Kimyoviy texnologiya

12-Rasm.
Chaqnash va langalanish xaroratini aniqlash uchun asbob. 
1.
 
Garelka 2. Qum 3. Dastak 4. Termometr 5. Shtativ 6. Temir tegel 
Maxsulot yuzasida alanga paydo bo`lishidan ldin, ozgina ovoz bilan qayd etilgan 
xarorat chaqnash xarorati deyiladi. 
Chaqnash xarorati 150
0
C dan katta bo`lgan maxsulotlar uchun aniqlangan 
belgilar 6
0
Cdan katta bo`lmasligi kerak, chaqnash xarorati 150
0
Cdan past bo`lsa, 
4
0
C atrofida bo`ladi. Alangalanish xaroratini aniqlash uchun maxsulot 1 daqiqada 
4
0
C tezlik bilan qizdiriladi va har 2
0
Cdan keyin gorelka alangasi suyuqlik yuzasiga 
olib keladi. Alangalanish xarorati deb maxsulot alangalanib, 5 soniya davomida 
yonishda davom etgan xarorat olinadi. Ikkita aniqlanish o`rtasidagi farq 6
0
Cdan 
katta bo`lmasligi kerak. Aks holda tajriba takrorlanadi. 
Mavzu yuzasidan nazorat savollari: 
1.
Tarkibiga ko`ra neft qanday sinflarga bo`linadi? 
2.
Neftning uglevodorodli, nouglevodorodli va mineral qismi nimalardan 
tashkil topgan? 
3.
Neft maxsulotlari den qaysi moddalarga aytiladi? 
4.
Neft va neft maxsulotlarini qayta ishlash sxemasini keltiring. 
5.
Neftni qayta ishlashga tayyorlash. Qayta ishlashni asosiy usullari va 
qurilmalari. 
6.
Neftni –to`g`ridan to`g`ri xaydash orqali qanday maxsulot olinadi? 
7.
Neft maxsulotlarini krekinglash yo`llari. Krekinglash vaqtida qanday asosiy 
kimyoviy reaksiyalar boradi. 
8.
Neftdan olingan yoqilg`i turlari va ularga qo`yiladigan talablar nimalardan 
iborat? 

---

58 
9.
Neft maxsulotlarini zichligini aniqlash fizikaning qaysi qonuniga 
asoslangan? 
10.
Neft maxsulotlarini zichligini aniqlashda uning xarorati nima uchun atrof 
muhit xaroratidan farq qilmasligi lozim. 
11.
Nima uchun zichlikni aniqlashda, areometrga nisbatan piknometrda 
yaxshiroq natija olish mumkin? 
12.
Tarkibida havo yoki suv tutgan neft maxsulotlari zichligini o`lchash vaqtida, 
piknometrda va areometrda topilgan zichliklar toza neft maxsulotlarining zichligiga 
nisbatan qanday o`zgaradi? 
13.
Neft maxsulotlarining zichligini piknometr yordamida aniqlash formulasiga 
nima uchun havoning zichligini qiymati kiritiladi? 
14.
Benznning oktoan soni nima? 
15.
Gaz yoqilg`ilarini qayta ishlash usullari.