Saçmalıklar Çağı
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
e-posta özelliğine sahip cep telefonları elzem aksesuarlardır çünkü bu telefonlar her yerde ve her zaman dikkat dağıtma ve dağıttırma olanağı sağlayan köprü (hyperlink) depolarıdır. İletilenlerin içeriği önemsizdir; esas önemli ve teminat sağlayıcı mesaj,
iletişebilmektir. Alışveriş zevkinin alınanlardan, yolculuğun hazzının gidilen yerlerden kopuşundaki gibi dikkat dağılması hazzı da gerçek dikkat dağıtıcılardan koparak kendi içinde bir amaca dönüşmüştür. Potansiyel kesintilerle dolu bir şebekenin göbeğinde sürekli bulunmak, kriz yönetiminin getirdiği heyecan ve önemlilik hissini sağlamaktadır. Sahte "birden fazla iş yapıyor hissi" kadar, sahte "birden fazla kesintiyi idare etme telaşı" hissi de söz konusudur. Psikologlar, bilişim çalışanları –analistler, programcılar ve yöneticiler– üzerine yaptıkları bir çalışmada bu üç profesyonel tipin de ortalama her üç dakikada bir yaptıklarında kesintiye uğradıklarını saptamışlardır. [153]
Ancak, çok daha ilginci, bu insanların işlerinin başkaları kadar kendileri tarafından da bölünmesidir. Sürekli kesintiyle karşılaşmak önce normalleşmekte, ardından çalışanların kendi işlerini kendilerine böldürtecek ölçüde gerekli hale gelmektedir.
Peki, sürekli dikkat bölünmesinin beyne etkisi nedir? Birincisi, diğer çoğu hırs biçimindeki gibi, çoklu-görev kendi kendini baltalayıcıdır. Konuyu inceleyen psikologlar şu sonuca varmışlardır: "Çoklu-görev yapmak yüzeyde daha verimli görünmekle birlikte nihayetinde daha fazla zaman kaybettirmektedir." [154] Çoklu-görevlerde beyin taramaları yapan sinirbilimcilerse daha da kesin bir sonuca varmışlardır. Art arda iki görev yapmak, ikisini aynı anda yapmaktan daha hızlıdır. Çoklu-görevi üstlenen prefrontal kortekstir ve bir seferde birden fazla göreve yoğunlaşamadığı ortaya çıkmıştır. [155]
Tabii bu
keşifler, başta
bendeniz, kimseyi
caydırmayacaktır. Eskiden bir kitabı, sonrakine başlamadan önce sonuna kadar okurdum ama gittikçe daha fazla birini bitirmeden ötekine başlar oldum. Haliyle elimdeki, ortalarında bir yerlerinden ayraçlar uzanan kitap sayısı arttıkça artıyor. Sürekli bir şeyden bir şeye geçmenin beyinde uzun vadeli etkileri de olabilir. Sinirbilimciler 35-39 yaş aralığındaki insanlarda elektronik kesintilerin bilişsel görevlere yoğunlaşmaya fazla etki etmediğini, öte yandan 18-21 yaş aralığındakilerde kesintilerin performansta belirgin bir bozulma yarattığını keşfetmişlerdir. [156]
Dikkati dağıtılan nesilde sürekli kesinti işleme gereğinin prefrontal kortekste tam gelişimi engellediğinden kuşkulanılmaktadır. Mümkündür çünkü beynin müdürü, ego olarak düşünülebilecek prefrontal korteks, beynin tam olgunluğa en son ulaşan parçasıdır ve tamamlanması ancak ergenlikten sonra gerçekleşir. Ergenlerin genellikle idin kontrolünde, talep edici, dürtüsel, nankör ve kızgın olmalarının nedenlerinden biri budur. Yani hayati önem taşıyan baş kontrolcünün dikkati sadece kesintiler ve köprülerle dağılmamakta, üstüne bir de belki gereğince gelişmekten alıkonulmaktadır. Kronik dikkat dağılması prefrontal korteksi zayıflatmakta ve karşıt etkisini, güçlendirici uzun vadeli meditasyon (derin düşünce) sağlamaktadır. [157] Ama
dikkat dağıtıcılardan kaçınmak gittikçe
imkânsızlaşıyor. Yeni çevre, artık fiziksel köprülerle bezeli bir "metin"; ayrılma ve sınır kavramları köhneleşiyor. Aşırı dikkat dağıtıcı ürünler ve hizmetler sunan geniş, açık-planlı, yüksek tavanlı ve parlak havaalanları, tren istasyonları, ofis binaları, oteller ve hastaneler birer mini-kente dönüşüyor. Kentlerse birbirlerine bakan yaşam, çalışma, alışveriş ve yeme-içme alanlarıyla gittikçe kevgirleşiyor. London Docklands türü yeni yapılanmalar, mimarların "mağaralar ve ortak alanlar" adıyla bildiği, içerisiyle dışarısı, işle eğlence, özelle genel arasındaki ayrımları bulandıran bu ilkelere göre tasarlanıyorlar. Artık kimse ayrı kalmak istemiyor. Küçük bölmeli açık ofislerin sağladığı ayrılık bile fazla geliyor. En yeni işyerlerinde artık hiçbir ayırıcı unsur kullanılmıyor. Örneğin Londra'nın aşırı-moda Shoreditch bölgesinde bulunan aşırı-moda reklam ajansı Mother'da 76 metrelik sadece tek bir çalışma masası (muhtemelen dünyanın en büyük çalışma masası) bulunmaktadır. Ayrıca ajans, eski moda binayı katlara ayırma geleneğini de kat otoparklarındakilere benzer rampalarla ortadan kaldırmıştır. Londra'nın diğer yakasındaysa Doğa Tarihi Müzesi milyonlarca sterlinlik ek binasındaki yeni sergiyi gururla duyuruyor: Müze bünyesinde çalışan bilimciler cam kafeslere doldurulmuş hayvanlar misali ziyaretçilere sergilenecekler. Görünürlük mesleki sınıflarla da sınırlı değil. Rolls Royce daha geçenlerde dünyaya yeni cam yapılı ürünlerini duyurdu. Bugün artık pek çok aşçı yemek salonlarına bakan cam duvarlı mutfaklarda çalışıyor. En moda lokantalarda ilave ücret karşılığında müşterilere aşçıyla birlikte mutfakta yeme ayrıcalığı tanınıyor. Daha ucuz moda lokantalardaysa ayrı masa ve sandalyelerin yerine okul kantinlerindeki upuzun masalar ve yekpare banklar kullanılıyor.
Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|