614
olunmuş Azərbaycan ərazilərinin (Ağdam, Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı, Zəngilan) azad
edilməsi təklifi ilə çıxış da etdi.
2004-cü il fevralın 4-də ATƏT-in Parlament Assambleyası sədrinin Dağlıq
Qarabağ üzrə xüsusi nümayəndəsi Qoran Lenmarkerin Azərbaycana səfəri zamanı
dövlət başçısı İlham Əliyev qeyd etdi ki, münaqişənin nizama salınması prosesində
əsas vasitəçi olan ATƏT-in Minsk qrupu ilə yanaşı, digər beynəlxalq qurumlar - ATƏT-in
Parlament Assambleyası, Avropa Şurası və Avropa İttifaqının da fəaliyyətinin
gücləndirilməsi böyük əhəmiyyətə malikdir. ATƏT-in Parlament Assambleyasının
fevralın ortalarında keçirilən iclasında Qoran Lenmarkerin məruzəsi dinlənildi. Məruzədə
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü dəstəklənmiş və işğal olunmuş ərazilərin qaytarılmasının
zəruriliyi ön plana çəkilmişdir.
2004-cü il fevralın 25-də Avropa Şurasının Parlament Assambleyasının
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi üzrə məruzəçisi Terri Devisin
Azərbaycana səfəri zamanı Prezident İlham Əliyev Ermənistanın hərbi təcavüzü
faktlarını bir daha vurğulayaraq Avropa Şurasının bu məsələyə siyasi qiymət verməsinin
vacibliyini bildirdi.
2004-cü il martın 16-da ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri, Bolqarıstanın xarici işlər
naziri Solomon Passi Azərbaycana səfəri zamanı dövlət başçısı İlham Əliyevlə
görüşündə Minsk qrupunun konkret təkliflərinin olmadığını və hər iki dövlətin
prezidentlərinin dialoqundan çox şey gözlədiyini bəyan etdi. Son zamanlar Minsk qrupu
həmsədrləri də problemin məhz Azərbaycan və Ermənistan rəhbərlərinin qarşılıqlı
anlaşması sayəsində həll oluna biləcəyini dəfələrlə vurğulamışlar. Onu da qeyd etmək
vacibdir ki, münaqişə başlayandan əlbəttə, qarşılıqlı anlaşma mövcud olsaydı, heç
Minsk qrupunun fəaliyyətinə də ehtiyac duyulmazdı. Çünki tərəflərin bir-birinin şərtlərini
qəbul etməməsi, xüsusilə Ermənistanın daim qeyri-konstruktiv mövqedən çıxış etməsi
danışıqların nəticəsiz, münaqişənin isə həll olunmamış qalmasına gətirib çıxarmışdır.
Məhz bu səbəbdən də dövlət başçısı İlham Əliyev ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrini
qəbul edərkən, bir daha Minsk qrupunun fəaliyyətini tənqid etmiş və Azərbaycanın
ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş prinsiplərə sadiq qalaraq,
münaqişənin yalnız beynəlxalq hüquq normaları əsasında, respublikamızın ərazi
bütövlüyünün təmin edilməsi şərti ilə nizama salınmasının vacibliyini bildirmişdir.
Dövlət başçısı Azərbaycanın prinsipial mövqeyini növbəti dəfə 2004-cü il martın
17-də Bratislavada "Daha geniş Avropaya doğru: yeni gündəlik" mövzusunda keçirilən
beynəlxalq konfransda bəyan etdi. Azərbaycan Prezidenti Ermənistanın işğalçılıq
615
siyasətinin bütünlüklə Avropada, xüsusilə Cənubi Qafqazda sülhün və təhlükəsizliyin
təmin edilməsinə ciddi maneə olduğunu vurğulayaraq, təcavüz nəticəsində Azərbaycan
ərazisinin 20 faizdən çoxunun işğal olunduğunu, nəticədə bir milyondan artıq insanın
acınacaqlı vəziyyətdə yaşadığını bildirdi.
Prezident İlham Əliyev Dağlıq Qarabağ ermənilərinin öz müqəddəratını təyin
etmək hüququ ilə bağlı iddialarının tamamilə saxta və beynəlxalq hüquqa zidd olduğunu
bildirərək, ermənilərin artıq öz müqəddəratını təyin edib, Ermənistan adlı müstəqil dövlət
yaratdıqlarını vurğuladı. Azərbaycan Prezidenti qeyd etdi ki, ermənilər bütün yaşadıqları
digər ölkələrdə də öz müqəddəratını təyin etmək fikrinə düşsələr, dünyada hansı
hadisələrin baş verəcəyini söyləmək çətindir. Bununla yanaşı, dövlət başçısı
münaqişənin nizama salınması prosesində ATƏT-in Minsk qrupunun fəaliyyətinin heç
bir səmərə vermədiyini vurğulayaraq, Avropa Birliyi və Avropa Şurasını münaqişənin
dinc vasitələrlə həlli istiqamətində səylərini gücləndirməyə çağırdı.
Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Heyki Talvityenin
2004-cü il martın 22-də Azərbaycana növbəti səfəri bu beynəlxalq təşkilatın Ermənistan-
Azərbaycan münaqişəsinin nizama salınması prosesində öz fəallığını artırdığını
göstərir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Avropa İttifaqının problemin həllinə böyük
diqqət göstərdiyini və münaqişənin həlli ilə gələcəkdə daha yaxından məşğul olacağına
ümid etdiyini görüş zamanı Heyki Talvityenin nəzərinə çatdırdı.
Avropa Şurasının baş katibi Valter Şvimmer 2004-cü il aprelin 8-də Azərbaycana
səfəri zamanı Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin nizama salınmasının vacibliyini
qeyd edərək, bu problemin Avropada "dondurulmuş münaqişə" adlandırılmasının qəti
əleyhinə olduğunu bildirmişdir. Eyni zamanda, baş katib problemin yalnız Azərbaycan,
Ermənistan və Cənubi Qafqaz regionunun deyil, bütün Avropanın problemi olduğunu və
bu səbəbdən münaqişəni Avropa səviyyəsində, sülh yolu ilə birdəfəlik həll edərək
regionda daimi sülhün təmin edilməsinin zəruriliyini bəyan etmişdir.
2004-cü il aprelin 29-da AŞ PA-nın növbəti yaz sessiyasında İlham Əliyev artıq
Azərbaycan Prezidenti kimi Ermənistanın ərazi iddiaları və hərbi təcavüzü haqqında
ətraflı çıxış etmişdir. Ermənistanın təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın düşdüyü
vəziyyət haqqında ətraflı məlumat verən dövlət başçısı özünün qətiyyətli və prinsipial
mövqeyini bir daha nümayiş etdirdi: "... Əlbəttə ki, biz bu vəziyyətlə barışa bilmərik.
Azərbaycan heç zaman ərazisinin itirilməsi ilə razılaşmayacaqdır. Məsələnin həllində
beynəlxalq hüquq normaları əsas götürülməlidir. Azərbaycan dünyadakı bütün ölkələrin
ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşır və özünə də eyni münasibətlə yanaşmağı tələb edir.