Microsoft Word heyd?R. doc 23 axirinci doc
Yüklə 2,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Knut Vollebek
___________________________________________________416 kapitalı var. Yeri gəlmişkən, burada nəinki «Statoyl», həm də sizin çoxlu digər şirkətləriniz - «Kverner», başqa iri şirkətləriniz işləyirlər. O ki qaldı Azərbaycanın Baş naziri və xarici işlər nazirini dəvət etməyinizə, mən artıq bu səfərin həyata keçirilməsinə razılıq vermişəm. Əgər istəyirsiniz ki, yeni nazirimiz sizə mümkün qədər tez gəlsin, mənim buna etirazım yoxdur. Ondan sonra bizim Baş nazirin səfərini də planlaşdırmaq olar. Sizin məşğul olduğunuz işə gəldikdə, görürəm ki, bu iş ATƏT-i bütün digər problemlərə nisbətən daha çox maraqlandırır. Bu təbiidir. Elə biz özümüz bunun nə demək olduğunu 10-12 ildir hiss edirik. Məsələ bundadır ki, bizim problemlə Minsk qrupu 7 ildən çoxdur məşğul olur. Amma hələlik istənilən nəticələr yoxdur. Mən Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini nəzərdə tuturam. Bu münaqişə nəticəsində Azərbaycan ərazisinin 20 faizi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş, bir milyon azərbaycanlı həmin rayonlardan qovulmuş, azərbaycanlılara qarşı çox böyük etnik təmizlənmə aparılmışdır. Açığını deyəcəyəm, xalqımız çox təəssüflənir ki, indi bu cür münaqişələrə kəskin şəkildə reaksiya verən ATƏT Ermənistan silahlı birləşmələri Azərbaycan ərazisində etnik təmizləmə apararkən buna nəinki belə, hətta, demək olar, heç bir diqqət yetirməmişdir. Ölkəmiz, xalqımız separatizmin nə olduğunu, terrorizmin nə olduğunu, etnik təmizləmənin nə olduğunu yaxşı bilir. Ona görə də bu münaqişənin mümkün qədər tez və ən əvvəl siyasi yolla həll edilməsi naminə gördüyünüz işlər dəstəklənməyə və bəyənilməyə layiqdir. İnanıram, bir halda ki, işə belə girişmisiniz, ATƏT-in əsas ölkələri də buna çox fəal girişmişlər, - xatirimdədir, İstanbul zirvə toplantısında dövlət və hökumət başçılarının çox çıxışları səsləndi, - deməli, məsələnin həlli yolunu tapa biləcək-
___________________________________________________417 siniz. Elə bir yol ki, o, şübhəsiz, Rusiya dövlətinin də, çeçen xalqının da mənafelərini təmin edəcəkdir. Odur ki, bu məsələdə sizə uğurlar arzulayıram. Ancaq başa düşürəm ki, vəziyyət son dərəcə ağırdır və təxminən güman edirəm ki, dünyanın heç bir rayonunda, - bəlkə Kosovoda da belə olmuşdu, amma o, bizdən uzaqdadır, biz o qədər də bilmirik, - indi Şimali Qafqazda, Çeçenistanda olduğu kimi, belə mürəkkəb vəziyyət yoxdur. Sizə demək istəyirəm ki, Şimali Qafqaz bölgəmizin, Qafqazın bir hissəsidir. Buna görə də Şimali Qafqazda sabit vəziyyətin olmasının bütün Cənubi Qafqaz ölkələri, xüsusən Azərbaycan və Gürcüstan üçün böyük əhəmiyyəti var. Bizim Çeçenistanla ümumi sərhədimiz yoxdur. Azərbaycanla Çeçenistan arasında Dağıstan Respublikası yerləşir, bu respublika Rusiya Federasiyasının tərkibinə daxildir. Lakin ümumi sərhədimizin olub-olmamasından asılı olmayaraq, Qafqaz ölkələri tarixən bir-biri ilə çox sıx bağlı olmuşlar. İkincisi, siz bilirsiniz ki, Şimali Qafqaz xalqlarının əksəriyyəti islama etiqad edən xalqlardır, mürtəce qüvvələrin, vəhabilər kimi islam təməlçilərinin Şimali Qafqaza yol tapması isə, şübhəsiz, bütün Şimali Qafqaz üçün və Cənubi Qafqaz üçün böyük təhlükə törədir. Deməliyəm ki, islam dini terrorizmi heç zaman dəstəkləməyibdir. İslam məhzəbli müxtəlif terror təşkilatları, necə deyərlər, islam dininə dönük çıxmış təşkilatlardır. Buna görə də Şimali Qafqazda sabitliyin, sülhün və əmin-amanlığın təmin edilməsinə yönəldilmiş bütün səyləriniz nəinki bu ölkələr üçün, həm də Cənubi Qafqaz üçün, xüsusən Azərbaycan üçün əhəmiyyətə malikdir. İstanbul zirvə toplantısında mən cənubi Qafqazda təhlükəsizlik və əməkdaşlıq paketi yaradılması ideyasını irəli sürdüm. Mən ATƏT-i də, Amerika Birləşmiş Ştatlarını da, Rusiyanı da, Gürcüstanı da, Ermənistanı da, Cənubi Qafqazda maraq-
___________________________________________________418 ları olan digər bütün ölkələri də bu təklifə qoşulmağa və elə etməyə çağırdım ki, Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik yaransın və iqtisadi əməkdaşlıq təmin edilsin. İndiki vəziyyətdə hər hansı iqtisadi inkişafı, hətta Cənubi Qafqazda da, təmin etmək, demək olar, qeyri-mümkündür. Halbuki Cənubi Qafqaz ölkələri arasında iqtisadi əməkdaşlıq qısa müddət ərzində bu ölkələrin hamısına çox böyük fayda gətirərdi. Hər şeydən əvvəl Ermənistanla Azərbaycan arasında münaqişəni aradan qaldırmaq, işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərini azad etmək, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etmək, yaşayış yerlərindən qovulmuş bir milyon sakini ev-eşiklərinə qaytarmaq lazımdır. Hərçənd onların qayıtmaq, -əgər onlar qayıda bilsələr, - istədikləri yerlərdə hər şey dağıdılmış və talan edilmişdir. Orada hər şey təzədən başlanacaq, bunun üçün çox böyük məbləğdə vəsait lazım olacaqdır, bizim isə bu qədər vəsaitimiz yoxdur. Deməli, beynəlxalq birliyin çox böyük yardımı lazım olacaqdır. Bununla belə, vəziyyəti belə qoymaq olmaz. Ermənistanla Azərbaycan arasında sülhə, bütün Cənubi Qafqazda sülhə nail olmaq lazımdır. Beləliklə, Cənubi Qafqazda sülh, Şimali Qafqazda sülh böyük məqsədlərdir. Mən sizə bu sahədə uğurlar arzulamaq istəyirəm.
paktı barəsində fikrinizi inkişaf etdirmək istərdim. Necə bilirsiniz, buna bənzər bir şeyi Şimali Qafqazda da yaratmaq mümkündürmü? Başa düşürəm, bunlar müxtəlif şeylərdir, çünki Şimali Qafqaz Rusiya Federasiyasının subyektidir. Doğru dediniz ki, hər hansı dövlətdə siyasi və iqtisadi inkişaf qarşılıqlı surətdə bağlıdır. Odur ki, əgər biz Şimali Qafqazda məsələnin uzunmüddətli həllini işləyib hazırlamağı qarşımıza məqsəd qoyuruqsa, onda bu məqamları - siyasi və iqtisadi inkişafı da
Yüklə 2,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|