MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 115 layiqli nümayəndəsi? Bəlkə bunların xahişi budur ki, Daşnaksutyunu puç etsinlər…» Yenə köhnə zurna! Hər vaxt bir kəs daşnaksutyunçulara müqabil durar isə, o saət daşnaksutyunçuların nəzərində Sultan Həmid, panislamizm və müsəlman feodalizmi mücəssəm oluyor. Əcəba, «Alik» haradan duydu ki, biz panislamistik, yainki feodalist. Məhz ondan ötrümü ki, daşnaksutyunun əleyhinə qələm sürmüşük?! Böylə isə «Alik»in məntiqinə görə «Kayts», «Mışak», «Turudovaya jizn» panislamizmin orqanları olub, «Hnçakstlər» Sultan Həmidin agentləridir. Bu beləmi? Əzizim qare (oxucu), niyə gülürsünüz? "Alik"in məntiqinəmi? - Xeyr əfəndim, burada bir təəccüb yeri yoxdur, türkdə məsəldir: "Aşığın sözü qurtaranda yarım, yarım çağırar""(58). Rəsulzadə erməni milləti ilə «Daşnaksutyun»u bir-birindən fərqləndirən zaman, həm dövrün reallıqlarından, həm də bəşəri prinsiplərdən çıxış etmişdir. Eyni zamanda Rəsulzadə erməni vəhşiliyini daha dərindən dərk etmədiyi üçün, əvvəllər erməni xalqı ilə, erməni daşnaklarını bir-birindən fərqləndirirdi. Əslində isə erməni daşnakları ilə erməni millətinin heç bir fərqi yoxdur. Bu mənada "Alik" haqlı saymaq olar. Ermənilərin bir millət kimi vəhşliyi, nadanlığı, riyakarlığı ötən əsrdə dəfələrlə sübut olunmuş və türklər, o cümlədən Azərbaycan türkləri bunun, dəfələrlə şahidi olublar. Rəsulzadə isə bu dövrdə erməni millətindən daha çox, daşnakların, onların təmsil olunduğu Daşnaksutyunun iç üzünü açıb ortaya qoyur. «Rus mətbuatı» məqaləsində daşnaksutyunçuların sosial-demokrat pərdəsi altında riyakar əməllərinə toxunan və bu zaman ədalətsizliyə yol verməmək niyyəti ilə Rəsulzadə yazır ki, erməni daşnakları ilə, www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 116 116 müsəlman "daşnaklar"ı arasında heç bir fərq yoxdur: ""Daşnaksutyun" sözü müsəlman külliyyəti üçün dava rəmzi olmuşdur və onlar da öz məişətlərinə bir müsəlman "daşnaksutyunu" çağırmışlar. Bizlərə bu, yainki o biri Daşnaksutyun ilə, daha artıq birinə qoşulub o birinin əksinə getmək yaramaz. Biz gərək onlar ilə kəmali-ciddiyyət ilə müqabilə edək. Hər iki millətin aqilanə təsəvvür ilə gözlənən mənafeyi bunu təqdir ediyor ki, cümlə cəmaətdə biz ilə bərabər bu və ya o biri "Daşnaksutyun" rəfinə çalışmasın. İstər erməni daşnaksutyunu ola, istərsə də müsəlman" (49, s.110). Rəsulzadə erməni vəhşiliyinə, onların yalançı sosial-demokrat olmalarına Təbrizdə və Tehranda yazdığı məqalələrində də toxunur. Ancaq bu zaman Rəsulzadə yalnız erməni daşnaklarının deyil, bütün erməni millətinin riyakarlığından yazır: "Siz elə bilirsiniz bu hərzə ermənilər… börkləri yanıb bizdən ötrü İrana hürriyyət almağa gəlmişlər. Vallah İran milləti sonra biləcəkdir ki, kimdir onun dostu və kimdir onun düşməni… İran millətindən əmin bir millət yoxdur. Bu cür şeytanlar aralığı pozub, öz ciblərini doldurmaq üçün bunların məişətinə zəhər qatıyorlar" (29, 230). Əvvəllər erməni-müsəlman münaqişəsində çarizmi günahkar hesab edən Rəsulzadə Təbrizdə ermənilərin gördüyü işlərdən daha çox heyrət edir və bunu, erməni millətçiliyi, vəhşiliyi kimi qəbul edir. Təbrizdə ermənilərə aid bir bağda müsəlmanlara olan münasibətdən təəccüblənən, yəni müsəlmanların bu bağda istirahət edə bilməsinin mümkünsüzlüyünü onların dilindən eşidəndə, bunu, vəhşilik kimi dəyərləndirən Rəsulzadə yazır: "Müsəlmanı bağdan çıxarmaq üçün həmin türkcə danışmaq bilən ermənilərin rusca danışmağı biləni axtarmağa nə ehtiyacı var idi, bilmirəm. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü 117 Bəlkə belə vaxtlarda rusca danışmaq dəxi vəhşiyanə məramnamələrin bir fəsli-mühümmüdür? – Bu vəhşilik, bədəvilikdir, - deyə etiraz edib, belə bir cəmiyyətə də, bağa da tüpürdüm…. Mən əhvalatı yoldaşlarıma hali edincə, onlar da tüpürüb etirazkarcasına bir surətdə bağı tərk etdik. Və əslində erməni məktəbinin müəllimi olan yuxarıda deyilən məmur əfəndiyə dəxi bir neçə acı danlaqda bulunub bağdan çıxdıq. Amma insanların bu dərəcə vəhşi millətçiliyə, rəzil fanatizmə, əclaf köləliyə, duz-çörəyə alçaqcasına haram qatdıqlarına heyf etdik" (49, s.378). Ermənilərin barbar, vəhşi hərəkətini Rəsulzadə belə dəyərləndirir: «Millətçilik! İnsan insanlar əvəzindən utanır, xəcalət çəkir! Belə bir qayda xüsusunda bundan artıq tənqid də bulub, belə bir rəftardan nə kimi şeylər törənə biləcəyini ədavət saxlayan mədəni oxucuların, ələlxüsus, internasyonal ermənilərin nəzər-diqqətlərinə həvalə edirəm. Özüm isə belə bir təəccüblü boykotçuluğu qəribə bir vəhşilik hesab etməkdən başqa bir şey bilmirəm!!! Millətçiliyin bu dərəcəsinə çıxmaq, haman o milləti bərbad etməkdir!» (73). İranda qanunsuzluq hökm sürdüyü bir zamanda ermənilərin özü üçün, belə bir şərait yaratması, üstəlik müsəlmanlara onlara aid bağlara daxil olmağa, istirahət etməyə qadağa qoyması həm ermənilərin vəhşiliyindən, həm də müsəlmanların cəhalətindən, İranın biçarəliyindən xəbər verir. Rəsulzadə erməni məkrliyinə sonralar da toxunur. 1913-cü ildə "İqbal" qəzetində yazdığı məqalələrinin birində Rəsulzadə yazır ki, indi də ermənilər Türkiyə üçün bəlaya çevrilib: "Nədir bu erməni məsələsi? Bu hər şeydən əvvəl bir ərazi məsələsidir… Heç bir vilayətdə orasına Ermənistan Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|