ŞƏMİstan nəZİRLİ general əLİ AĞA Şixlinski VƏ Sİlahdaşlari hərb tariXİNDƏn araşdirmalar
Yüklə 3,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
Şəmistan Nəzirli 247
Döyüşən əzizlərimizin təhlükəsindən səksəkəyə düşmək- dənsə, biz onun səhhətinin, sağlamlığının qeydinə qalmalıyıq. Sülh, əmin-amanlıq çağlarına biz ailəmizin kişi xeylağının qullu- ğunda dayanırıq: çalışırıq hər şeyi elə sahmanlayaq ki, ömrümü- zün-günümüzün fərəhi xidmətdən qayıdıb gələndə evdə həm mənəvi, həm də ruhən dincələ bilsin. Əməlli-başlı yeyib-içməyə, istirahət etməyə onun kifayət qədər vaxtı olmadığı üzündən, doğrusu, çoxlarımızın ürəyindən ağrılar keçib. Müharibədə onun vəziyyəti müqayisəolunmaz dərəcədə çətindir. Elə də olur ki, o, mərmi gurultusu, güllə vıyıltısı altında ac-susuz, yuxusuz günlər keçirir. Təsəvvürə gətirəsən gərək – tapşırılan vəzifəni yerinə yetirməkdən ötrü, varlığı titrədən, əsəbləri tarıma çəkən xoşagəlməz şəraitdə öz dəyanətini, zəka aydınlığını qoruyub saxlamaq üçün bizim əzizimizə, görün, nə qədər böyük iradə əzmkarlığı, əsəb gərginliyi lazım gəlir? Bu hələ harasıdır? Təkcə öz fəaliyyətini deyil, idarə olunması ona tapşırılmış qeyrilərinin hərəkətlərinə başçılıq etmək işində də şəxsi təşəbbüs göstərmək tez-tez onun üzərinə düşür. Mən qəlbimin dərinliyində əminəm ki, hər bir sevən qadın müharibədə könül həmdinimin görəcəyi işin müəyyən hissəsini öz üzərinə götürməyi cani-dildən arzulayır. Təəssüf ki, indiki halda bu baxımdan əlimizdən heç nə gəlmir. İmkan daxilində gücümüz buna çatar – özümüzü elə tutmalıyıq ki, əzizimizin biz sarıdan beli bərk olsun, evin güzəranı, qayğıları onun müharibədə keçirəcəyi hər cür həyəcanlara əlavə olunmasın. Biz yaxın kimsələrimizi “Hara gedirsən, hara?, Sənsiz vay gü- nüm qara…” deyə-deyə uğurlamamalıyıq: biz təmkinlə xeyir- dua verməli, ona təlqin etməliyik ki, o özünün əvəzinə ailədə, ocaqda zəif, aciz məxluq deyil, ruhən güclü, təhlükənin gözünə düz baxmağı bacaran sadiq, sevən dost qoyub gedir və həmin bu sadiq dost lazım olarsa uçunub gələr onun yanına. Öz nəvazişilə ovundurar, qadasını alar onun… Ruhdan düşməmək, özümüzü möhkəm ələ almaq üçün, əvəzsiz əzizimizə lazım gələn məqamda şəfqət göstərməyə General Əli ağa Şıxlinski və silahdaşları 248
imkanınız olsun, deyə sağlamlığımızı həmişəkindən daha çox qorumaq üçün, yola düşənimizə bəslədiyimiz atəşin bizə həyan olsun. “Qafqaz Qadınlarının Xeyriyyə Cəmiyyəti”ndəki xidmətlərinə görə müfti Mirzə Hüseyn əfəndi Qayıbovun həyat yoldaşı Səadət xanım cəmiyyətin fəxri üzvü, qızı Nigar xanım isə ömürlük üzvü seçilmişlər.
