г о   н а ц и о н а л и з ­
м а  в  З а к а в к а з ь е   в  к о н ц е   X IX   -  н а ч а л е   X X   в .  Б ак у , 
1994, с.75.
28.  R ə su lz a d ə   M .Ə .  A z ə rb a y c a n   C ü m h u riy y əti,  s.37-38.
29.  А зе р б а й д ж а н ,  1918,  13  н о я б р я .
30.  Т а м   ж е .
31.  A R D A ,  f.894,  s.2,  iş  88,  v .I.
32.  Y e n ə   o ra d a ,  v.1-3.
33.  Г рузи я,  1919,  18  я н в а р я .
34.  A R D A ,  f.970,  s.2,  iş  1,  v.13.
35. 
A sK e ri  m ecm ua, 
1934,  N  34, 
c.6.
36.  JIa p u ie  М .  У ч а с т и е   Т у р ц и и  в  м и р о в о й  
в о й н е.
с.420.
37.  Б о р ь б а ,  1918,  30  и ю н я.
38.  A R D A ,  f.970,  s .l,  iş  7,  v.43.
39. 
Л уд ш вей   E .  Т у р ц и я   в  го д ы   п ер в о й  м и ро вой
в о й н ы .  М о ск ва,  1966,  с.219.
40. 
М ад ато в  
Г .А . 
П о б ед а 
с о в е т с к о й  
в л аст и  
в 
Н а х и ч е в а н и  
и 
о б р а зо в а н и е  
Н а х и ч е в а н с к о й  
А С С Р . 
Баку,  1967,  cçh.52.
41.  A R D A ,  f.970,  s .l,  iş  7,  v.43.
42.  Y e n ə  o ra d a ,  v.51.
43. 
A sK e ri  m ecm u a, 
N  34,  1934,  c.19-20.
44.  Б о р ь б а,  1918,  30  и ю н я.
45. 
A sK e ri  m ecm ua, 
1934,  N  34,  c.27.
46.  Y e n ə  o ra d a ,  s.24.
47.  Б о р ьб а,  1918,  4  и ю л я .
48.  Т а м   ж е ,  20  и ю л я .
49.  Т а м   ж е .
50.  Д ар аб ад и   П .Г .  В о ен н ы е  п ро бл ем ы   п оли ти ческо й  
и стории  А з е р б а й д ж а н а   н а ч а л а  
XX 
в ек а .  Баку,  Э лм , 
1 9 9 1 ,  С .1 1 7 .
51.  A z ə rb .E A   T a rix   İn s titu tu n u n   elm i  arxivi,  f.l,  s.9, 
i.ş  47,  v.22.
52.  Y e n ə   o ra d a .
53.  Б о р ь б а ,  1918,  20  и ю ля.
§  3.  Azərbaycan  Cümhuriyyəti  hakimiyyəti- 
nin  Azərbaycanın  bütün  ərazisinda 
bərqarar  edilməsi
54. 
M irzə 
B ala 
M əm m əd z əd ə. 
A zərbaycan 
milli 
h ə rə k a tı.  B ak ı,  1992,  s.99.
55.  И с к р а ,  1918,  14  августа;  З а р я ,  1919,  14  м а я.
56.  R ə s u lz a d ə   M .Ə .  A zərb aycan   C üm huriyyəti,  s.40.
57.  Y e n ə   o ra d a .
58.  А зе р б а й д ж а н ,  1918,  10  д ек а б р я .
59.  R ə s u lz a d ə   M .Ə .  A zərbay can   C üm huriyyəti,  s.41.
60.  Д е н с т е р в и л .  Б р и т ан ск и й   и м п ери ализм   в  Б аку 
и  П е р си и   в  1917-1918  гг.  Т и ф л и с ,  1925,  с.163-164.
61.  A R D A ,  f.970,  s .l,  iş  30,  v.I.
62.  С в е то х о в ск и й   Т .  Русский  А зербай д ж ан .  Х азар, 

3,  с .37.
63.  A z ərb ay c an ,  1918,  9  d ek a b r.
64.  A R D S P İH A ,  f.276,  s.7,  iş.253,  v.I.
65.  M e h m e tz a d e .  M .  Milli  A zerbaycan  hareK eti,  p.98.
6 6 .  А зе р б а й д ж а н ,  1918,  19  сен тя б р я .
67.  A R D A ,  f.82,  s.2,  iş.28,  v .la .
68.  Y e n ə   o ra d a ,  f.970,  s.3,  iş  7,  v.22.
69.  Y e n ə   o ra d a .
70.  Y e n ə   o ra d a ,  f.894,  s.10,  iş  47,  v .I.
71.  A R D S P İH A ,  f.277,  s.3,  iş  17,  v .I.
72.  Ж и з н ь   н ац и о н ал ь н о стей ,  1918,  9  д ек аб р я .
73.  Т а м   ж е .
74.  A R D S P İH A ,  f.277,  s.2,  iş  336  v.34.
75.  Y e n ə   o ra d a ,  s .l,  iş  1,  v.28.


Yüklə 28,56 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   112




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə