N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u

THE MODERN PROBLEMS OF TURKOLOGY 
 
 
93 
There  isn’t  sufficient  information  about 
the  exact  number  of  the  Modern  Turkic 
people.  It’s  connected  with  some  ethnic 
events.  For  example,  1)  the  Turkmen,  2)  the 
Balkan  Turks,  3)  the  Crimean  Turks,  4)  the 
Chulum Tatars (and some Tatars) are accepted 
as both the separate people and the component 
of the Turkic people. It’s possible to come across 
with such «intermediate ethnoses» among people 
families. That event is connected with the nature 
of  all-ethnic  processes.  So  that,  the  division  of 
nations (ethnoses) or the formation of new people 
happens  not  in  the  mechanical  form.  The 
differentiation  process  shows  that,  the  quality 
putting  forward  the  leading  or  passionate 
ethnic  power  or  mass.  But  the  remained 
intermediate  ethnic  appearances  become  the 
subject of dispute.  
The  Turks  divided  into  different  people 
(nations)  and  displayed  their  own  identity. 
And all of them demand independence without 
paying  attention  whether  they  are  formed  or 
unformed…  It’s  such  a  natural  assertion  that, 
it’s  impossible  to  refuse  it  in  spite  of 
answering  political  and  ideological  conflicts. 
Because  the  independence  emotions  creating 
from  national  self-consciousness  are  saint  for 
the formed ethnos (people).  
Congresses holding by the Turkic people 
with  an  unusual  enthusiasm  gained  political 
independence  after  the  collapse  of  the  most 
giant  «prison  of  nations»  of  the  world  –  the 
Soviet  Union  noted  that,  the  Turkic  World 
should answer for such a question: 
differentiation or integration? 
Without  any  doubt, differentiation  is the 
first condition and historical  modern reality as 
well;  but  integration  arises  from  co-existence, 
dialogue  and  interaction  need  of  both  the 
globalized world and the national, moral unity 
ideals  of  the  «Turkish  brotherhood»  and  the 
Turkic World.  
It 
seems 
that, 
differentiation 
and 
integration  can  be  in  contradiction  with  each 
other  only  outwardly.  But  in  reality  these 
global  processes  complete  each  other,  create 
harmony and define borders in the world.  
The biggest political power in the Turkic 
World  is Turkey. It plays an active role in the 
solution  of  inner  problems  and  in  the  support 
of  international  relations  (authority!)  of  the 
Turks.  This  attitude  having  any  political  aim 
exerts influence on the political, economic and 
cultural development of the Turkic  World  and 
on  the  increase  in  the  international  reputation 
of Turkey.  
 The  Turkic  World  includes  the  following 
problems: 
 1) common (uniformed) alphabet; 
2)  common  communication  tools  (literary 
language); 
3) common historiography, etc.   
Generally,  these  problems  don’t  have 
only  integrated  content  for  the  Turkic  World. 
They  instigate  both  the  independent,  semi-
independent  and  non-independent  Turkic 
people  to  dialogue  as  well.  One  of  the  most 
important  features  characterizing  Modern 
Turkology  as  a  science  consists  of  trying  to 
penetrate  into  political  and  ideological  practice. 
Turkology is less interested in abstract theoretical 
problems,  hypothesis,  disputes,  considerations 
and  academic  manner.  Therefore,  unlike 
previous  periods  Turkology  is  represented 
namely  by  national  specialists  and  personnel 
in the general  and special appearances,  in  fact 
in the absolute majority. And considerations or 
position  of  any  foreign  turkologist  can’t  be 
considered as respected without crossing from 
national  ideological  and  intellectual  appraisal 
by experts. 
      
C o n c l u s i  o n 
 
Though,  the 
modern  problems  of 
Turkology  were raised by turkologists or non-
turkologists the solution of the same problem was 
under  the  authority  namely  of  specialists  –  i.e. 

