Tarixin göy qübbəsini işıqlandıranlar
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
106 aparmaqdan savayı bir şey qalmırdı. Plutarxın yazdığına görə, Aleksandr onunla ilk dəfə görüşəndə soruşmuşdur: - İndi səninlə necə davranmaq lazımdır? Por belə cavab vermişdir: - Çar kimi. Aleksandr daha nə əlavə etmək istədiyini soruşduqda Por yenə demişdi: - Hər şey bir sözdə ifadə olur: çar kimi. Cavab Aleksandrın xoşuna gəlmiş və çar onu satrap təyin etmişdi. Hind racasının xarici görünüşü, igidliyi və sərkərdə sənəti onunla şəxsən ünsiyyətdə olanda Aleksandra güclü təsir etmişdi. Por ilk siyasi xadim idi ki, Aleksandr onu ciddi qəbul edirdi. Onun xarakteri raca haqqında Aleksandrın verdiyi qərarda mühüm rol oynamışdı. Qurban verdikdən və şənliklər keçirildikdən sonra Aleksandr iki şəhər saldı: biri çayın qərb sahilindəki Butsefal, bu şəhər Hidaspda həlak olmuş çarın sevimli atının şərəfinə belə adlanmışdı, digəri şərq sahilində - Nikeya idi. Çar bir ay istirahət etdi, bu vaxt onun Poru tanımağa və qiymətləndirməyə imkanı oldu və ona etibar etməyə başladı. Por təkcə Aleksandra kömək etmirdi, ona qiymətli məsləhətlər verirdi, həm də onun üçün bütün Hindistanın təcəssümü idi. Məhz Porun hesabına çar yerli əhalinin qeyri-adiliyini, onların ona indiyədək tabe olmuş xalqlardan nə qədər fərqli olduğunu başa düşdü. Artıq Taksildə o, raca hakimiyyətini tanımışdı, lakin imperiyanın mənafeləri naminə ora satrap da təyin etmişdi. Burada isə Poru raca kimi təsdiq edib, onu həm də imperiyanın nümayəndəsi etdi. Aleksandr buraya nə makedoniyalı, nə də digər hökmran təyin etmədi. Qonşu kiçik knyazlıqlar da Porun hakimiyyətinə verildi. Lakin qonşularının çoxu Porun belə yüksəldilməsini qəzəblə qarşıladı. Taksillə Aleksandr özü razılaşdı. Paurava nəslindən olan raca isə sadəcə olaraq Pora tabe olmaqdan imtina etdi. Əvvəlcə Aleksandrı tanımağa hazır olan digər knyazlar və tayfalar indi mübarizəyə qalxdılar. İstirahətdən sonra çar yürüşünü davam etdirdi. O, Himalay dağlarının ətəyi ilə hərəkət edirdi. Tezliklə o, digər böyük hind çayı – gur Akesinə çatdı. Burada ilk dəfə olaraq Hindistanın işğal planının bütün faciəviliyi aşkar oldu. 107 Qızmar yay günləri başlandı və cənubi-qərb mussonları əsirdi, onunla birlikdə isə tropik yağış dövrü gəldi. Akesin çayında suyun səviyyəsinin sürətlə qalxması onu düşərgəsini yığışdırmağa və geri çəkilməyə məcbur etdi. Çayı keçdikdən sonra makedoniyalılar nəhayətsiz ayaq dəyməmiş meşələrdən keçirdilər. Əsgərlər ilanlardan böyük ziyan çəkirdi, onlar çadırlara, hər yerə cumurdular. Makedoniya həkimləri ilan vurmasının dərmanını bilmirdilər. Ağır tropik yağışlar dövrü başlasa da, Aleksandr buna əhəmiyyət vermədən yürüşü davam etdirirdi. Elə bil ki, iblis iradəsi ilə təbiət qüvvələri arasında mübarizə gedirdi. Hifasis çayını keçməklə yürüşün yeni mərhələsi, axırıncı sıçrayış başlayırdı. Qanq çayına çatıb onunla çayın mənsəbi ilə okeana düşmək olardı. Onda vəzifəni həll edilmiş saymaq olardı. Bu vaxt Asiya üzərində əsl ağalıq və insan yaşayan dünyanın şərqə tərəf uzanan bütün ərazilərinin birləşdirilməsi əldə edilərdi. Hifasisdə döyüşçülərin tabe olmaqdan imtina etməsi Aleksandr üçün yürüşü dayandırmaq üçün yalnız bəhanə oldu. Onun bütün həyatını həsr etdiyi ideya baş tutmadı, çünki şərqdə torpaqların dövrəsini bağlamaq mümkün olmadı. Bu yara Aleksandra daim əzab verirdi. Şərq qurtaracağı dünyanın fatehi üçün ələ keçirilməz oldu. Çar Pəncabla irəlilədikcə onu “İnd problemi” ciddi surətdə düşündürürdü. İndi o, bütün gücünü bu məsələnin həllinə yönəltdi. O, ümid edirdi ki, öz böyük məqsədinə çatacaq, yerin qurtaracağına, okeana gəlib çıxacaqdı. Herakl oykumenanın qərb qurtaracağına çatanda orada 12 sütun qaldıran kimi, Aleksandr şərq qurtaracağında 12 nəhəng mehrab qaldırmağı əmr etdi. Hidaspla Hifasis arasındakı bütün ərazi Pora, dağ rayonları isə Abisara tabe edildi. Aleksandr çayları qəflətən keçir və qəfildən şəhərlərə hücum edirdi. Şəhərləri tutanda Aleksandr hamıdan çox öz həyatını təhlükədə qoyurdu. Bir şəhərə hücum vaxtı o, divara birinci dırmaşmışdı. Bir neçə gün sonra igidliyi az qala Aleksandrı məhv etmişdi. Qoşunlar şəhərin yanında dayanmışdı. Çox tez hərəkət etdiklərindən ağır silahlar gətirilib çıxarılmamışdı. Buna baxmayaraq Aleksandr şəhərə hücum əmrini verdi və hücuma özü başçılıq etdi. Düşmən qalaya çəkildi ki, son nəfəsinə qədər vuruşsun. Əldə olan bir neçə nərdivanın köməyi ilə şəhəri tutmaq lazım idi. Döyüşdə qızışmış çar nərdivandan birini götürüb divara 108 söykədi və birinci olaraq özünü qalxanla örtərək divarın üstünə çıxdı. Qarşısına çıxan düşməni o, qılıncla deşir və ya divardan tullayırdı. Çar üç yoldaşı ilə divarın üstündə idi. Parıldayan geyimindən onu tanımaq çətin deyildi və ona hər tərəfdə nizə və ox atmağa başladılar. Heç bir köməyi olmadan da o, vuruşmaqda davam edirdi. Divarın altında zibil təpəsi var idi və ora tullanmaq olardı. Üç döyüşçünün müşayiətilə o, aşağı tullandı və belini divara söykədi. Ətrafdakı hindlilər qəzəblə öz qurbanlarının üstünə atıldılar. Lakin dörd qılıncla döyüşənlər qalib gəldikdə, düşmən geri çəkilib onları uzaqdan atəşə tutdu. Elə göründü ki, artıq son çatıb. Bir makedoniyalı başından yaralanıb yıxıldı. Sonra Aleksandrın növbəsi gəldi. Ox üst müdafiə qabığını keçib ağ ciyərə dəydi. Yaranın ağzından qan və hava çıxırdı, lakin Aleksandr huşunu itirənə qədər vuruşmaqda davam edirdi. İndi iki döyüşçü qalmışdı. Onlardan biri çarı Aleksandrın Troyada aldığı müqəddəs qalxanla qorudu. Bu onun axırıncı müdafiəçisi idi. Bu vaxt makedoniyalılar divardan aşıb özlərini yetirdilər. Onlar güman etdilər ki, Aleksandr öldürülmüşdür və onun qisasını almaq üçün qırğın törətdilər. Çarı qalxanın üstündə apardılar. Aleksandrın huşu özünə gələn kimi oxu yarasından çıxartmağı əmr etdi. Çox qan itirdiyindən yenə ürəyi getdi. Lakin güclü orqanizm bu yaraya dözdü və tezliklə o, sağaldı. Gəmidə Aleksandrı Hefestionun və Nearxın düzəltdiyi düşərgəyə gətirdilər. Döyüşçülər onu gördükdə çox sevindilər. O, əmr etdi ki, onu ata mindirsinlər ki, hamı çarı görsün. Ona ehtiyatlılığı məsləhət görənlərə Aleksandr bir beotiyalının zərb-məsələni misal çəkirdi: “Kişiləri igidliklər bəzəyir”. İstirahəti vaxtı onun yanına Baktriyadan Roksananın atası Oksiart gəldi və çar onu Paropamis vilayətinə satrap təyin etdi. 325-ci ilin yazında ordu irəliyə doğru hərəkət etdi. Pəncabın geniş əraziləri tutuldu. Sonra göz çatmayan səhra gəlirdi. Aleksandrın İndlə aşağı doğru çay ekspedisiyası 325-ci ilin yayında Pattalada başa çatdı. Hindistana yürüş qurtardı. Onun qarşısında digər vəzifə qalxdı – okeana yolun öyrənilməsi ilə ordunun qayıtması işini birləşdirmək lazım idi. Çar qoşunu üç yerə böldü. Birinci qrup Kraterin komandanlığı altında daha sadə yolla getməli idi. Digər qrupu isə Babilistana donanma çatdırmalı idi. Bu qrup dənizin səhra sahilinə yaxın getməli Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|