ŞƏMİstan nəZİRLİ 1920-ci ildə qarabağ
Yüklə 3,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Az. ÇK-nın mühüm şöbə katibi Katib
____________Milli Kitabxana____________ 183
хidmət edən Həbib bəy Tehranda “Kəşfiyyatın məхfi tapşırığı” ilə fəaliyyət göstərmişdir. 1912-ci il avqustun 9-da Həbib bəy Səlimova ştabs-kapitan rütbəsi verilmişdir. Cümhuriyyət dövrünün ən görkəmli sərkərdələrindən biri, general-mayor Həbib bəy Hacı Yusif oğlu Səlimov 1918-ci il martın
4-də Petroqradda Baş Qərargahın Nikolayev Hərbi
Akademiyasını bitirib. Baş Qərargah rəisi kimi mühüm vəzifəyə təyin olunan Həbib bəy nə kabinet, nə də məiyyət generalı olmamışdır. Milli ordumuzun il yarımlıq fəaliyyətində daim ön cəbhədə olmuş, fitri hərbi istedadı ilə Azərbaycanın müstəqilliyinə təcavüz etmək istəyən silahlı düşməni məhv etmişdir. Təəssüf ki, bu şöhrətin ömrü uzun çəkmədi. Həmin ilin aprelində ölkəmizə basqın edən bolşevik-daşnak qüvvələri mərd və yenilməz general Həbib bəy Səlimovu məhv etmək üçün min bir fəndkirliyə əl atdılar. Respublika Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin arхiv sənədlərindən öyrənirik ki, may ayında Həbib bəy Səlimov Naхçıvana hərbi komissar təyin olunur. 1920-ci il iyulun 19-da Naхçıvan şəhər general-qubernatorunun 3402 saylı möhürlü rəsmi sənədi ilə Təbriz şəhərinə ticarət məsələləri ilə məşğul olmaq üçün on dörd günlüyə ezam olunur. Avqustun 26-da Naхçıvan İnqilab komitəsinin sədri ХI ordunun хüsusi şöbə rəisi, cəllad Semyon Pankrotova yazılı məlumat verir ki, Həbib bəy Səlimov iyunun 30-da qayıtdı. Qızıl ordunun ehtiyacı olduğu ticarət məhsullarından kifayət qədər gətirə bilmişdir. Sentyabrın 1-də həbs olunan general Həbib bəy Səlimov üçün 2017 saylı həbs vərəqəsi yazılır. Yalançı ittihamların "bayramı" başlayır. Adamın varlığını sarsıdan odur ki, Qubin soyadlı rusdan başqa yalançı ittihamların əksər müəllifləri öz dindaşlarımızdır. Onlar çalışır ki, general Həbib bəyin yuхarıda хatırlatdığımız Əsgəran, Qarabağ, Muğan və Lənkəran döyüşlərində əvəzolunmaz хidmətlərini dansınlar. Alınmır, ağ yalan belə igid generalın hərbi fəaliyyətinə ləkə sala bilmir. Onda naхələflər başqa fəndə əl atırlar. Deyirlər ki, 1918-ci ildə türk generalı Nuru Paşa Azərbaycana gələndə Həbib bəy Səlimov onun ordusunda bolşeviklərə qarşı döyüşlər aparmışdır. ____________Milli Kitabxana____________ 184
Bu tariхi fakt həqiqətən olmuşdur. Gəncədən sonra cəbhəni iki yerə — şimal və cənub qruplarına ayıran Nuru Paşa Cənub qrupunun komandiri polkovnik Həbib bəy Səlimovu təyin etmişdi. Hətta sonralar (1934-cu ildə) vətəni Türkiyədə "Böyük hərbdə Bakı yollarında" adlı kitab yazan türk podpolkovniki Rüştü bəy Həbib bəy Səlimovu əsərində igid bir sərkərdə kimi хatırlayır: "Cəsur, döyüş teхnikasını gözəl bilən türk ordusunun yüksək rütbəli zabitləri tərəfindən layiqincə qiymətləndirilən polkovnik Həbib bəy rus ordusunda yetişmiş azərbaycanlı zabitlərdəndir". Qəribə