---

NIZAMI JAFAROV 
 
 
94 
turkologists.  Naturally,  the  modernity  of  the 
problem  is connected  not only  with  its  history 
but actuality. 
The  solved  problems  of  Turkology  like 
social,  especially  ethnological  science  from 
any  ideological  or  methodological  point  of 
view  may  be  considered  to  be  unsolved  after 
the  definite  period.  For  example,  though,  the 
Soviet  Turkology  had  done  much  in  its  rich 
history,  it  created  some  methodological 
problems.  It’s  demanded  to  liquidate,  i.e.  to 
discuss  them  in  the  context  of  normal 
scientific  and  intellectual  (and  democratic) 
thought.
.  
 
 
NİZAMİ CƏFƏROV 
 
TÜRKOLOGİYANIN MÜASİR PROBLEMLƏRİ 
 
X ü l a s ə 
 
1. Türkologiya  bir  elm olaraq  XIX  əsrin  sonu –  XX  əsrin  əvvəllərində  formalaşsa da, türk 
xalqları,  yaxud  ümumən  türklər  haqqındakı  müxtəlif  xarakterli  məlumatlar,  kifayət  qədər  qədim 
dövrlərdən gəlir ki,  türkologiya həmin məlumatlarsız, əlbəttə, mükəmməl bir elm kimi formalaşa 
bilməzdi.  Təxminən  e.ə.  I  minilliyin  ortalarında  tarix  səhnəsinə    çıxmış  türklərin  həm  Şərqdə, 
həm də Qərbdə  tanınıb öyrənilməsi  uzun bir  yol keçmişdir. Bu yola nəzər  saldıqda görürük ki,  
çoxsaylı  mənbələrin  verdiyi  məlumatlar türklərin   həyat tərzini,  dilini  və  ya dillərini, tarixlərini, 
yayılma coğrafiyalarını,  mədəniyyətlərini  və  s. əhatə etməklə,  bir  növ,  universal  səciyyə daşıyır. 
Lakin  maraqlıdır  ki,  romanistika,  germanistika,  slavistika,  iranistika,  ərəbşünaslıq  və  s.  kimi 
türkologiya da bir elm olaraq daha çox dil (dilçilik) məsələləri əsasında  formalaşmışdır. 
2.  Türkologiyanın  müasir  problemlərini  aşağıdakı  şəkildə  qruplaşdırmaq  və  ya  sistemləş-
dirmək mümkündür: 
I. Türklərin mənşəyi və ya türk etnosunun təşəkkülü problemləri. 
II. Türklərin diferensiasiyası və ya türk xalqlarının formalaşması problemləri. 
III. Müasir türk dünyası: diferensiasiya və inteqrasiya problemləri. 
 
Məqalədə həmin problemlər təhlil olunur. 
Türkologiyanın  müasir  problemlərini  həm  mütəxəssislər,  həm  də  qeyri-mütəxəssislər 
(ümumən cəmiyyət) qaldırsalar da, həmin problemlərin həlli məhz mütəxəssislərin – türkoloqların 
ixtiyarındadır. Problemin  müasirliyi  təbii ki, onun tarixi  ilə  deyil,  müasir  dövr üçün  nə dərəcədə 
aktual olub-olmaması ilə bağlıdır. 
Hər bir ictimai, xüsusilə etnoloji elm kimi türkologiyanın da vaxtilə hər hansı ideoloji və ya 
metodoloji  mövqedən həll olunmuş  sayılan problemi  müəyyən dövrdən sonra yenidən tamamilə 
həll  olunmamış  sayıla  bilər.  Məsələn,  sovet  türkologiyası  özünün  kifayət  qədər  zəngin  tarixində 
həqiqətən  möhtəşəm  işlər  görsə  də,  bir  sıra  metodoloji  problemlər  də  yaratmışdır  ki,  onların 
aradan  qaldırılması,  yəni  yanlış  (əsasən  vulqar  sosioloji)  baxışların  normal  elmi-intellektual  (və 
demokratik) təfəkkür kontekstində müzakirəsi tələb olunur. 
 

---