Nəsrin SÜleymanli
Yüklə 2,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
192 da millətçi əhval-ruhiyyəni qızışdırmaq istəyirdi. Bütünlükdə isə qondar- ma qurumun nümayəndələrinin informasiya məkanına çıxarılması ermə- ni siyasətinin və erməni informasiya siyasətinin sınanmış vasitələrindən biridir. Ermənistan rəhbərliyi əsaslı faktlar qarşısında qalanda və ya müəy- yən siyasi təzyiqlə üzləşəndə həlledici sözün Qarabağ xalqı (?) tərəfindən deyilməli olduğunu ortaya atırdı. Qarabağ xalqı (?) isə B.Saakyan və onun həmfikirləri kimi millətçilər tərəfindən təmsil olunur. Qarabağ xal- qının bu nümayəndələrinin hər hansı bir məsələ ilə bağlı informasiya mə- kanına çıxarılması isə o deməkdir ki, həmin məsələdə irəliləyişin olacağını gözləmək əbəsdir (168). Mayndorf bəyannaməsində Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəl- xalq hüquq normaları çərçivəsində həllinə işarə edilməsi erməni informa- siya məkanında elə bir isterika yaratdı ki, erməni informasiya ideoloqları hər vasitə ilə bu bəyannaməni gözdən salmağa, erməni ictimai fikrində bu bəyannamə haqqında mənfi rəy yaratmaq kampaniyasına başladılar. Bildirilirdi ki, Qarabağ xalqı (?) artıq bu bəyannamənin əleyhinədir və xalq etiraz əlaməti olaraq kütləvi aksiyalara hazırlaşır. Qarabağın qon- darma qurumunun rəsmiləri isə bildirdilər ki, Qarabağın hətta DQMV sər- hədləri daxilində tanınması da onları təmin etmir. Gərək işğal olunmuş ərazilər də onlara verilsin. Qarabağın təhlilçiləri bəyan edirdilər ki, mü- naqişənin dondurulmuş halda saxlanması onları daha çox təmin edir. İcti- mai rəyə belə bir fikir çıxarılırdı ki, Qarabağ iqtisadi blokadada olsa da, bura investisiya yatırılmasa da münaqişənin dondurulmuş vəziyyətdə saxlanması erməniliyin maraqlarına daha çox cavab verir (169). Bəzi erməni informasiya ideoloqları bəyannamənin maddələrini təhlil etməklə informasiya məkanına yanlış təsəvvürlər çıxarır və həmin mad- dələrə yalnız erməni millətçiliyi baxımından yanaşırdılar. Nəticədə infor- masiya auditoriyasına məntiqsiz və absurd qənaətlər çatdırılırdı. Belə ideoloqlardan biri danışıqların beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində aparılmasının bəyannamədə öz əksini tapmasını az qala erməni diploma- tiyasının qələbəsi sayırdı. Onun sözlərinə görə, bu müddəa çox mühüm- dür, çünki Dağlıq Qarabağ Respublikası (?) beynəlxalq hüquq normaları- na tam uyğun olaraq meydana gəlmişdir. Müəllif bəyannamədə Azərbay- canın ərazi bütövlüyü ifadəsinin işlədilməməsini və Madrid prinsiplərinə istinad edilməsini də öz meyarları ilə qiymətləndirirdi və qeyd edirdi ki, Madrid prinsipləri ilə tanışdır və orada xalqların öz müqəddəratını müəy- yənləşdirmək hüququndan danışılır (170). 193 Ermənilərin fikrincə, Mayndorf bəyannaməsinin imzalanması Azər- baycan mövqelərinin möhkəmlənməsinə zəmin yaradırdı. Bundan yara- nan narahatçılıq və təşviş erməni informasiya məkanına da yol tapırdı. Məsələn, Ermənistan parlamentindəki ―İrs‖ fraksiyasının katibi Stepan Səfəryan öz yazıları ilə, əslində, erməni cəmiyyətinə bir həyəcan işarəsi verirdi və erməni informasiya məkanında Mayndorf bəyannaməsinə qar- şı daha radikal münasibət formalaşdırılmasına cəhd göstərirdi. Onun yo- zumlarında belə bir fikir hakim idi ki, erməni cəmiyyəti obyektiv reallıq- la üzbəüz qalıb və bu da ermənilik ideologiyasının iflasına yol aça bilər. S.Səfəryan xüsusilə onunla barışa bilmirdi ki, dünya ictimaiyyəti Dağlıq Qarabağı tərəf kimi yox, Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş bir ərazi kimi qəbul edir. Onun fikrincə, Ermənistan bu bəyannaməni imzalamaq- la daha Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini tanıya bilməyəcəkdi. S.Səfəryan narahatçılığını gizlədə bilmirdi ki, Azərbaycanın haqq səsi daha çox eşi- dilməkdədir və beynəlxalq təşkilatlarda da Azərbaycanın ərazi bütövlü- yünə verilən dəstək güclənməkdədir. O təəssüf edirdi ki, yaranmış şərait- də artıq Ermənistan istəsə də birtərəfli qaydada Dağlıq Qarabağın müstə- qilliyini tanıya bilməyəcəkdi. Ermənistanın nə vaxtsa Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini tanıması isə onun Mayndorf razılaşmasından çıxması olar- dı ki, bu da müharibəyə yol aça bilərdi. Ona görə də S.Səfəryan Mayn- dorf bəyannaməsini erməniliyin maraqlarına cavab verməyən bir sənəd kimi xarakterizə edirdi (171). S.Səfəryan kimi Ermənistanın ―İrs‖ partiyası idarə heyətinin sədri Anait Baxşyan da Madrid prinsiplərinin cəmiyyətə açıqlanmasını tələb edir və ərazi məsələlərinin qoyuluşunun erməni cəmiyyəti üçün qəbuledilməz olduğunu bildirirdi. Onlar hər ikisi ayrı-ayrılıqda ərazilərin azad edilmə- sini özlərinəməxsus şəkildə şərh edirdilər. Məsələn, bildirilirdi ki, Şaum- yan və Çaykənd əraziləri də Azərbaycanın işğalı altındadır və bu məsələ də danışıqların mövzusu olmalıdır. Anait Baxşyan konkret olaraq təklif edirdi ki, Ağdam ərazisi Azərbaycana verilsin, əvəzində isə Azərbayca- nın Şaumyan rayonu Dağlıq Qarabağa verilsin. Bu fikirlərdən sonra belə bir qənaət də ifadə olunurdu ki, istənilən halda Qarabağ xalqı işğal olun- muş ərazilərin geri qaytarılması ilə razılaşmayacaqdır (172). Həmin dövrün erməni informasiya vasitələrində bu tipli şərhlərə, yo- zumlara, materiallara kifayət qədər rast gəlmək mümkündür. Münaqişə- nin dinc dövründə erməni informasiya məkanının belə fəallaşması ilk də- fə idi ki, müşahidə olunurdu. Erməni informasiya-təbliğat maşını öz fəa- liyyəti ilə erməni auditoriyasında Mayndorf bəyannaməsinin mahiyyəti, 194 Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində bu razılaşmanın oynaya biləcəyi rol haqqında obyektivliyə cavab verməyən təsəvvür yaradırdı. Başqa sözlə, erməni informasiya maşını bir daha erməni millətçiliyinin elementi olaraq qaldığını, reallığın obyektiv şəkildə erməni cəmiyyətinə çatdırılmasına ha- zır olmadığını nümayiş etdirdi. Erməni informasiya məkanı, eyni zamanda erməni cəmiyyətinin əhval-ruhiyyəsinin əks olunduğu bir məkandır. Bu mənada onu da qeyd etmək lazımdır ki, Mayndorf bəyannaməsinin təqdi- matı ilə erməni məkanı erməni millətçiliyinin beynəlxalq hüquq normaları əsasında öz qonşuları ilə birgə yaşamağa hazır olmadığını nümayiş etdirdi. O beynəlxalq hüquq normaları ki, onlara Mayndorf bəyannaməsində də işarə olunmuşdur. Mayndorf bəyannaməsi ilə birlikdə Madrid prinsiplərinin yaxın za- manlarda açıqlanması ehtimalı və həmin prinsiplərdə də Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında beynəlxalq hüquq normalarının əks olu- nacağı xeyli müddətə erməni informasiya məkanını gərginlikdə saxladı. Nəhayət, elə 2008-ci il noyabr ayında Madrid prinsipləri haqqında ilk məlumatlar erməni informasiya vasitələrində işıq üzü gördü. Həmin mə- lumatlarda sözsüz ki, Madrid prinsiplərinin müəyyən elementləri var idi. Lakin onlar kifayət qədər qeyri-müəyyən və abstrakt şəkildə ifadə olun- muşdu. Qarışıqlığına və bəzi müddəalarının qeyri-konkretliyinə baxmayaraq, bu məlumat da, əslində, erməni cəmiyyəti üçün bir həyəcan işarəsi oldu. Çünki açıqlanan bu müddəalarda işğal olunmuş bütün ərazilərdən Ermə- nistan silahlı qüvvələrinin çıxarılması, qaçqın düşmüş əhalinin öz evləri- nə qaytarılması, Dağlıq Qarabağ üçün müvəqqəti statusun verilməsi, gə- ləcəkdə Dağlıq Qarabağda ümumi səsvermə keçirilməsi və onun statusu- nun müəyyənləşdirilməsi və s. kimi məlumatlar var idi. İnformasiya mə- kanına çıxarılan ilkin prinsiplərdə 10 bənd öz əksini tapmışdı və bu bənd- lərin bəziləri əsas prinsiplərin detalları idi (173). 2009-cu ilin ortalarında isə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üzrə Madrid prinsipləri haqqında daha geniş məlumatlar kütləvi-informasiya vasitələrində işıq üzü gördü. Xüsusilə, böyük səkkizlik ölkələrinin 2009- cu il iyul ayının 10-da İtaliyanın Akvil şəhərindəki görüşü zamanı Minsk Qrupu həmsədrləri olan ölkələrin prezidentlərinin Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı verdikləri bəyanatından sonra Madrid prinsiplərinin konturları aydınlaşmağa başladı. Rusiya, Fransa və ABŞ-ın prezidentləri bildirdilər ki, Azərbaycan və Ermənistan liderləri münaqişənin nizamlanması üzrə razılaşmanı Madrid prinsipləri əsasında əldə etməlidirlər (174). Yüklə 2,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|