141
TƏYƏMMÜM
................................
................................
.............................
............................................................................................................................................
olan suyu yer
ə töksə;
6-Camaata
əziyyət vermək qorxusundan və camaat namazına
çata bilm
ədiyi üçün cümə namazını təyəmmümlə qılmış olsa, onu
zöhr namazı niyyətilə yenidən yerinə yetirsin.
............................................................................................................................................
NAMAZIN HÖKMLƏRİ
Namaz dinin
ən mühüm əməllərindəndir ki, əgər Allah-təalanın
d
ərgahında qəbul olsa, sair ibadətlər də qəbul olar; əgər qəbul
olunmazsa, sair
əməllər də qəbul olunmaz. Necə ki, insan gündə
beş dəfə çayda çimsə, bədəni çirkdən təmizləndiyi kimi, beşlik
t
əşkil edən namazlar da insanı günahlardan təmizləyir. Daha yaxşı
olar ki, insan namazı vaxtın əvvəlində qılsın. Hər şəxs namazı
alçaq v
ə yüngül saysa, namaz qılmayanlar kimidir. Peyğəmbəri-
Əkrəm
(s
əlləllahu ələyhi və alihi və səlləm)
buyurub: “Namaza
əhəmiyyət
verm
əyən və onu yüngül sayan şəxs, axirət əzabına layiqdir”.
Günl
ərin birində,
həzrəti Peyğəmbər
(s
əlləllahu ələyhi və alihi və səlləm)
m
əsciddə idi. Bir kişi məscidə daxil olub namaza başladı, amma
rüku v
ə səcdəni layiqincə yerinə yetirmədi. Həzrət buyurdu:
“Əgər bu kişi, namazı belə olan halda dünyadan getsə, mənim
dinimd
ə dünyadan getməyib”.
Dem
əli, insan gərək çalişsın ki, namazı əlüstü və təcili halda
qılmasın. Namaz halında Allahı yad etsin, xüzu və xüşu və vüqarlı
olsun. Xatırlasın ki, kiminlə danışır. Özünü Allahın böyüklüyü və
əzəməti qarşısında çox zəlil və əhəmiyyətsiz görsün. Əgər insan
namaz vaxtı bu məsələlərə tam diqqət yetirsə, özündən xəbərsiz
olar. Nec
ə ki, namaz halında Əlinin
(
ələyhis-salam)
mübar
ək
ayağından oxu çıxardılar və o həzrət bunu hiss etmədi.
143
VACİB NAMAZLAR
................................
................................
..................
............................................................................................................................................
H
əmçinin, namaz qılan şəxs tövbə və istiğfar etməli, namazın
Allah d
ərgahında qəbul olmasının qarşısını alan günahları (həsəd,
t
əkəbbür, qeybət, haram mal yemək, məstedici şeylər içmək,
xüms-z
əkat verməmək, ümumiyyətlə hər günahı) tərk etsin.
H
əmçinin, daha yaxşı olar ki, namazın savabını azaldan işləri də
etm
əsin; məsələn: yuxulu halda, bövlün qabağını zorla saxladığı
halda namaza dayanmasın, namazda göylərə tərəf baxmasın.
H
əmçinin, namazın savabını artıran əməlləri yerinə yetirsin,
m
əsələ, əqiq üzük taxsın, pakizə paltarlar geysin, başını darayıb,
dişlərini yusun, özünü ətirləsin.
VAC
İB NAMAZLAR
Vacibi namazlar altıdır:
1. Günd
əlik namazlar.
2. Ay
ət namazı.
3.
Meyyit namazı.
4. K
əbə evinin vacibi təvaf namazı.
5. Ata-
ananın (böyük oğula vacib olan) qəza namazı.
6.
İcarə, nəzr, and və əhd ilə vacib olan namaz.
GÜND
ƏLİK VACİB NAMAZLAR
Günd
əlik vacib namazlar beşdir: zöhr və əsr (hər biri dörd
r
əkət), məğrib (üç rəkət), işa (dörd rəkət), sübh (iki rəkət).
