Moisey Kalankatuklu Albaniya tarixi
Yüklə 6,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- QIRX ALTINCI FƏSİL Hunların məktubuna cavab
- QIRX YEDDİNCİ FƏSİL Böyük Kolmank yepiskopu Davudun İovan Mayraqomluya 236 ikonalar və təsvirlər barəsində
278 yepiskopluğa göndərilməsinə kömək edin. Biz bilirik ki, siz onun həmkarısınız və xeyirxah xaçpərəst olduğunuz üçün sizdən xahiş edirik ki, bizim mənəvi istəyimiz yerinə yetirilsin, çünki onun bizim aramızda olması bizi həmdin edər və vəhşi qəbilələrin qoşunlarının sizin tərəfə basqınları kəsilər. Əlvida!” Elçilər Albaniyanı keçib ermənilərin yanına gələndə onlara hunlar ölkəsində Allah-təala İsrailin əliylə nələr etdiyindən danışıb hunların böyük knyazının məktubunu verdilər. Ermənilər elçiləri sevinclə qəbul edib onlara aşağıdakı cavabı verdilər. QIRX ALTINCI FƏSİL Hunların məktubuna cavab “ Erməni katolikosu Sahaqdan, bütün dindarlardan, erməni knyazı Qriqordan və bütün kilsəmizin xadimlərindən Allah adından salamlar! Bizə təsvir edilən sizin, Allah tərəfindən həyatverici xilasınıza, Allahın bu sonsuz səxavətinə görə biz ona öz təşəkkürlərimizi bəyan edirik. Siz Allahın dinini yenicə qəbul etmiş bəndələrin məktubunu aldıq. Məktubdan başqa ölkələrdəki kimi, sizin də ölkənizdə Allahı dərketmə işığının parıldamasına vadar edən Xaliqin mərhəmətindən xəbərdar olduq. Buna görə biz insansevər allaha yenidən şükür etdik ki, O, sizin atalarınız və cədlərinizi əvvəlki fani dininizdən ayırıb Öz müqəddəs adıyla tanış etdi və siz də Xaliqimizin həqiqi pərəstişkarları oldunuz. Məktubdan və elçilərdən
279 yepiskop İsrailin sizi xaçpərəstliyə necə döndərməsini öyrəndikdə biz gördük ki, Allahın adı bütün kainatı doldurub. Biz cismən bir – birimizdən uzaqda olsaq da, indi bizə elə gəlir ki, möhkəm dostluq vasitəsilə siz elə bil ki, gözümüzün önündəsiniz. O ki qaldı yepiskop İsrailin sizə göndərilməsi məsələsinə, deməliyik ki, bu çox mürəkkəb məsələdir, çünki dindarlar öz dini başçılarından ayrı ola bilməzlər. Amma iş ondadır ki, İsraili bizim dini idarəmiz təyin etməyib. O, Albaniya katolikosluğunun sərəncamındadır. Biz istəyirik ki, o, həmişə sizinlə olsun, lakin bu barədə qərarı çıxarmaq üçün müstəsna hüquq yalnız Albaniya patriarxı katolikos Yeliazarın ixtiyarındadır və bu məsələ onun şəxsi işidir. Buna görə insanlara həyat verən Canlı Allaha inanın. Odur yaradan, Odur ölümə məhkum edən və Odur dirildən!Qoy Müqəddəs Ruhun bu bərəkəti sizi onun qorxusundan və Onun təliminin hifzində saxlasın! Var olun!” Erməniyyədən Albaniyaya qayıdan Xursanın il – tiqini və Çat Xəzər ölkə paytaxtı Bərdə şəhərinə gəldikdə katolikos Yeliazarvə knyaz Varaz – Tiridatla görüşüb yenədə xahiş etdilər ki, yepiskop İsraili buraxmaq istəməyib dedilər: “ İsrail ona Allah tərəfindən tapşırılan dindarları qoyub sizə gedə bilməz. Lakin biz ona iki ölkə arasında gediş – gəlişə, özü də mümkün qədər sizdə tez –tez olmasına icazə veririk ki, sizi İsa dinində möhkəm edib, aramızdakı bərqərar edilən sarsılmaz dostluğu saxlasın. Buna biz razıyıq, çünki İsrail aramızda vasitəçi olub, ədavətlərə son qoyub ki, dostluqla əmin
