Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
690 «ƏniĢtəmin hazırlatdığı kitabın son rəsmi varmıĢ», – dedi. «Onu öldürən həmin rəsmi oğurlayıb». «Digərlərindən fərqliydi», – dərhal dedim. «Rəhmətlik əniĢtən bir küncündə də mənə ağac rəsmi çəkdirmiĢdi. Arxada bir yerə... Ortada və irəlidə bir adamın rəsmi olacaqdı, hər halda, PadĢahımızın zahiri. Çox böyük olan yeri hazırdı, amma çəkilməmiĢdi. Firənglərin çəkdiyi kimi, bu rəsmlə arxadakı cismlər kiçildiyinə görə ağacı kiçik çəkməyimi tapĢırmıĢdı. Rəsm irəlilədikcə elə təsəvvür yaranırdı, sanki rəsmə də yox, pəncərədən dünyaya baxırsan. Firənglərin perspektiv üsuluyla çəkilən rəsmin cədvəlləri və təzhibinin pəncərənin çərçivəsinin yerini tutduğunu onda baĢa düĢdüm. «Çərçivəni və naxıĢı Zərif əfəndi çəkirdi?» «Bunu soruĢursan, onu öldürmədiyimi demiĢdim». «Adam bir kəsi öldürsə də, öldürdüyünü deməz», – tələsik dillənib qəhvəxanaya basqın olanda orada neylədiyimi soruĢdu. Qəndili oturduğum döĢəkcənin azca irəlisinə, kağızların, nəqĢ elədiyim səhifələrin arasına elə qoymuĢdu ki, üzümü iĢıqlandırırdı. Özüsə otağımın içində, qaranlıqda kölgə kimi ora-bura vurnuxurdu. danıĢdığım Ģeyləri, əslində, qəhvəxanaya çox az getdiyimi, oradan təsadüfən
691 keçdiyimi söyləməkdən baĢqa, divarda asılan rəsmlərdən ikisini çəkdiyimi, amma qəhvəxanada baĢ verənlərdən, doğrusu, xoĢum gəlmədiyini də dedim. «Çünki, – dedim, – naxıĢ gücünü nəqqaĢın bacarığından, naxıĢ eĢqindən və Allaha qovuĢma istəyindən də yox, həyatın iyrəncliklərini kiçiltmə, cəzalandırma istəyindən alırsa, axırda öz-özünü kiçiltmiĢ, cəzalandırmıĢ olur. Kiçiltdiyi istər ərzurumlu vaiz olsun, istər Ģeytanın lap özü. Üstəlik o qəhvəxana ərzurumilərlə dolmasaydı, bu gecə bəlkə də basqın edilməzdi». Alçaq dilləndi: «Amma yenə də oraya gedirdin». «Gedirdim, çünki orada həm də əylənirdim». Nə qədər dəqiq danıĢdığımı baĢa düĢürdümü? «Biz Adəm oğulları vicdanımızla, ağlımızla bir Ģeyi yaramaz və səhv hesab eləməyimizə baxmayaraq, o Ģeydən zövq ala bilirik», – əlavə elədim. «O ucuz rəsmlərdən, təqlidlərdən, əruzsuz, qafiyəsiz kobudcasına söylənmiĢ Ģeytan, pul, köpək hekayələrindən zövq aldığıma görə həm də utanırdım». «Onda o imansızlar qəhvəxanasına niyə gedirdin?» «YaxĢı, – içimdən gələn səsə uyub dedim, – bəzən mənim də içimi qurd kimi gəmirən Ģübhə
692 var, onu söyləyim: nəqqaĢxananın ustaları arasında ən hünərlisi, ən bacarıqlısı olduğum yalnız Ustad Osman tərəfindən yox, PadĢahımız tərəfindən də görüləndən bəri
o biri
nəqqaĢların qısqanclıqlarından elə qorxmağa baĢladım ki, məni bir qaĢıq suda boğmasınlar deyə onların getdiyi yerlərə bir az da olsa, gedir, onlarla oturub-durur, onlara oxĢamağa çalıĢıram. BaĢa düĢürsənmi? Mənim
ərzurumi olduğumu söyləməyə baĢladıqlarından bəri də o səfil imansızlar qəhvəxanasına ona görə gedirdim ki, bu Ģayiəyə kimsə inanmasın». «Ustad Osman bir çox Ģeyi sənin hünər və bacarığından üzr diləmək üçün elədiyini söylədi». «Mənim haqqımda baĢqa nə dedi?» «NaxıĢ uğrunda həyatdan əl çəkdiyinə inansınlar deyə düyü üzərində, dırnaq üzərində kiçik əyləncəli rəsmlər nəqĢ elədiyini. Allahın verdiyi qabiliyyətindən utandığına görə elə hey xoĢa gəlməyə çalıĢdığını söylədi». «Ustad Osman Behzadın mərtəbəsindəydi», – səmimiyyətlə dedim. «BaĢqa?» Alçaq dedi: «Nöqsanlarını da çəkinmədən dedi». «Nöqsanlarımı de». «Qabiliyyətinə baxmayaraq, naxıĢ eĢqinə görə yox, gözə girmək üçün nəqĢ elədiyini dedi.
693 NəqĢ eləyəndə səni ən sevindirən Ģey rəsmə baxanların alacağı zövqü təsəvvürünə gətirməkmiĢ. Amma nəqş eləmənin öz zövqü üçün nəqş eləyə bilməlisənmiş». Həyatını naxıĢa yox, katiblik, məktubçuluq və söz gəzdirməyə həsr eləyəcək tinətdə adama Ustad Osmanın mənim haqqımda fikirləĢdiyi Ģeyləri bu qədər tərbiyəsizcəsinə açıb danıĢmağı ürəyimi yaraladı. Qara sonra da dedi: «Qədim böyük ustadların bütün həyatlarını verib əldə elədikləri üslub və üsullardan yeni Ģahın gücünə, yeni Ģahzadənin kefinə, ya da baĢqa zamanın zövqlərinə boyun əymək üçün qətiyyən əl çəkmədiklərini, buna görə də üsul və üslublarını dəyiĢdirməyə məcbur olmamaqdan ötrü özlərini qəhrəmancasına kor elədiklərini söylədi. Ona görə «padĢahımız belə istəyir» bəhanəsiylə siz mənim əniĢtəmin kitabının səhifələri üçün firəng ustadlarını həvəslə, Ģərəfsizcəsinə təqlid eləmisiniz». «BaĢ nəqqaĢ Ustad Osman pis bir Ģey demək qəsdində olmayıb», – dedim. «Cökə qaynadaq qonağıma». Yan otağa keçdim. Cananım əynində boğçaçı Ester arvaddan aldığı ipəyi Çindən gecə paltarı üstümə atıldı. Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|