Saçmalıklar Çağı
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Ve elbette bu masalarda "füzyon mutfağı" sunuluyor, "füzyon müziği" dinleniyor ve "füzyon modası" takip ediliyor ve tüm bunların masrafları "füzyon eğitimi" sayesinde ödenebiliyor. Yeni Kent Akademileri öğrencilerin Fransızca veya Tarih eğitimi alması gibi modası geçmiş fikirleri bir kenara itip mesela sırf Napolyon öğretiyor. Müzeler sanat eserlerini aynı ölçüde modası geçmiş dönem veya harekete göre sergileme fikrini çöpe atıyor. Artık Cézanne, kavramsal sanatla ilginç bir diyaloga girmek zorunda. (Diyalogsa genelde şöyle: Kavramsal Sanat: "Modan çoktan geçti senin." Cézanne "Baştan aşağı palavrasın sen.") Hem neden sanat müzelerle sınırlı kalsın? Artık binalarda ve her yerde sanatsal "müdahaleler" var. Yaylı sazlar dörtlüleri tren istasyonlarında çalıyor, balerinler mağazalarda dans ediyor, tiyatro trupları alışveriş merkezlerinde sahne alıyor, yazarlar artık sadece üniversitelere değil, hapishanelere, müzelere, hastanelere, futbol kulüplerine, şirketlere, otellere ve hayvanat bahçelerine yerleşiyor... Her şey, her şeye karışıyor. Günün sözü, karıştırmanın yerine getirilmiş etkileyici sahte terim: "sinerji." Şimdi gelin, tek başına, televizyonsuz, radyosuz, bilgisayarsız veya telefonsuz bir odada kapısı kapalı, perdeleri çekili oturan birisini hayal edelim. Bu kişi ya tehlikeli
bir deli ya da ev hapsine mahkûm edilmiş bir suçlu addedilecektir. Değilse, o zaman mutlaka ya toplumdan dışlanmış sapkın bir ezik ya da otomatik silahı ve kurşun dolu sırt çantasıyla üniversiteye dalmayı planlayan bir psikopattır. Bugünkü Akli Bozukluklarla İlgili Tanı ve İstatistikler Kılavuzu'nun (DSM) kopuşu "kişiliksizleşme bozukluğu" diye tanımlamasına ve "kişinin zihinsel veya bedensel işlevlerini dışarıdan gözlemliyormuşçasına kopuşu" açıklamasını koymasına şaşmamak gerek. Yani kılavuza göre kopabilen herkes aklen hastadır hatta kişi bile değildir... Oysa kişisel kopuşa erişebilmek Buda'dan Sartre'a kadar her büyük düşünür tarafından akıl sağlığı için ana etken kabul edilmiştir. Hıristiyan düşünürler dahi kopuşa değer vermişlerdir. Kopuşa verilen en ihtiraslı desteklerden biri, 13. yüzyıl Dominiken teoloğu Üstat Eckhart'tan gelmiştir: "Pek çok pagan öğreticinin ve Eski ile Yeni Ahit'teki peygamberlerin eserlerini okudum ve özenle, titizlenerek ve dikkatle en büyük erdemin hangisi olduğunu araştırdım (...) ve tüm bu yazıları incelerken, akılımın yol gösterdiği ve öğretebildiği kadarıyla gördüm ki her şeyden tam kopuştan daha iyi bir erdem yoktur." [158] Eckhart sözlerine kopuşu tevazudan, merhametten ve hatta sevgiden üstün görerek devam etmiş, şu ilginç ama çarpıcı cümleyi de eklemiştir: "Kopuş Tanrı'yı bana gelmeye zorluyor." Bu cümlenin laik versiyonu, dünyadan kopuşun dünyayı yaklaşmaya zorladığı yönündedir. Paradoks, bilinçli kopuşun çok daha yoğun bir sorumluluğu esinleyebilmesindedir. Burada bahsedilen, daha net görebilmek için bir resmin karşısına geçip oturmaya benzemektedir. Dünyadan kopuş kadar zor bir başka kopuşsa, kendine saygıya tapan kültürün karşı çıktığı, bir tür tevazu olan kendinden kopuştur. Kendini beğenme eksikliğinin her türlü kötülüğün, özellikle şiddet, kanunsuzluk ve akademik başarısızlık gibi toplumsal kötülüklerin kökü olması ve güçlü bir özgüvenin her türlü kişisel ve toplumsal sorunu çözeceği çağdaş bir aksiyomdur. Hatta ABD'de "öz-beğeniyi geliştirme yoluyla insan yaşamını iyileştirme" görevine sahip bir Ulusal Öz Beğeni Kurumu (NASE) mevcuttur ve bu durum, çağdaş dünyayı hicvetmenin imkânsızlığına bir başka kanıttır. Bireysel seviyedeyse kişisel gelişimin gittikçe palazlanan, tümüyle öz-beğeniyi coşturmaya adanmış bir alt kolu (Öz-Beğeni: Temel Gücünüz, On Günde Öz-Beğeni, Öz-Beğeninin Kutsal Kitabı) var. Bir zamanlar masallarda insanlar aynalara sorular sorar ve korkuyla yanıtı beklerlerdi. Ama artık soru sorma çağında değiliz. Sormak yerine bugün hepimiz her sabah kalkıp aynaya ilgili hezeyanı, satış
görevlileri için "İkna etmede eşsizim BEN; tüm satış hedeflerimi yakalayacağım!", yöneticiler için, "Yönetmede eşsizim BEN; evrensel itaat sağlayacağım!" ve âşıklar için "Güzellikte eşsizim BEN; arzu nesneliğinde ebedi aşka esin vereceğim!" cümlelerini haykırmaya teşvik ediliyoruz. Öz-beğeninin sorunlu tarafı herhangi bir değer ve ilkesinin bulunmaması ve çaba dahi gerektirmemesidir. Öz-beğeniden ince ama önemli bir farkla ayrılan özsaygı, saygıya değer başarı iması taşırken, günümüzdeki kullanımıyla öz-beğeni, benlikten hiçbir talepte bulunmayıp her şeyi başkalarından talep eder. Özsaygı içten, öz-beğeni dıştan gelir. Spinoza bu ayrımı gayet iyi kavramıştı: "Özsaygı dışımızdaki herhangi bir şeyi kapsamaz ve sadece kendi kusursuzluğunun gerçek değerini bilen, ihtirassız ve kendisi için beğeni aramayanların özelliğidir." [159]
Öz-beğeni narsisttir; dünyadan sunulan imgeyi yansıtmasını talep eder ve bu yüzden, çok az kimsenin kabul etmesine karşın, hiçbir zaman kalıcı yarar sağlamaz. Söz konusu istisnalar, Öz-Beğeni Miti [160] adlı kitabıyla Albert Ellis ve şu kuru sonuca ulaşan bir grup Amerikalı psikoloğun çalışmasıdır: "Bugünün çocuk veya yetişkinlerinde öz-beğeniyi gelişigüzel teşvik etmenin topluma, işbu uygulamaya girişenlere getirdiği baştan çıkarıcı haz dışında herhangi bir yarar sağladığına dair fazla kanıt bulamadık." [161]
Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|