280 – amanlıq çiçək açsın”. Bu qərarı eşidən elçilər təəccüb edib narazı qaldılar, lakin istəmədən ona razılıq verib, dedilər: “ Bu halda qoy İsrail bizə getməyi təxirə salmasın ki, bizim imanımızın onun qoyduğu kökləri qırılmasın, qoy bizi yetimlər kimi atmasın, çünki biz başqa müəllimə nə qulaq asacağıq, nə də tabe olacağıq”. Alicənab xasiyyətinə və təbiətinə görə yepiskop İsrail könüllü olaraq hunların yanına gedərək hər iki ölkəyə xoşbəxtlik gətirir və bağlanan müqaviləyə əsasən xaçpərəst dinini yeni qəbul etmiş xalqa öz köməyini əsirgəmirdi.
Katolikos Uxtanes və ondan sonra Yeliazar Albaniya patriarxlığının idarə etdikləri dövrdə çox yerlərdə həm alimlər, həm nadanlar, bizanslılar və ermənilər arasında əmələ gələn nizamsızlıq, təriqətçilik və mübahisələr Albaniya ölkəsinə heç toxunulmamışdı. Amma albanlara da xəbər çatdı ki, bəziləri ikonalara əhəmiyyət vermir, bəziləri xaçı suya salmır, başqaları ermənilərin qriqoryanlıqda işlənən duzu rədd edir, başqaları isə toy zamanı 281 kilsəyə gedib başlarına tac qoymurdular və bütün bunların səbəbi guya keşişlərin yer üzündən yox olmasındadır. Bununla əlaqədar Böyük Kolmankın yepiskopu Davud məktubla erməni bilikli rahibi olan İovana müraciət edib ondan bütün bunların səbəbini soruşdu. O da Davuda təfsilatla aşağıdakılardan xəbər verdi:” Bu ikonalara sitayiş etməyə zidd olan küfr havarilərdən sonra dünyaya gəlib və birinci dəfə bizanslılar arasında olub. Bununla əlaqədar olaraq Qeysəriyyədə böyük dini qurultay çağırılmışdı və orada qəbul olan qərarla ikonaları Allah evində ( kilsədə) göstərməyə icazə verilmişdi. Bundan sonra ikona çəkən rəssamlar lovğalanaraq bəyan etdilər ki, onların sənəti kilsənin başqa sənətlərindən üstündür.Onlar deyirdilər: “ Bizim sənətimiz işıqdır, çünki onu hamı; qoca da gənc də görür.Müqəddəs Kitabı isə oxuyan çox azdır”.Elə bu andan iğtişaşlar başlandı və buna görə də ikinci qurultay çağırıldı. Məsələni müzakirə edib kitab yazanlara, oxuyanlara və təfsirçilərə bəraət qazandırıb, onların rütbələrini rəssamlardan yuxarı qoydular. O vaxtdan erməni katolikosu Movsesə qədər bu nifaq salan küfr başını qaldırmırdı. Movsessin vaxtında erməni kilsəsi ikiyə parçalandı və Movseslə “ baş filosof” kimi tanınan Ərzurum yepiskopu Teodoros arasında böyük bir mübarizə başlandı.Biz, Movsesin tərəfdarları, bizanslıların bütün təriqətlərini pisləyirdik. Movses öz tərəfdarlarını toplayıb əmr etdi ki, Xalkedon qurultayına tabe olan 237
bizanslılarla heç bir əlaqə saxlamasınlar, Yüklə 6,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|