M
əsələ: 736. Səfərdə dörd rəkətli namazlar, gələcəkdə deyilən
şərtlərlə iki rəkət qılınmalıdır.
ZÖHR V
Ə ƏSR NAMAZLARININ VAXTI
M
əsələ: 737. Əgər çubuq və bu kimi şeyi düz yerə şaquli
v
əziyyətdə batırsalar, Günəş çıxanda, onun kölgəsi günbatan
t
ərəfə düşür. Günəş yuxarı qalxdıqca, onun kölgəsi azalır və bizim
144
NAMAZIN HÖKMLƏRİ
.........................................................................................
............................................................................................................................................
şəhərlərdə zöhrün əvvəlinci şəri vaxtı
1
,
ən az dərəcəyə çatır.
Günortadan keçdikd
ən sonra kölgə, məşriqə (günçıxana) üz
qoyaraq çoxalır. Günəş qüruba yaxınlaşdıqca, çubuğun kölgəsi də
uzanır. Buna görə də, kölgə, ən az (minimum) nöqtəyə çatıb və
yenid
ən çoxalmağa üz qoyduğu vaxt, şəri vaxtla zöhr olması
m
əlum olur. Amma bəzi şəhərlərdə (Məkkə kimi), bəzi vaxtlar
zöhr olanda, çubuğun kölgəsi tamamilə yox olur. Kölgə yenidən
görünm
əyə başlayanda məlum olur ki, zöhr olmuşdur.
M
əsələ: 738. Zöhrü müəyyən etmək üçün yerə batırılan çubuq
v
ə s. kimi şeylərə “şaxis” deyilir.
M
əsələ: 739. Zöhr və əsr namazlarının hər birinin məxsus və
müştərək vaxtları vardır. Ehtiyata görə zöhr namazının məxsus
vaxtı zöhrün əvvəlindən, zöhr namazı qılınadək keçən vaxt
q
ədərdir. Əgər bir şəxs səhv üzündən butun əsr (namazını) bu
vaxtda qılsa, namazı səhihdir. Bəli, ehtiyata görə onu, niyyətində
zöhr (namazı) qərarlaşdıraraq (qılsın), başqa bir namaz da (ma fi
zimm
ə) “öhdəsində olanı” niyyət edərək, yəni zöhr ya əsri niyyət
etm
ədən qılsın. Əsr namazının məxsus vaxtı isə məğribə, əsr
namazı qılmaq miqdarında vaxt qalandadır. Əgər bir şəxs, bu
vaxta q
ədər zöhr namazını qılmasa qəza olur və gərək əsr
namazını qılsın. Zöhr namazının məxsus vaxtı ilə əsr namazının
m
əxsus vaxtı arasında olan vaxt, zöhr və əsr namazların müştərək
vaxtıdır. Əgər bir şəxs müştərək vaxtda səhvən bütün əsr namzını,
zöhr namazından qabaq qılsa, namazı səhihdir. Gərək zöhr
namazını ondan sonra yenidən yerinə yetirsin.
M
əsələ: 740. Əgər müştərək vaxtda zöhr namazını qılmazdan
əvvəl səhvən əsr namazına başlasa və namaz əsnasında səhvini
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1.
Şəri zöhr, günün yarısının keçməsindən ibarətdir; məsələn: əgər gün on iki
saatdırsa, Günəş doğadan altı saat sonra şəri zöhrdür. Əgər gün on üç saatdırsa,
Günəş doğduqdan altı saat yarım sonra, şəri zöhrdür. Əgər gün on bir saat olsa,
Günəşin doğduğundan beş saat yarım keçdikdən sonra qürubadək olan vaxtdır.
İlin bəzi vaxtlarında, saat on ikidən bir-neçə dəqiqə qabaq, bəzən də on ikidən
bir-
neçə dəqiqə sonradır.