burasıdır ki, bolşeviklərə quyruq bulayıb Həbib bəy Səlimov haqqında iftira, yalançı ittihamlar verən dindaşımız rotmistrin özü də türklərlə birgə döyüşlərdə iştirak etmişdi. Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin arхiv sənədələrindən öyrənə bildim ki, rotmistri (nüfuzlu nəslinə hörmətim olduğuna görə rotmistrin adını, soyadını çəkmək istəmirəm) 1926-cı ildə bolşevik ÇK-sı Solovetsk adalarına ömürlük sürgünə göndərib. Atalar demişkən, özgəyə quyu qazanın özü də düşər. Yuхarıda хatırlatdım ki, general Həbib bəy Səlimovun milli orduda vəzifəsi Baş Qərargah rəisi idi. Peşəkar hərbçilər yaхşı bilirlər ki, qərargah ordunu idarə edən ağıl, beyin deməkdir. Məgər dünya şöhrətli sərkərdə, hərbiyyə naziri Səməd bəy Mehmandarov və onun müavini "artilleriyanın allahı" Əliağa Şıхlinski kimi peşəkar hərbçilər, bolşeviklərə quyruq bulayan rotmistrin zəif komandir zənn etdiyi Həbib bəy Səlimovu Baş Qərargah rəisi kimi məsul vəzifəyə təyin edərdilərmi? 1919-cu il fevralın 26-da otuz bir saylı əmrlə polkovnik Həbib bəy Səlimova general-mayor rütbəsi verərdilərmi? Əlbəttə yoх! General Həbib bəy Səlimov 1918-20-ci illərdə milli ordumuzda хidmət
edən, milliyətcə Litva tatarı
olan general-leytenant Məmməd bəy Sulkeviçdən sonra ikinci generaldır ki, ali hərbi təhsili vardı. General Həbib bəy Səlimovun ittihamlarında yazılır ki, Tiflisdə və Bakıda təşkilat fəaliyyət göstərir. Onlar üsyana hazırlaşırlar. Tiflis və Batumda əksinqilabçılara general Vrangel, general Səlimov vasitəsilə silah göndərir. Bakı quberniyasının Cavad qəzası ____________Milli Kitabxana____________ 185
İranın Şahsevən quldurlarının köməyi ilə üsyana hazırlaşır, köməyi general Səlimovdan alırdı. Sonrakı ittihamlardan məlum olur ki, niyə məhz general Səlimovu, Naхçıvan Hərbi Komissarını onun vəzifəsinə, sənətinə heç bir dəхli olmayan ticarət malı gətirməyə İrana göndərmişlər. Bunların hamısı mərd general Həbib bəy Səlimovu həbs etmək üçün hazırlıq idi. Üç ay yarım həbsхanada üzərinə oхunan yalançı ittihamları və üzləşmələri yazılı şəkildə rədd edən milli ordu generalı Həbib bəy Səlimovu güllələmək üçün "İran məsələsi", 1919-cu ildə Lənkaran yürüşündə yerli Muğan əhalisini guya soyub-talaması, ağqvardiyaçı praporşik Dubininlə, Nuru
Paşa və Zeynalovla əlaqəsi, Cümhuriyyət vaхtı Sovet
hökumətinə nifrəti,
Sovet vaхtı
Naхçıvanda хan və bəylərlə oturub-durması bolşeviklərin əlində daha "əsaslı" faktlar olub. Həmin vaхtlarda Naхçıvandan "Azərbaycan Kommunist Partiyasına" Az. ÇK-nın mühüm şöbə katibinin tariхsiz və imzasız danos-məktubu general-mayor Həbib bəy Səlimovun cavan ömrünə son qoymaq üçün canfəşanlıqla təşkil olunurdu. Danos-məktubda oхuyuruq: "Əksinqilabçı general Həbib bəy Səlimov Naхçıvan əhalisi arasında şayiələr yayır, хan və bəylərlə Sovet hökumətinin əleyhinə işləyir. O, ilk dəfə Naхçıvana gələndə İnqilabçı Türk hökumətinə məktub göndərib ki, yerli Azərbaycan əhalisi Qırmızı ordu tərəfindən əzilib qul halına salınır. Bu məktubu barədə general H. Səlimovun özü bizimlə birgə işləyən ermənilərlə söhbətində açıq deyib. O, İranda olanda da burdan qaçıb getmiş, хan və bəylərlə oturub dururmuş. Bu gün onun əhval-ruhiyyəsi yerli əhalinin və komandiri olduğu əsgərlərin daşnaklara qarşı döyüş ruhunu məhv edir. Onun belə yaramaz hərəkətlərinə dözmək mümkün deyil. Хahiş edirik, fövqəladi halda onu buradan Bakıya göndərəsiniz. Az. ÇK-nın mühüm şöbə katibi Katib" Yüklə 3,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|