SeyfəDDİn qəNİyev tariyel qəNİ

Kims
ənin dərdini duymayan insan, 
Atanı, ananı saymayan insan. 
 
Haram tik
ə yeyib, şərabı içən, 
Al
əmi qayçıtək doğrayıb biçən, 
Dövl
ətçün namusdan, qeyrətdən keçən, 
Bir k
əsə bir qəpik qıymayan insan, 
Kims
ənin dərdini duymayan insan. 
 
Sanma, K
ərbəlayi söyləyir lafı, 
Eşit, bu sözlərdi sözlərin şahı, 
Doğru yola qayıt, tanı Allahı, 
Ey qara torpaqdan doymayan insan, 
Bir k
əsə bir qəpik qıymayan insan. 
 
 
QARA GEYDİ AZƏRBAYCAN  
 
H
ər obada, hər ulusda, hər şəhərdə qopub tufan, 
H
əyətlərdə, küçələrdə, meydanlarda tökülür qan, 
Yasa batıb Bakı, Gəncə, Şuşa, Qazax, Şəki, Şirvan, 
Dün
ən bizə dost deyənlər bu gün olub qatı düşman, 
Neç
ə igid oğlu-qızı bir gecədə getdi qurban, 
İnildədi, sızıldadı, qara geydi Azərbaycan. 
 
Sorub d
ərin quyulardan apardılar neftimizi, 
Yayın qızmar günlərində işlətdilər qultək bizi, 
“Dinm
ə!” deyib susdurdular “imdad!” deyən dilimizi, 
A
ğır taylar daşıtdıb sındırdılar belimizi, 
Dağladılar sinəmizi, söylədilər yenə qan-qan, 
İnildədi, sızıldadı, qara geydi Azərbaycan. 
 
 
~ 
82 
~ 
 

---

Əskilmədi başımızdan göydən gələn minbir qada, 
Dinü iman, elmü s
ənət, namus-qeyrət getdi bada, 
Neç
ə millət oğulları satıldılar pula, ada, 
X
əcil olduq, rüsvay olduq, zəlil olduq bu dünyada, 
Neç
ə qansız, din-imansız bu torpaqda sürür dövran, 
İnildədi, sızıldadı, qara geydi Azərbaycan. 
 
QALIB 
 
Çürüyür çoxları indi Sibirdə, 
Keçir ömürl
əri çoxu qəbirdə, 
Öls
ək rahat olaq bəlkə qəbirdə, 
N
ə vuruşma qalıb, nə üsyan qalıb, 
N
ə təşkilat qalıb, nə meydan qalıb. 
 
Rusiya ç
əkibdir sinəyə dağı, 
Artırır gün-gündən zülmü, fərağı, 
Sön
üb işıldayan ümüd çırağı, 
N
ə Tövrat, nə İncil, nə Quran qalıb, 
N
ə kafər, nə də ki, müsəlman qalıb. 
 
Tük
ənib  qalmadı, malü mülkü var, 
Artıb ürəklərdə həsrət, intizar, 
Gedibdir 
əvvəlki hüquq, ixtiyar, 
N
ə Gəncə, Qarabağ, Naxçıvan qalıb, 
N
ə Bakı, nə Şəki, nə Şirvan qalıb. 
 
 
QALIB 
 
Neç
ə illərdir ki, əziyyətdəyik, 
N
ə səhhət, nə taqət, nə də can qalıb. 
D
ərdü qəm əlindən müsibətdəyik, 
~ 
83 
~ 
 

---

N
ə hörmət, nə şöhrət, nə də şan qalıb, 
N
ə həvəs, nə istək, nə də can qalıb. 
 
 
Gedibdir 
əvvəlki gözəl zəmanə, 
Əlif tək qəddimiz dönüb kəmanə, 
Qulaq asan yoxdur ahu f
əğanə, 
N
ə etiqad qalıb, nə aman qalıb, 
N
ə fədakar qalıb, nə qurban qalıb. 
 
