Ramiz Dəniz
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XI fəsil. Konkistadorların böyük qələbəsi
137 funksiyası vardı. İndi tam aydın olurdu ki, araukanların döyüş taktikası həddindən
artıq güclüdür. Bu bir növ aborigenlərin yox, avropalıların döyüş taktikasına bənzə- yirdi. İndi şübhə yox ki, bu işdə onlara ispanların özləri köməklik göstərmişdilər. Bu müharibələr ərzində konkista- dorlar onlara qarşı hansı taktiki döyüşü tətbiq etmişdilərsə, araukanlar da yavaş-yavaş həmin taktikaları mənimsə- mişdilər. İspanların planı bu döyüşə dair aydın idi. Görəsən, hindular bu döyüşü necə aparmaq arzusunda idilər? Söz yox ki, süvari dəstəsi peyda olana qədər araukanların planı təxminən bəlli idi. Onlar ispanları aldadıcı manevrlərlə məğlubiyyətə uğratmaq istəyirdilər. İndi isə vəziyyət kəskin surətdə dəyişmişdir. Onlar “qanlı vadiyə” daxil olan bütün konkistadorları, elə birinci döyüşdə məhv etmək istəyinə düşdülər. Bunun üçün ətrafda olan bütün ehtiyat dəstələrini döyüşə cəlb etmək lazım idi. Həmin dəstələrsiz burda qələbə qazanmaq çox müşkül bir iş sayılırdı. Araukanlar elə də etdilər. Lap cənubda və şərqdə yerləş- dirilən ehtiyat dəstələri yürüşə başladılar. Bu dəstələrin tərkibində 500-ə yaxın döyüşçü vardı. Onlar eyni vaxtda mühafizə etdikləri kəndləri tərk etmişdilər. Artıq sübut olunurdu ki, onlar vahid komandanlıq altında fəaliyyət göstərirlər. Məsafələr bir-birindən həddindən artıq böyük
138 olduğundan çox güman ki, onlar hansısa işarələr ilə bir- birilərilə əlaqə saxlayırlar. Bundan əlavə cürbəcür məntəqə- lər arasında atlılar fəaliyyət göstərirdi. Onlar rəhbərlərlə əlaqə saxlanılsın deyə, qasid funksiyasını yerinə yetirir- dilər.
Konkistadorlar elə bilirdilər ki, onlar Araukaniyaya gözlənilməz yürüş ediblər və həmin taktika qələbənin tezliklə əldə edilməsinə böyük təkan verəcək. Lakin hindular bu yürüşdən hali olmuşdular. Onlar, hətta, bütün hindu tayfalarında vahimə yaradan süvari dəstəsindən belə çəkinmirdilər.
Süvari dəstəsi araukanlara 70-80 metr qalmış irəliləyişi dayandırdı. Elə həmin an arbalyotçular hücuma kecdi. Migel əsgərlərinə örnək olmaq üçün atını birinci çapırdı. Düşmənə həddindən artıq yaxınlaşmaq gərək deyildi. Çünki bu çox təhlükəli idi. Araukanlara iyirmi-iyirmi beş metr qalmış Migel oxunu ataraq, atını tez sola döndərdi. Onun
139 sərrast ox atmağı barəsində hamı eşitmişdi, lakin bunun şahidi bir necə nəfər olmuşdu. Hazırda Migelin atdığı ox qurbanının düz sinəsinə batmışdı. Arbalyotçular da həmin manevri təkrarladılar. Lope ilə Xulionun buraxdığı oxlar da nişan alınan hədəfə dəymişdi. Bu hücumda 6-7 nəfər hindu xəsarət aldılar. Lakin araukanlar da hücumç edənləri ox ilə vurmağa çalışdılar. Lakin heç bir nəticə əldə edilmədi. Arbalyotçular arxadan sıraya düzülmüş silahdaşarının arasına daxil olaraq, ikinci dəfə hücuma keçdilər. Bu dəfəki hücumdan sonra aborigenlərin sıralarında çaxnaşma başlan- dı. Heç kim boş-boşuna ölmək istəmirdi. Nizə ilə silahlan- mış araukanlar yerlərində düz dayana-dayana konkistador- ların oxuna tuş gəlirlər. Müdafiə olunmağa imkan yox idi. Onların ox atanları isə kirasa keymiş konkistadorları mənv edə bilmirdi. Çünki məsafə uzaq sayılırdı. Məhz buna görə də, arbalyotçular üçüncü dəfə hücuma hazırlaşanda, araukanların sırasında kütləvi çaxnaşma baş verdi. Nizə ilə silahlananlar geri çəkilməyə cəhd
etdilər. Üçüncü hücumda bütün süvarilər iştirak etdilər. Arbal- yotçular sol cinahdan, qılınclılar sağ cinahdan, nizəlilər isə mərkəzdən hücuma keçdilər. Məhz bu hücum zamanı düşmənin arasında əsl xaos baş verdi. Onların çoxu döyüş meydanından qaçmağa başladılar. Hiss olunurdu ki, onlar arxadan gələn qüvvə ilə birləşməyə can atırlar. Yalnız
140 onların az hissəsi müdafiə olunmaq üçün öz yerlərində qaldı. Onsuz da qaçmağın heç bir əhəmiyyəi yox idi. Təqib olunanlar ölümə məhkum edilmişdilər. Əsasən hinduların ox atanları konkistadorları nişan alırdı. Halbuki onlar süvarilərin atlarını da ox ilə vura bilərdilər, əlbəttə bir qədər uzaq məsafədən. Toqquşan zaman bu çətin oldu. Hərə öz həyatını ölümdən qurtarmaq fikrində idi. Birinci nizəlilər araukanların sıralarına basqın etdilər. Qaçmağa üz tutanlar artıq özlərini müdafiə etməyə başladı- lar. Aborigenlərin sayı çox olduğundan onlar süvariləri mühasirəyə alaraq, layiqincə cavab verə bilərdilər. Lakin konkistadorlar onlara bu imkanı vermirdilər. Süvarilərdən bir neçəsi artıq düşmənin lap içərisinə girmişdilər. Konkistadorların əsas məqsədi ondan ibarətdir ki, arxa- dakı qüvvə gələnə qədər buradakı araukanların hamısı qılıncdan keçirilsin. İş elə gətirdi ki, hinduların əksəriyyəti süvarilərin əhatəsinə düşdülər. Araukanlar sərçə kimi qırılırdılar. Müqavimət göstərməyə imkan olmurdu. Konkistadorlar isə düşməni məhv etməkdə sanki yarışa girmişdilər. Hər bir süvarinin üst-başı qurbanlarının yara- larından açılan qan ilə bulaşmışdı. Düşmənin lap içərisinə daxil olanların başı döyüşə o qədər qarışmışdı ki, onlar, hətta öz təhlükəsizliyini yaddan çıxartmışdılar. Aborigenlər belələrini zərərsizləşdirmək üçün ilk növbədə süvarilərin
Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|