Səhmdar cəmiyyəti yalnız buraxılmış bütün səhmlərin dəyəri ödənildikdən sonra
nizamnamə kapitalının ümumi məbləğinin 25 faizindən çox olmamaq şərti ilə istiqraz
buraxıla bilər.
stənilən mülkiyyət formalı müəssisə istiqraz buraxa bilər; bunların satışından əldə
edilən vəsait məbləği onların inkişafı məqsədilə istifadə edilir.
stiqrazlar üzrə faizlər ya dövri olaraq yəni onların buraxıldığı müddət ərzində, yaxud
da bir dəfəlik, yəni istiqrazın müddəti başa çatdıqdan sonra ödənilə bilər.
Ə
manət sertifikatları - deponent edilmiş pul vəsaiti və depozit məbləğinin və onun
faizinin müddəti başa çatandan sonra onun sahibinin olmasını təsdiq edən kredit
müəssisələrinin yazılı şəhadətnaməsidir. Əmanət sertifikatlarını dövlət və kommersiya
bankları verə bilər.
Ə
manət sertifiikatlarının iki növü vardır:
Adlı və təqdim edilən.
Təqdim edilən sertifikat dövriyyəyə buraxılır, adlı sertifikatlar isə alqı-satqıya malik
olmur.Təqdim edilən sertif kat debitor və kreditorlar arasında hesablaşma vasitəsi ola
bilər. Sertifikatlar üzrə faiz yalnız depozit müddəti başa çatdıqdan sonra ödənilə bilər.
Veksel (borc sənədi) – veksel saxlayanlara (veksel sahiblərinə) vaxtı çatan kimi
müəyyən məbləğin ödəməsi üçün veksel verənlərin şərtsiz öhdəliyini təsdiq edən qiymətli
kağızdır. Veksel hesablaşma və kommersiya krediti kimi çox əlverişlidir.Veksel vasitəsi
ilə ödəniş elə həmin vaxt deyil, müəyyən müddətdən sonra yəni veksellərinin
sərəncamında olan veksel məbləği ərzində həyata keçirilir.
Veksel birtərəfli borc puo öhdəliyidir. Burada vekselsaxlayan heç bir öhdəliyə malik
deyil, əksinə veksellərin müəyyən edilmiş məbləği ona ödəməyə borcludur.
ki növ veksel mövcuddur: sadə və köçürülən.
Sadə vekseldə iki tərəf iştirak edir: veskelverən və vekselsaxlayan. Köçürülən veksel
(tratta) kreditorlar tərəfindən, yəni mal gönədərənlər (transantlar) tərəfindən yazılır.
Köçürmə vekseli, vekselin müddəti başa çatdıqda vekselverənin vekseli təqdim edənə və
ya vekseldə adı göstərilən şəxsə yaxud da onun göstərdiyi şəxsə ödəyiçinin müəyyən
məbləğ ödəməsi üçün verdiyi əmrin məzmununu özündə əks etdirir.
Köçürmə veksel ödəyiçi (trassat) tərəfindən aksept edilməlidir. Yalnız bu şərtlə o
hüquqi qüvvəyə malik ola bilər.
6.Qiymətli kağız sahiblərinin dövlət reyestrininaparılması standartları
Qiymətli kağızların sahiblərinin reyestrinin aparılması qiymətli kağızlar, onların
emitenti, sahibləri, nominal saxlayıjıları barədə məlumatların toplanması, qeydə alınması,
işlənməsi, saxlanması və təqdim edilməsi xidmətlərinin göstərilməsi üzrə fəaliyyətdir.
