Nəsrin SÜleymanli
Yüklə 2,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
165 gedişində Azərbaycan tərəfdən 4 nəfər, o cümlədən Sovet Ordusunun bir zabiti qətlə yetirildi (121). Qazax rayonu istiqamətində Azərbaycan-Ermənistan sərhəd xətti əsas cəbhə xəttinə çevrildi. Sərhəd xətti boyunca yerləşən Azərbaycan kənd- ləri erməni silahlılarının mühasirəsinə düşdülər. Ermənistanın Azərbay- cana qarşı davam edən təcavüzünün qarşısını almaq məqsədi ilə Azərbay- can rəhbərliyi avqust ayının 21-də müttəfiq respublikaların ali sovetləri- nə müraciət etdi. Müraciətdə deyilirdi ki, SSRİ rəhbərliyi Azərbaycanla bağlı öz konstitusiya borclarını yerinə yetirmir və Azərbaycana qarşı da- vam edən silahlı təcavüzün qarşısını almır (122). Respublika ictimaiyyətinin və rəhbərliyinin bütün narazılıqlarına bax- mayaraq SSRİ rəhbərliyi Ermənistanda qanunsuz silahlı dəstələrin ya- radılmasını və onların Azərbaycana qarşı təcavüzkarlığının qarşısını al- madı. Əksinə, qanunsuz silahlı dəstələrin yaradılması və gücləndirilməsi Ermənistanda dönməz xarakter aldı. Mövcud olan məlumatlara görə, XX əsrin 90-cı illərindən etibarən Ermənistanda təşkil edilən və Dağlıq Qara- bağın və ətraf rayonların işğalında iştirak edən silahlı dəstələr aşağıdakı- lardan ibarət idi (123): 1. Erməni Milli Ordusu, 5000 nəfər, rəhbəri Razmik Vasilyan 2. Tiqran Mets, 400 nəfər, rəhbəri Armenak Armenakyan 3. Sasunlu David, 500 nəfər, rəhbəri Arkadi Ter-Tadevosyan 4. Andranik Zoravar, 400 nəfər 5. Vrijaruner, 200 nəfər 6. Daşnaksakaner, 200 nəfər, rəhbəri Tatul Krpeyan 7. Haydat, 200 nəfər 8. Muş, 300 nəfər 9. Nork Maraş, 200 nəfər 10. Sasun, 100 nəfər, rəhbəri Sasun Mikaelyan 11. Aşot Yerkat, 250 nəfər 12. Malatiya-Sebastiya, 200 nəfər, rəhbəri Vaan Zatikyan 13. Arabo, 200 nəfər, rəhbərləri Manvel Yegizaryan, Simon Açıqgezyan 14. Parapats Martikner, 300 nəfər, rəhbəri Herbert Mkrtçyan 15. Hrazdan dəstəsi, 200 nəfər, rəhbəri Zarzane Danielyan 16. Xaçgəzdirənlər (Krestonossı), 200 nəfər, rəhbəri KaroKax kedjan 17. Tseqakron, rəhbəri Akop Xaçatryan 18. Sasna Tsrer, rəhbəri Ruben Gevorqyan 19. Smertniklər dəstəsi, 150 nəfər, rəhbəri Aleksandr Tamoseyan 20. Yeqnikner, 400 nəfər, rəhbəri Şaqen Meqryan 166 21. Osetin dəstəsi, 36 nəfər, rəhbəri Mirza Abayev 22. Şuşa dəstəsi, rəhbəri Jirayr Səfilyan 23. Yerkrap dəstəsi 24. Nart dəstəsi 25. Qara pantera, rəhbəri Ruben Yeqoyan 26. Kobra, rəhbərləri V.Aqasaryan, N.Qulyan 27. Razmikin qrupu, 80 nəfər, rəhbəri Razmik Petrosyan 28. Artsiv Maxapartner, rəhbəri Vazqen Sarqsyan 29. Aknaliç 30. Eçmiədzin dəstəsi 31. Hadrut dəstəsi 32. Sistan dəstəsi 33. Qafan dəstəsi 34. Mardakert dəstəsi Bu siyahı heç də tam deyil, o cümlədən siyahıdakı dəstələrin üzvləri- nin sayı da təxminidir. Bütünlükdə, Ermənistan ərazisində qanunsuz si- lahlandırılmış şəxslərin sayı da yuxarıda göstərilən saydan ibarət deyildi. Məsələn, 1990-cı ilin iyul ayında Erməni Milli Ordusunun rəhbərləri ilə görüşəndən və dəstələrin formalaşdırılması prosesi ilə tanış olandan son- ra ―Krasnaya Zvezda‖ qəzetinin müxbirləri Ermənistan ərazisindəki silahlı dəstələrin üzvlərinin sayının 10 min nəfər olduğunu yazırdılar (124). Əs- lində isə bunların daha çox olması haqqında da məlumatlar mövcud idi. Azərbaycan tərəfindən isə belə dəstələr formalaşdırılmırdı. Respublika rəhbərliyi Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün qorunması üçün bütün ümid- lərini SSRİ rəhbərliyinə bağlamışdı. 