İ.Əliyev, N. Ağamalıyeva, Ş. Alışanh m ə s’ul redaktor

M ü za k iro lo r 
göstordi 
ki, 
tokco 
"İttihad" 
partiyası 
höku m o to  
ta m  
c ’timadsızlıq 
göstərilm osini 
istoyir. 
Sosialistlor  isə  F .X oyskinin  k a b in e tin o   koskin  miinasi- 
botdo  o lm a la rın a   b a x m ay a raq ,  hakim iyyotin  sağların  olino 
kcçocoyindon 
q o rx a ra q  
h ö k u m o tin  
is te ’fasına 
qarşı 
çıxdılar 
vo 
k a b in e tin  
torkibindo 
edilon 
b o ’zi 
fordi 
doyişiklikloıio 
kifayotlonirdilər. 
Bu 
m əqsədlo 
onlar 
cinayot  vo  m ö h to k irlik lo   bağlı  mosololori  tohül  etm ək 
üçün  geniş  solahiyyotli  xüsusi  p a r la m e n t   komissiyası  to’sis 
ctm ok  h a q q ı n d a   vo  vozifo  cinayotlori,  h ab c lə   m öhtəkirlik 
vo  ölkodoki  oksinqilabi  cinayotlori  m ü h a k im ə   edəcok  ali 
tribunalın 
osaslarını 
işloyib 
h a z ır la m a q  
üzro 
xüsusi 
komissiya  h a q q ı n d a   özlorinin  q ə t n a m o   layiholorini 
toklif 
ctd ilər.  5  L a k in ,  p a r la m e n t   "Müsavat"  fraksiyasının  təklif 
ctdiyi  h ö k u m o tin   foaliyyotini  q onaə tboxş  sayan  qətnam əni 
qobul  ctdi.  B u n u n la   bclo,  sosialistlərin  toləbi  ilo  ölkodə 
orzaq  m osoləsini  tənzim ləyəc ok  xüsusi  kom issiya  yara- 
dıldı.46 
Biitün 
c in a y ə tlə rin , 
m ö h tə k irlik  
v ə  
ölkədo 
oksinqilabla  bağlı  işlərin  m ü h a k i m ə   ediləcəyi,  ali  tribıınal 
h a q q ın d a   q a y d a la rın   işlənm əsi  üzro  sosialistloıin  təqdim 
ctdiklori  layihə  iso  p a r la m c n t   t ə r ə fin d o n   loğv  edildi.47
"M üsavat"ın  h ö k u m ə ti  xilas  ctm o sin o   b a x m ay a raq   aydın 
oldu  ki,  p a rla rn c n t  üzvlorinin  bu  cü r  nisboti  hökumotin 
uzun  m iiddətli  foaliyyotinə  im kan  v e rm o y ə c ə k .  Fcvralın 
25-də 
h ö k u m o tin  
başçısı 
F.Xoyski 
səh h o tin i 
əsas 
go tirəro k , 
solahiyyotlərini 
təhvil 
v erm ə si 
haqqında 
boyanotlo  çıxış  etdi.  M .R o su lza d o n in   təklifi  ilo  p arlam cnt 
bu 
istc ’fanı 
müza'kirosiz 
qəbul 
e td i. 
F.X oyski 
ycni 
hök u m o t  y a r a d ıla n a d o k   icra  h ö k u m o tin o   ro h b ə rlik   ctdi.
Ycni  h ö k u m o tin   təşkil  olunm ası,  nam izədliyi  "İttihad- 
dan"  başqa  b ü t ü n   frak siy alar  to ro fin d o n   m ü d a f i ə   edilon 
"Müsavat" 
fraksiyasının 
üzvü 
N .U su b b əy o v a 
tapşırıldı. 
Golocok 
h ö k u m o tin  
n əz o rd o  
t u t u la n  
tərk ib i 
üzro 
fraksiyalar  a r a s ı n d a   koskin  fikir  ayrılığı  m övcud  idi.