Reyestrsaxlayıjının vəzifələri aşağıdakılardır:
• Emitentin və ya özəlləşdirilən müəssisələr üzrə dövlət əmlakının satıjısının
təqdim etdiyi sənədlər əsasında qiymətli kağız sahiblərinin reyestrini formalaşdırmaq;
• Qiymətli kağız sahiblərinin reyestrinə yazıların daxil edilməsini əsaslandıran
sənədlər təqdim edildikdə reyestrdə dəyişikliklər etmək;
• Qiymətli kağızlar üzrə əqdlərin reyestrdə qeydiyyatını aparmaq;
• Qiymətli kağızların öhdəliklərlə yüklənməsi hallarının reyestrdə qeydiyyatını
aparmaq;
• Qiymətli kağız sahiblərinin reyestrində qeydə alınmış şəxslərin hesablarında
dəyişikliklər edilməsi üçün əsas olan sənədləri saxlamaq;
• Emitentə və qanunverijiliklə buna səlahiyyəti çatan orqanlara qiymətli kağız
sahiblərinin reyestrini təqdim etmək;
• Qiymətli kağız sahiblərinin reyestrində qeydə alınmış şəxslərə və onların
səlahiyyətli nümayəndələrinə qiymətli kağız sahiblərinin reyestrindən çıxarışı təqdim
etmək;
• Reyestrin aparılması sistemində açıqlanmalı olan məlumatları və sənədləri
emitentə və qeydə alınmış şəxslərə təq-dim etmək;
• Emitentin müvafiq orqanlarının (səhmdarların ümumi yığınjağı və s.) qərarlarına
ə
sasən aparılmış qlobal əməliyyatlar (birləşdirmə, konvertasiya, xırdalanma) üzrə
dəyişiklikləri reyestrin aparılması sisteminə daxil etmək;
• Emitentin korporativ hərəkətləri barədə məlumatları (yığınjaqların keçirilməsi,
dividendlərin verilməsi və s.) qiymətli kağız sahiblərinə və onların səlahiyyətli
nümayəndələrinə çatdırmaq;
• Korporativ hərəkətlər üzrə emitentin tapşırıqlarını ijra etmək;
• Qiymətli kağızların buraxılışını əks etdirən sənədlərdə göstərilmiş qiymətli
kağızların miqdarını yerləşdirilmiş qiymətli kağızların miqdarı ilə müntəzəm olaraq
üzləşdirmək;
• Qeydə alınmış şəxslərə məxsus qiymətli kağızların miqdarı əks olunan
sənədlərdəki məlumatlarla onların hesablarında əks olunan yazıları müntəzəm olaraq
üzləşdirmək və eyniləşdirmək;
• Emitentlə bağlanmış müqaviləyə xitam verildikdə, reyestrin aparılması sistemində
olan məlumatları emitentə və ya emitentin müəyyən etdiyi digər reyestrsaxlayıjıya təqdim
etmək;
• Qanunverijiliklə müəyyən edilmiş həjmdə reyestrin aparılması sisteminə daxil
olan məlumatların məxfiliyini təmin etmək.
MÖVZU XII
XARICI INVESTORLARIN TORPAQ VƏ DIGƏR ƏMLAK HÜQUQLARI
Xarici investorların torpaq və əmlak hüquqlarından danışarkən ilk öncə bunun nə
demək olduğunu, hansı hüquqları özündə ehtiva etdiyini aydınlaşdırmaq lazımdır.
“Mülkiyyət” və ya “əmlak” anlayışı çox geniş çərçivədə şərh olunur. O, iqtisadi
maraqların geniş spektrini özündə ehtiva edir. 1950-ci il Avropa nsan Hüquqları
Konvensiyasının 1 saylı Protokolunun 1-ci maddəsində öz əksini tapan bu münasibətlərin
təsir dairəsinə hansı obyektlərin daxil olmasını müəyyən etmək vacib şərtdir, belə ki,
təşəkkül tapmış presedent hüququna əsasən, 1-ci maddənin təsir dairəsinə asağıdakı
obyektlər daxildir:
- Daşınar və daşınmaz əmlak;
- maddi və qeyri-maddi maraqlar, məsələn, səhmlər, patentlər;
- iddia barədə arbitraj qərarı; pensiya hüququ;
- ev sahibinin icarə haqqı almaq hüququ;
Dostları ilə paylaş: |