Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 7, 2017 211 tərəqqisi uğrunda böyük amalla yaşamış möhtərəm cənab prezidentimiz Azərbaycanı və azərbaycanlıları elə səviyyəyə qaldırmışdır ki,artıq millətimiz haqqında deyilən bəzi yalan,kobud sözlərə ehtiyac qalmamışdır.Artıq mıllətlər arasında bizim də millətimizin adı çəkiləndə duyduğumuz bu qürur hissini bizə hiss etdirən məhz H.Əliyev cənablarının əvəzsiz xidmətlərinə borcluyuq!Dilimizin öz tarixi inkişafı boyu əldə etdiyi uğurlarla yanaşı, yaşadığımız dövrdə dövlət dili sahəsində yaranmış problemlər Nəinki azərbaycanlılar, respublikamıza işləməyə gələn xarici səfirlər, dövlət nümayəndələri, qonaq qismində gələn dostlarımız, həmkarlarımız da bu dilə hörmət edirlər, bu dili öyrənmək, bu dildə danışmaq istəyirlər.Bir çox səfirlər və hətta onların həyat yoldaşları Azərbaycan dilində efirlərdə çıxış edirlər. Bu, çox sevindirici haldır. Bu, eyni zamanda, müstəqil respublikamızın əsas atributlarından biri olan Azərbaycan dilinin inkişaf etməsini göstərir.Sizə müdrik prezidentimizin bir sıra fərman və sərəncamlarla xalqımıza xidmətini bir sıra nümunələrlə göstərmək istərdik.Məsələn: -“Kitabi-Dədə Qorqud”eposunun Almaniyanın Drezden şəhərinin Kral kitabxanasında saxlanılan əlyazmasının faksimilesinin Azərbaycan Elmlər Akademiyasının M.Füzuli adına əlyazmalar institutuna verilməsi haqqında sərəncam vermişdir.-Türkdilli dövlətlərin VI zirvə görüşünün Bakı şəhərində keçilməsi haqqında. N.GəncəvininSankt-Peterburq şəhərində abidəsinin qoyulması haqqında .-Ədəbiyyat,mədəniyyət,incəsənət xadimlərinin bir qrupuna “İstiqlal”ordeni təqdim edib.-Dünya Azərbaycanlıla- rının qurultayını keçirib və s.İndi elə bir məqamda yaşayırıq ki,Azərbaycan xalqı xoşbəxt bir yol gedir.İftixar hissi ilə deyə bilərik ki,artıq taleyimiz öz əlımizdədir.Biz dilimizlə fəxr edirik! Ədəbiyyat: 1.Mənim idealım H.Əliyev.(Qorqudnəşriyyatı.Bakı 1999) 2.YeniAzərbaycan.www.yeniazərbaycan.com. 3.Quotations,Aфоризмы,Aforizmlər.Bakı-1997Бaky. 4.H.Əliyev irsi (internet) I.Shukurova Sh.islamova Heydar Aliyev and his Role in the Development of our Native Language Summary The article deals with the impotance of the Azerbaijani language which has passed a long way of development.We think that a number of sayings,quotations devoted to our native language have not lost their significance even nowadays.Carefully studying the works of our Filologiya məsələləri, № 7, 2017 212 predecessors we come to conclusion that our native language is the bright page of our nationality,the Azeries.To illustrate the above–said,it is sufficient to refer to our late and nation-wide leader H.Aliyev’s only one sentence.He said : “I am proud that Iam Azerbaijanian!”In this respect, we have to pay a special attention to the development of our native language and eliminate all the problems that could prevent its existence. We must take care of our written manuscripts, develop our speech. Only in this way we can solve the problem. At the same time, the article touches upon the main fact concerning our native language which has become the public language under the leadership of our ex-president H.Aliyev.Thanks to his efforts the Azerbaijani language has become dominant and it is one of the symbols of our state. We are proud of our language! И. Шукюрова Ш..