1918-ci  ilin  d e k a b r ı n d a   F .X oyskinin  h ö k u m o ti  yaradılan 
za m a n , 
on a 
nazirlori 
seç m o k d o  
m ü s to sn a  
hüquq 
vcrilm işdi  vo  bu  şübhəsiz  ki,  N .U subbəyov  ilo  m üqayisədə
o n a  d a h a   əlverişli  im k an lar  yaratm ış,  kabinetin  təşkil 
olunm asını  s ü r’ətləndirm işdi.  İndi  isə  hökum ətin  tərkibi 
yalnız  b ü tü n   p a r la m e n t   partiyalarının  ıazılığından  asılı 
idi.  Bu  d a   öz  növbosində  baş  nazirin  toşəbbüskarlığını 
m ə h d u d la ş d ırır 
və 
yeni 
k ab in etin  
təşkili 
prosesini 
ləngidirdi.
P a r l a m e n t d ə   m ü tlə q   çoxluğa  malik  olm ayan  "Müsavat" 
m üstəqilliyin  m ü d a fiə si  şərtlərini  qəbul  edən,  yubanm a- 
d an   M ü ə ssis ə lə r  M əclisini  çağırmağı,  d e m o k ra tik   özünü-
idarəni  v ə   ö lkəni  h ərbi  q ü drə tini  möhkomlondirilmosini
48
istəyən  d igər  p artiy a la rla   bloka  girm əyə  m əcbur  idi. 
Buna 
g ö rə  
d ə  
"Müsavat", 
"Əhrar" 
vo 
sosialistlorin 
koalisiyası  g ü m a n   edilirdi.
M ü səlm an  
sosialistləri 
hesab 
edirdilər 
ki, 
təşkil 
olunacaq  h ö k u m ə t   geniş  əhali  tobəqəlorinin  təloblərini 
t ə ’min  e d ə n   əsl  d e m o k ra tik   h ö k u m ət  olmalı  idi.  Onların 
fikrincə,  b u n u n   üçün  m ərkəzin  d e m o k ra tik   hissosi  ilo 
son  q ü v v ə lə rin   koalisiyası  labüd  idi.  Bununla,  yanaşı 
o nlar  h ö k u m o t d ə   o n u n   siyasətinə  to ’sir  e tm ok  im kanına 
m alik  o lm a q   üçün  kifayət  q ə d o r  (D İN   vəzifosi  də  daxil 
olm aqla  h ö k u m ə tin   tərkibinin  yarısına  q ədor)  ycr  alm aqla 
çalışırdılar.
"Müsavat"  ü m u m ə n   sosialistlərlə  razılaşsa  da,  lıesab 
edirdi  ki,  p o r tfe llə rin   bölüşdürülınosi  m üstəsna  olaraq 
baş  nazirin  səlahiyyətində  qalm alıdır.49  Sonra  morkoz, 
b itə rə f  v ə   milli  azlıqlar  q rupları  da  daxil  cdilmoklə, 
yeni  koalisiya  ideyası  iroli  sürülmoyo  başladı.  Sosialistlər 
b itərə fləri  " p a rla m e n td o   özlorino  yuva  q u ra n   on  m ürtocc 
ünsürlər"50  kimi  qiym ətlondirib  onların  koalisiyaya  daxil 
edilm əsinin 
əle y h in ə   çıxış  etd ilə r.  Bitoroflər  adından 
çıxış  e d ə n   Y u sif  Ə h m o d z a d ə   öz  q ru p u n u n   daxili  işlor 
naziri 
v əz ifə sin ə  
sosialisti, 
k abineto 
iso 
daşnaqları 
b u ra x m a m a q   h a q q ı n d a   m övqelərini  p a rla m e n to   çatdırdı. 
O n lar  b ü tü n  
qalan  
m əsələ lo rd ə  baş  naziro  foaliyyot 
azadhğı  v erilm əsini  n ə z ə rd ə   tu tu rd u la r.51  Eyni  za m a n d a 
b itə rə flə r 
özləri 
ü çü n  
k o n k r e k   olaraq 
iki 
nazir 
p o rtfe lin i-tic a rə t  və  sənaye  və  ziraot  naziri  portfclini

---