O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti a. T. Mardonova pul va banklar

Nazorat va muhokama uchun savollar: 
1. Pul nazariyasining kelib chiqish sabablari nimalardan iborat? 
2. Metallik nazariyaning vujudga kelishi va ularning namoyandalari qanday 
g'oyani ilgari surishgan?
3. Metallik pul tizimi qanday ko‗rinishlarda yuzaga kelgan? 
4. Pulning nominallik nazariyasi va uning o‗ziga xos xususiyatlari nimalardan 
iborat? 
5. Pulning nominallik nazariyasi asoschilari kimlar? 
6. Pulning miqdoriylik nazariyasi va uning namoyandalari. 
7. Xozirgi zamon pul nazariyalaridan qaysilarni bilasiz? 
8. M. Fridman va Keyns g'oyalari to‗g'risida nimalarni bilasiz? 
9. Xozirgi zamon monetarizmi haqida nimalarni bilasiz? 
10. Oltin tanga standarti nimani bildiradi? 
11. Quyma oltin standarti nimani bildiradi? 
12. Oltin deviz standarti nimani bildiradi? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

69 
YI.Bob. Inflyatsiya va uning turlari.Pulning barqarorligini 
ta’minlash yo‘llari 
YI.1. Inflyasiya va uning kelib chiqish sabablari
Inflyatsiya - lotincha ―inflatio‖ so‗zidan olingan bo‗lib, ―shishish‖, 
―bo‗rtish‖, ―ko‗tarilish‖ degan ma'nolarni anglatib, mamlakatdagi tovar va 
xizmatlar bahosi umumiy darajasining oshishi (o‗sishi) tushuniladi. Narxlarning 
umumiy darajasi ko‗tarilishi natijasida pul birligi (milliy valyuta) xarid 
qobiliyatining pasayishi ro‗y beradi. Bu esa o‗z navbatida, davlat pul birligining 
qadrsizlanishiga olib keladi. 
Pulning qadrsizlanishi deganda, 
bir xil miqdordagi pulga vaqti kelib 
kamroq 
bo‗lgan 
tovar 
va 
xizmatlarni sotib olish, ya'ni sotib 
olinishi mumkin bo‗lgan tovar va 
xizmatlar miqdorining vaqti kelib 
kamayishi tushuniladi. 
Misol uchun, yilning boshida 
100 ming so‗mga sotib olish 
mumkin 
bo‗lgan 
kundalik 
iste'moldagi tovar va xizmatlarning 
miqdori 
yilning 
oxiriga 
kelib 
kamayadi. Bu esa 100 ming so‗mga yilning oxirida yilning boshidagiga nisbatan 
xuddi o‗sha tovar va xizmatlarni kamroq miqdorda sotib olish demakdir. 
Inflyatsiyaning asosiy ko‗rsatkichi bo‗lib iste'mol narxlari indeksining 
ma'lum bir davrdagi o‗zgarishi hisoblanadi.