Saçmalıklar Çağı
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
kapısının önünde dırdır ederek bölen terzi kadını tuttuğu gibi alt kata savuruveren Schopenhauer çatlaklığı yatıyor. Bu öykü bir başka açıdan eğiticidir çünkü sadece bir şeye öfkelenenlerin hoşgörüsüzlüğü ve saldırganlığını değil, öfkelendikleri şeyin
faydalarını da
resmetmektedir. Aydınlanmanın evrensel haklar talebinden söz ediyorum. Terzi kadın Schopenhauer'i mahkemeye vermiş, davayı kazanmış ve kendi yaşamının sonuna kadar filozofu her üç ayda bir tazminat ödemeye mahkûm ettirmiştir. Juan Ramón'un sessizlik saplantısı da çatlak hatta gülünçtü. Alt katta şarkı söyleyen ev sahibesi, üst katta piyano çalan Kübalı hanımlar, sokak satıcıları, troleybüsler ve baş belası serçeler misali çoğu kent sakinin farkına bile varmayacağı türden gürültülerden kaçabilmek için sürekli evden eve taşınmıştı. Taşındığı dairelerden birinde Proust çözümünü denemiş, halfa otu ve çuvallarla yastıklanmış bir duvar yaptırmak için marangoz tutmuştu. Bir seferindeyse kapıcının oğlunun bir kafeste beslediği çekirgenin sesiyle çileden çıkmış, oğlana çekirgeyi kendisine satmasını teklif etmişti. Gürültüyü iyi bir şey bellemiş oğlan şairin teklifinin ardında yatan çatlak itkiyi anlamamış, "Yirmi beş pesetaya aklınıza gelebilecek en kaliteli çekirgelerden beş tane getirebilirim" demişti.
8 Zorluğun ve Anlamanın Reddedilişi İnsanlar artık soyma zahmetine katlanamadıkları için portakal satışlarındaki düşüş cidden şok edici ve üzücü. [175]
Bu haberi okuduktan sonra daha sık portakal almaya ve portakalları daha zevkle yemeye başladım. Artık portakalı son derece yavaş, özenle, şehvetle ve hepsinden öte, zayiatsız savaşlar, vergisiz sosyal hizmetler, yaptırımsız haklar, çabasız şöhret, ilişkisiz seks, koşmak için giyilmeyen koşu ayakkabıları, çalışma gerektirmeyen ödev ve çekirdeksiz üzüm talep eden çağa yanıt babında, meydan okurcasına soyuyorum. Çağın gözde giysileri tişörtler, eşofmanlar ve polarlar bile artık giyilmesi kadar çıkarılması da kolay, pek az zahmet ve bakım isteyen tembel işleri... Kravatın demode oluşuna şaşmamak gerek: artık, şart değilse kimin kravat bağlayacak enerjisi ve sabrı var? Ben bile kravat düğümü atmayı unuttum.
Entelektüel seviyedeyse haberler daha da şok edici. Son kale de düştü artık. Fransa bile boyun eğdi. Dünyaya efsanevi "Düşünüyorum, öyleyse varım" cümlesini hediye
eden ülkenin Maliye Bakanı, Ulusal Meclis'e şöyle seslendi: "Fransa, düşünen bir ülkedir. İçinden bir teori çıkartmadığımız ideoloji neredeyse yoktur.
Kütüphanelerimizde gelecek yüzyıllar boyunca konuşmaya yetecek malzeme var. Bu yüzden sizlere şunu söylüyorum: Yetti artık bu düşünme işi!" [176]
Ve bu bakanın patronu, yani Başkan, bir televizyon muhabirine gururla şu demeci verdi: "Teorisyen değilim ben. Ah ne fena; entelektüel değilim yani. Somut insanım ben." Aynı Başkan, neden bahsettiğini göstermek adına kara güneş gözlükleri ve ilk eşinin yerini alan, kendisinden çok daha genç şarkıcı/manken eşiyle poz vermektedir. Gerçi Başkan sadece gerekeni yapıyor. Dünyanın sorunları iyice karmaşıklaşıp zorlaştıkça, dünya liderlerinden işlerini daha az çaba gerektirir göstermeleri talep ediliyor. Hoş, bu söylediğimiz genellikle yanılsama değildir; Ronald Reagan çabadan resmen tiksinmiştir mesela. Çağdaş liderler için rahat görünmek, gür saçlılık kadar önem taşımaktadır. (En son ne zaman bir kel önemli bir makama seçildi? Berlusconi bile İtalya'nın başına ancak büyük çaplı bir saç ektirme operasyonundan sonra tekrar geçebildi.) Zorluk iticileşmiştir çünkü zorluk, kendinde hak görmeyi reddeder, potansiyelin büyüsünü bozar, hareketliliği ve esnekliği sınırlar, memnuniyeti geciktirir, dikkati dikkat dağıtıcılardan başka yöne çevirir ve sorumluluk, adanma, dikkat ve düşünce ister. Ee, bu durumda hangi Fransız entelektüelin son eseri İngilizceye çevrilecektir? Postmodern teorileştirmeye atılan bir başka anlaşılmaz tokat mı? Hayır. Elbette, söz konusu kitap, kapağını dahi açmadığı kitaplara dair ders vermesiyle övünen Fransız edebiyatı profesörü Pierre Bayard'ın [177] kaleminden How to Talk About Books You Haven't Read'dir [Okumadığınız Kitaplar Hakkında Nasıl Konuşursunuz]. Edebiyat elbette ezelden beri fırsatçılarla dolup taşmıştır ama cehaletle arsızca övünme tavrı yenidir ve bu tavır, zorluk ve anlamayı reddedişin nerelere uzandığını göstermektedir. Ve akla açıkça düşmanlığın kendisi de yenidir. Bugün akıllılık şeytansıdır ve "sadece aptallar kutsiyete ulaşabilirler" görüşü egemendir. Dinin en büyük zaferlerinden biri aklı, Şeytan'ın züppece entelektüel gururu üzerinden züppe ve mızmız göstermesidir. Bu hamlenin modern, daha doğrusu postmodern versiyonu, aklın seçkinci ve baskıcı olduğudur. Ama benliği gerçekte olduğu zayıf, yamru yumru, korkak haliyle görebilmek için düşünmenin ve dünyayı benliğin hoşnutluğuna yönelik bir oyun parkı yerine tüm zenginliği ve Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|