Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 7, 2017 232 aşağıdakı məsələləri əhatə edir: Pedaqoji sistemdə zəruri dəyişikliklərə, yeniliklərə tələbatların öyrənilməsi, üzə çıxarılması; Təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə kömək göstərə bilən mövcud metodik işlərin dəyərləndirilərək üzə çıxarılması; Arzu olunan gələcək pedaqoji sistemlərin layihələndirilməsi və doğru istiqamətlənmiş fəaliyyət. Yeni metodların praktikada həyata keçirilməsi göstərir ki, bu metodlar öyrənənlərin fəaliyyətini artırır, onların yaradıcı və tənqidi təfəkkürünü inkişaf etdirir və müstəqil işləmək bacarıqlarına yiyələndirir. İnnovativ metodlar müəllim və tələbə münasibətlərinə, onların əməkdaşlığına yönəlib, müəllim və tələbə qrupu arasında səmərəli ünsiyyət yaradır. Lakin özünün bütün üstünlükləri ilə yanaşı, yeni metodların tətbiqi heç də həmişə asan başa gəlmir. Belə ki, ənənəvi tədris metodlarına alışmış tələbələrə birdən-birə tamamilə fərqli yöndə dərslərin tədris olunması bir sıra çətinliklər yaradır. Bu müəllimdən böyük zəhmət, səbr tələb edir. Bu gün ingilis dilinin kommunikasiya vasitəsi kimi öyrənilməsinin zəruriyyəti danılmazdır. Tədris edilən xarici dildən ünsiyyət məqsədilə istifadə etmək qabiliyyətinin inkişaf etdirilməsi üçün dil fakültələrində tədris prosesinin kommunikativ-yönümlü şəkildə təşkil edilməsi olduqca vacibdir. Bu gün nitq vərdiş və bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi deyil, daha çox ixtisas dilində kommunikativ kompetensiyaya yiyələnmək zəruriyyəti meydana çıxır. Kommunikativ kompetensiyanın əsas komponentlərindən biri olan qrammatik və ya linqvistik kompetensiya dil materiallarının, o cümlədən qrammatik materialların tələbələr tərəfindən kommunikativ- yönümlü mənim- sənilməsini nəzərdə tutur. Xarici dilin effektiv tədrisinin əsas elementlərindən biri dərsdə interaktivliyin yaradılmasıdır. Müasir təlim konsepsiyası və prinsipləri təhsilalanlardan fəallıq, məntiqi düşüncə, müstəqil tədqiqatlar apara bilmə, konkret biliklərə yiyələnmə və fərdi inkişaf etmə bacarıqlarının formalaşdırılmasını tələb edir. Bu tələbləri nəzərə alaraq elə təlim metod- larından istifadə olunmalıdır ki, tələbələr özlərində fəal, yaradıcı dilöyrənmə və ünsiyyət qabiliyyətlərini aşılaya bilsinlər. İnteraktiv təlim bu deyilənləri əhatə etmək imkanına malikdir. Biz tələbələrin fəal idrak fəaliyyətinə əsaslanan və təhsil prosesinin digər iştirakçıları ilə əməkdaşlıq şəraitində həyata keçirilən təlimi nəzərdə tuturuq. “İnteraktivlik” termini dialoqu, ünsiyyət prosesində qarşılıqlı təsiri bildirir. Bu təlim metodunu ifadə etmək üçün həmçinin “problem-dialoji, evristik, fəal təlim” anlayışlarından da istifadə olunur.Xarici dillərin tədrisində “interaktiv metod” Avropada 1990- cı illərdən bəri bir metodiki iş üsulu kimi tətbiq edilməyə başlamışdır. Təsadüfi deyildir ki, tədrisin keyfiyyətini yüksəltmək məqsədilə 2000-2004- cü illər ərzində Azərbaycan hökuməti ilə UNİCEF arasında əməkdaşlıq proqramının bir hissəsi kimi fəal və interaktiv təlim metodlarının genişləndirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. “Fəal təlim və məktəb birliyi” adlı proqramda göstərilir ki, fəal təlimin məqsədi təhsil sahəsində tətbiq edilən Filologiya məsələləri, № 7, 2017 233 yeniliklərlə bağlı bütün səviyyələrdə çalışan təhsil işçilərinin bilik, bacarıq və vərdişlərinin təkmilləşdirilməsindən, fəal və səmərəli fəaliyyət göstərən təhsil müəssisələrinin yaradılmasından ibarətdir .İnteraktivlik dili öyrənməklə yanaşı onu mənimsəməyə xidmət edir. İnteraktiv mühitdə tələbələrin dili kom- munikasiya məqsədilə istifadəsi maksimum həddə çatır ki, bu da onlarda kommunikativ səriştənin formalaşmağına təkan verir.Dilin mənimsənilmə- sində interaksiyanın rolu haqqında sosial-interaksiyaçılar və s. fikirləri xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Digər sözlə desək, interaksiyaçılar inanırdılar ki, dilin mənimsənilməsində ətraf mühit amilləri daha üstündür,lakin, nativistlər inanırdılar ki, fitri amillər daha üstündür.Vqotski dilin mənimsənilməsinə interaktiv baxışın əsasını qoymuşdur..Vilga M. Rivers özünün Interactive Language Teaching kitabında qeyd edir ki, “tələbələrin fikri autentik məlumatları ötürməyə və qəbul etməyə yönəldikdə onlar dili istifadə etməyə nail olurlar. Bu interaktivlikdir.” Vellsin ifadə etdiyi kimi: “Mübadilə diskursun əsas bölməsidir....Linqvistik interaktivlik birgə aparılan fəaliyyətdir” və özünə “göndərən, qəbuledici və situasiyanın məzmunu üçbucağının qurulmasını” daxil edir. Onun fikrincə kommunikasiyanın yazılı və yaxud şifahi olmağının burada fərqi yoxdur. Dərsdə fəallığı artırmaq üçün müəllim mütləq qrupla və ya individual şəkildə tələbələrlə işləməli, onlar arasında səviyyə fərqini minimuma endirmək üçün çalışmalıdır.İxtiası xarici dil olan ali məktəblərdə istifadə olunan müasir dərsliklərin əksəriyyəti də interaktiv üsulların tədris prosesində istifadəsini labüd edir. Əksər dərsliklərdə verilən kommunikativ çalışmalar sistemi dərsin interaktiv şəkildə təşkil olunmasını tələb edir İnteraksiyanın təmin olunmasında informasiya kommunikasiya texnologiyaları da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dərslərdə istifadə olunan maqnitofonlar, CD disklər, proyektor, komputer, internet materialları və dərsdən sonra online şəkildə əlaqə tədris prosesinin effektivliyinə xidmət edir. Qeyd etmək lazımdır ki, xüsusiilə internetin dil tədrisində əhəmiyyəti böyükdür. Hər hansı dilin tədrisinin uğurlu nəticəsi onun nə qədər praktik aşılana bilməsindən asılıdır. Ümuniyyətlə, innovativ metodlara əsaslanan tədris prosesinin əsasında interaktivlik dayanır. Müasir metodikada interaksiya dil öyrənmə prosesinin ən vacib komponentlərindən biridir. Ədəbiyyat 1. Jack C. Richards. Curriculum approaches in language teaching: Forward, central, and backward design. RELC Journal, 44(1), 2013, pp. 5-33. 2. Kumaravadivelu B. Towards a post method pedagogy. TESOL Quarterly, 2001, 35(4), pp. 537-560 3. Kumaravadivelu B. Understanding Language Teaching. From Method to Postmethod. London. Tylor&Francis e-Library, 2008, 276 p. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|