Vurulub sin
əyə çoxlu yarələr, 
Analar bağlayıb indi qarələr, 
D
ərdlər artıbsa da yoxdur çarələr, 
N
ə məlhəm, nə dəva, nə dərman qalıb, 
N
ə əlac, nə şəfa, nə Loğman qalıb. 
 
Çoxları vətəndən dərbədər olmuş, 
H
əqiqət yerinə hakim şər olmuş, 
Etibar, m
əhəbbət dönüb zər olmuş, 
N
ə aqil, nə adil, nə insan qalıb, 
N
ə alim, nə cahil, nə ürfan qalıb. 
 
1948 
 
QARDAŞLARIM 
 
N
ə vəd etsələr bizə, yalandı, qardaşlarım, 
Oyanın vaxt yetişib, amandı, qardaşlarım. 
Onlar talan etdil
ər Şəki, Şirvan mülkünü, 
Onlar yasaq etdil
ər muğamatı, türkünü, 
Onlar “dahi” etdil
ər Yusif kimi tülkünü, 
V
ətənin hər guşəsi zindandır, qardaşlarım. 
 
~ 
84 
~ 
 

---

Onlar aldı millətin nahaq yerə qanını, 
Onlar aldı hamının dinini, imanını, 
Onlar sordu mill
ətin iliyini, qanını, 
 
Torpağımız büsbütün virandı, qardaşlarım, 
Mill
ət düşüb ayaqdan, giryandı, qardaşlarım. 
 
Onlar oldu h
əmişə erməninin qardaşı, 
Onlar biz
ə qoydu ad “çuçmek” ilə ”yoldaşı”, 
Onlar viran qoydular yüz minl
ərlə dam-daşı, 
Günü-günd
ən halımız yamandı, qardaşlarım, 
Hazır olun, qarşıda tufandı, qardaşlarım. 
 
Onlar biz
ə gətirdi içki, qumar, rüşvəti, 
Onlar ç
əkib apardı milyonlarca sərvəti, 
Onlar qula çevirdi bütün eli, mill
əti, 
Yollarımız çiskindi, dumandı, qardaşlarım,  
Aldanmayın ruslara, düşmandı, qardaşlarım. 
 
1948                  
 
AĞLARAM  
 
Başına döndüyüm ellər, obalar, 
Əldən gedib nazlı yarım, ağlaram, 
Qalmayıbdır tabü tavan səbr edəm, 
Ərşə çıxıb ahu-zarım, ağlaram. 
 
Ağlamaqdan bir cüt gözüm kor oldu, 
Qanlı yaşım səhralara car oldu, 
Yar özü getm
ədi, vallah, zor oldu, 
Əldən aldı ixtiyarım, ağlaram. 
 
~ 
85 
~ 
 

---

Lal olubdur, bir söz dey
ən dilim yox, 
Gülşən baxçasında qönçə gülüm yox, 
M
ən candan bezmişəm, ucuz ölüm yox, 
X
əzan olub növbaharam, ağlaram. 
 
Kasıb olan yar sevməsin dünyada, 
Əgər sevsə, yetməz olur murada, 
M
əcnunsifət olub qaldım arada, 
Sızıldaşır yaralarım, ağlaram. 
 
Zal
ım fələk aşiqlərə cövr elər, 
Sin
əm başı tüstüləyər, qövr elər, 
Uçar könlüm quşu, qəfil dövr elər, 
Yara dey
ər intizarım, ağlaram. 
 
N
ə müddətdir yarı görə bilmirəm, 
Siyah tell
ərini hörə bilmirəm, 
Barısı ucadır, girə bilmirəm, 
Yoxdur birc
ə havadarım, ağlaram.          
           
 
BİLMİRƏM 
 
İsmi pünhan, həsrətindən yanıram, 
Neynim ki, sizl
ərə gələ bilmirəm, 
X
əlayiq çıxıbdır seyri-gülşənə, 
Bir eynim açılıb gülə bilmirəm. 
 
Yar ged
əli həftə keçdi, ay oldu, 
Bahar ötdü, isti düşdü, yay oldu, 
Axdı gözüm yaşı, billah çay oldu, 
Canımdan bezmişəm, silə bilmirəm. 
 
~ 
86 
~ 
 

---