Сламова Гейдар Алиев и его заслуга в развитии нашего родного языка Резюме В статье говорится о важности азербайджанского языка, кото- рый прошел долгий путь развития.Все цитаты посвещенные нашему родному языку не потеряли свои значения. В заключении, наш родной язык это- светлая страница нашей нации.В знак выше сказанного, достаточно обратиться на одно предложение нашего общенацио- нального лидера Г. Алиева. Он сказал: «Я горжусь, что я азербайджанец!» Мы должны обра- тить особое внимание на развитие нашего родного языка и устранить все препятьствия которые становятся проблемами. Мы должны бережно сохранить все наши рукописи и развить чистую речь.Только так мы можем решать эту проблему. Мы блогодарны нашему экс- президенту гос.Г.А.Алиеву за его заслугу оценивая наш родной язык. Азербайджанский язык стал символом нашего государство. Мы гордимся нашим Азербайджанским языком! Rəyçi: Səbinə Poladova filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Filologiya məsələləri, № 7, 2017 213 RƏNA ZÜLFÜQAROVA Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti zulfuqarovarana@gmail.com SÖZDÜZƏLTMƏ QRAMMATİKA VƏ LEKSİKİLOGİYANIN BİR HİSSƏSİ KİMİ Açar sözlər: sözdüzəltmə, dil, lüğət tərkibi, söz, qrammatika, leksikologiya, morfologiya Key words: word-building, language, vocabulary stock, grammar, lexi- cology, morphology Ключевые слова: словообразование, язык, словарный запас, грам- матика, лексикология, морфология Sözdüzəltmədən danışarkən əsasən dilin lüğət tərkibinin fərdi- individual və ya kütləvi şəkildə yaranan yeni-yeni sözlərlə artaraq zənginləşməsi nəzərdə tutulur. Sözsüz ki, yeni sözlərin yaranması sözdüzəltmənin əsas funksiyasıdır. Onun bu funksiyası N.M.Şanski tərəfindən xarakterizə edilmişdir: “Əslinə baxılarsa sözdüzəltmələr olmasa bu və ya hər hansı digər dil lüğət tərkibinə malik ola bilməzdi, çünki özünün hər mərhələsində o inkişaf edərək çoxalır ki, bu da cəmiyyətin inkişaf etməsi ilə uyğunlaşmış olur. Məhz bununla da dilin ümumi sistemində sözdüzəltmənin böyük əhəmiyyətə malik olması müəyyən edilir. Həqiqətən bizi əhatə edən aləmin aramsız dərk edilmə prosesi, yen- yeni modern-müasir anlayışların yaranması dildən həmin dildə danışanları külli miqdarda yeni sözlərlə təmin etməyi tələb edir. Bu barədə O.Q. Rezvin deyir: “insana təbiətdə təbii yolla və yaxud insanın öz əməyi vasitəsilə yaranan bütün yeniliklər və yeni əşyalar barəsində danışmaq lazım gəlir. Yeri gəlmişkən, bu, elə model dilin düzülüşünü tələb edir ki, o son dərəcə sonsuz sözlərin çox olmasını tələb etsin. Bizə göstərildiyi kimi, sözdüzəltmə bizi ucsuz-bucaqsız lüğətlə təmin edən ən vacib linqvistik mexanizmlərdən biri hesab olunur”. Lakin sözdüzəltmə heç də tam mənada sonsuz lüğətlərlə bizi təmin etmir. Sözdüzəltmə sonsuz lüğətə imkan yaradır. Bu imkanlar – potensiyalar heç vaxt tam reallaşmır. Bu imkanların reallaşdırma dərəcəsi sözsüz ki, müxtəlif dillərdə fərqlidir. O, xüsusilə kollektivin dil ənənələrindən asılıdır. Belə ki, əgər bir dildə okkazional yaranma norma kimi qəbul edirlirsə, başqa bir dildə danışıq – janrı kimi ədəbiyyat sferasına daxil olur. Dil ənənələri böyük konservativlikliyi – köhnəpərəstliyi ilə xarakterizə oluna bilərlər, belə olan halda, ədəbi və rəsmi dilə elə sözlər də daxil olur ki, onlar danışıq dilinə çox yaxşı möhkəmlənmiş olurlar. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|