1991-ci ilin sonlarına doğru SSRİ- nin dağılması rəsmiləşdikcə Azərbaycan xalqı çoxsaylı silahlandırılmış və nizamlanmış erməni silahlı qruplaşmalarının qarşısında müdafiəsiz qal- dı. Bu da son nəhayətdə Dağlıq Qarabağın və ona bitişik 7 rayonun Er- mənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalı ilə sona çatdı. Söylənilənləri yekunlaşdıraraq bir daha qeyd etmək lazımdır ki, DQMV- də milli-azadlıq hərəkatı kimi təqdim edilməyə çalışılan proseslər – Er- mənistanın və beynəlxalq erməni diasporunun həyata keçirdiyi millətçi- separatçılıq, Qarabağ ermənilərinin özlərini məhv olmaqdan qorumaq adlandırılan proses isə – Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbay- can ərazilərinin işğal edilməsi idi. Ermənistan rəhbərlərinin iddialarının əksinə olaraq, Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən işğal edil- məsi nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların sənədlərində də öz əksini tapmışdır. 167 3. ĠĢğal edilmiĢ ərazilərdə elan edilmiĢ qondarma qurumun infor- masiya təqdimatı Azərbaycan Respublikasının ərazilərinin işğal olunmasına ən kiçicik dəstəyin əldə edilməsi üçün Ermənistan hakimiyyəti, beynəlxalq erməni diasporu, erməni kilsəsi və erməni millətçiliyi ən müxtəlif vasitələrə əl atmağa çalışırlar. Hazırda bu istiqamətdə erməni millətçiləri üçün aktual- lıq kəsb edən məsələlərdən biri Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində elan edilmiş qondarma qurumun müstəqil dövlət kimi informasiya məka- nında təqdim edilməsidir. Baxmayaraq ki, dünya dövlətlərinin və nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların bu məsələ ilə bağlı aydın mövqeyi mövcuddur və bu mövqe Azərbaycan Respublikasının keçmiş SSRİ daxilində olan sər- hədlərini tanıyır, bununla belə qondarma qurumun yanlış təqdimatı erməni informasiya-təbliğat fəaliyyətinin əsas mövzularından biri kimi qalmaq- dadır. Burada başlıca prinsip ondan ibarətdir ki, informasiya məkanına daha çox dezinformasiyalar buraxılsın və bununla da məlumatsız audito- riyada yanlış təsəvvürlər formalaşdırılsın. Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində elan edilmiş qurumun müs- təqil dövlət kimi təqdim və təbliğ edilməsinə erməniliyin bütün resursları səfərbər olmuşdur – Ermənistanın prezidentindən başlamış jurnalistinə qədər ictimai ünsiyyət imkanı olan hər bir şəxs. Bu zaman tarixi faktların saxtalaşdırılması, tarixi proseslərə birtərəfli qiymət verilməsi, Azərbay- cana qarşı iftira və vulqar fikirlər və s. vasitələrdən də imtina edilmir. Ermənistanın keçmiş prezidenti R.Köçəryan beynəlxalq auditoriyalar- dan birində çıxışı zamanı qeyd edirdi ki, SSRİ dağılanda Azərbaycan ərazisində iki dövlət yarandı: Azərbaycan SSR ərazisində – Azərbaycan Respublikası və DQMV ərazisində – Dağlıq Qarabağ Respublikası (?). Onun sözlərinə görə, bu dövlətlərin hər ikisi oxşar hüquqi baza əsasında yaranmışdır (125). Eyni fikir hazırkı Ermənistan prezidenti S.Sarkisyan tərəfindən də səsləndirilmişdir. Başqa sözlə, erməni ideoloqları tərəfindən hazırlanmış standart fikir müxtəlif səviyyəli erməni rəsmilərinin dilindən təkrar-tək- rar səsləndirilməkdədir. O, qeyd edir ki, DQMV SSRİ-nin digər 15 res- publikası ilə birlikdə sovet qanunlarına və beynəlxalq normalara uyğun olaraq SSRİ-nin tərkibindən çıxmışdır. İşğal edilmiş ərazilərdə elan edil- miş qondarma qurumun legitimliyi görüntüsünü yaratmaq üçün erməni ideoloqlarının informasiya dövriyyəsinə buraxdıqları fikirlərdən biri də Dağlıq Qarabağın heç vaxt müstəqil Azərbaycanın tərkibində olmaması- Yüklə 2,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|