Nigar xanım Şıxlinskayanın iyirminci əsrin əvvəllərində çəkilmiş bir fotoşəkli var. Şəkildə o, oğlu ilə birgə təsvir olunub. Bizə yaxşı məlumdur ki, general Əli ağa Şıxlinski ilə iyirmi iki illik birgə yaşayışdan Nigar xanımın heç bir övladı olmayıb. Bəs onda Xosrov bəyin atası kimdir? Bunun qısa tarixçəsi var. Nigar xanımın atası Zaqafqaziya müftisi Mirzə Hüseyn əfəndi Qayıbzadə Əli ağanın anası Şahyəmən xanımın əmisi oğlu idi. Zaqafqaziya müftisi kimi məsul vəzifədə çalışan Mirzə Hüseyn on iki yaşından Əli ağanın təlim-tərbiyəsi ilə özü məşğul olmuş- dur. Onu Tiflisə gətirib Semyon Monastırsevin şəxsi gimnaziya- sına oxumağa qoymuşdur. İllər keçəcək ömrünün son illərində bu əvəzsiz yaxşılığı xatırlayan Əli ağa Şıxlinski yazacaq: “Ata- anam həmişə kənddə yaşadığına görə mən tamamilə Mirzə Hü- seyn əfəndinin himayəsinə keçdim. Sonrakı tərbiyəm bütünlüklə onun əlində oldu. Bu adamın nəsihətləri və örnək ola biləcək şəxsi həyatı mənə o qədər böyük təsir bağışlamış və mənim xasiyyət və dünyagörünüşümdə o qədər dərin iz buraxmışdır ki, mən hər cəhətdə diqqətəlayiq olan bu şəxsiyyətə borcluyam”.
Şəmistan Nəzirli 249
Əli ağanın təlim-tərbiyəsində əvəzsiz xidmətləri olan müfti ilk vaxtlar qızı Nigarla onun ailə qurmasına razılıq vermişdi. Arada hələ heç bir nişan-filan olmasa da Peterburqdakı Mixay- lovski Topçuluq Məktəbində təhsilini davam etdirən Əli ağa ilə qızının yazışmasından da xəbərdar idi. Müdrik müfti Mirzə Hü- seyn yaxşı bilirdi ki, qeyri-adi istedada malik olan Əli ağanın çox parlaq bir gələcəyi var. Ona görə bu izdivacın baş tutacağına qəlbən razı idi. 1886-cı ildə Əli ağa Peterburq Topçular Məktəbini də birincilər sırasında bitirdi. Ona əla oxuduğuna görə pul mükafatı və bura- xılış imtahanında qızıl saat hədiyyə verdilər. Podporuçik rütbəsində onu 39-cu topçu briqadasına xidmətə göndərdilər. Aradan beş aydan çox keçsə də Əli ağadan heç bir səs-soraq yox idi. Həmin vaxtlarda milliyyətcə acar olan knyaz Məmməd bəy Palavandovu Qazax qəzasına hakim təyin etdilər. Uzun illər Stavropol ərazisində yüksək rütbədə olan Məmməd bəyi müfti hələ gəncliyindən yaxşı tanıyırdı. O vaxtlar Məmməd bəyin bir neçə qohumu Qori Seminariyasında təhsil alırdı. O səbəbdən də Qoriyə tez-tez gələrdi. Müfti Qori seminariyasında dərs deyəndə görüşüb dostlaş- mışdılar. Dədə-baba Vətəni Qazaxa hakim təyin olunan Məmməd bəyi təbrik etmək üçün ailəsilə birgə Tiflisə qonaq çağırdı. Elə bu qonaqlıqda Nigarı görən Məmməd bəyin arvadı onu oğlu Dərviş bəyə istədi. Qız anası Səadət xanım dönə-dönə işarə vurdu ki, Nigar bibisi oğluna istəklidir. Üstəlik də qızının hələ kiçik oldu- ğunu və təhsil aldığını da xatırlatdısa, mümkün olmadı. Nə Məmməd bəy, nə də inadkar arvadı əl çəkmədilər. Zor-xoş müf- tidən razılıq aldılar. Müftidən soruşanda ki, Nigarla Əli ağa bir- birilərini çoxdan sevirlər, indi qızı Palavandovlara niyə verirsən. Əli ağada hansı qüsuru gördün? Daxilən əzab çəkən müftinin cavabı yarızarafat, yarıciddi belə olardı: – Əli ağa hərbçidir, onun şələsi dalındadır. Bu gün bu şəhərdə, sabah o birində yaşayacaq. O həm də ağıllı və istedadlıdır. Hara- da olsa, xoşbəxtliyini tapacaq. Nigarı mən gözümün nuru qədər istəyirəm. O, mənə yazı-pozu işlərində ən yaxın köməkçidir.
Yüklə 3,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|