Tarixin göy qübbəsini işıqlandıranlar
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
115 salanda çarı cilovlanmayan qəzəb götürdü və o, cuşə qalxan yığıncağın üstünə töküldü. O, tribunadan düşüb ən bərk qışqıranları əli ilə göstərərək onları edam etməyi əmr etdi. O, Marakandada Kliti öldürdüyü gecədə olduğu kimi iblisə çevrilmişdi. Çar ona müqavimət göstərənləri sadəcə olaraq məhv edirdi. Qoşun yığıncağı yerində donub qalmışdı. Çar yenidən tribunaya qalxdı və sərt və kinayəli qaydada danışmağa başladı. O, öz qələbələri və fəxri yaraları haqqında, qoşunu ilə birlikdə keçirdiyi çətinliklər və döyüşlər haqqında danışdı, öz əsgərlərinə olan qayğısını və məhəbbətini yada saldı. İndi bu döyüşçülər onu atırmı? O, heç kəsi saxlamır, qoy onlar vətəndə danışsınlar ki, çara sədaqəti pozdular və onun mühafizəsini asiyalılara etibar etdilər. Öz çıxışını acı və sakit qaydada bu sözlərlə bitirdi: “İndi isə gedin!” Tək qalan çar taleyindən gileylənməyə başladı ki, bəxt onu çoxdan təqib edir. O, Parmenionu və Filotanı taleyə qurban verdi, Kliti, Kallisfeni də ondan məhz o oğurlamışdı və “pajların” sədaqətindən məhrum etdi, indi isə onun sevimli döyüşçülərini əlindən alır. Həmişə də eyni şey təkrar olunurdu: adamlar onun məqsədini görmək, onun yolu ilə getmək, dünyanı dəyişdirmək barədə onun planlarına tabe olmaq istəmirdilər. Heç vaxt öz xarakterinə görə onun cəlb olunduğu konfliktlər bu anda olduğu kimi ona belə faciəli görünməmişdi. İki gün sonra o, öz yanına pers qoşun başçılarını və “qohum” ranqında olan bütün iranlıları çağırdı. Aleksandr komandanlığı onlara verdi və əmr etdi ki, yalnız şərq adamlarında yeni ordu: falanqa, süvari, hipaspistlər dəstəsi və hətta çarın cangüdənlər eskadronunu təşkil etsinlər. Gözətçi xidməti də perslərə verildi. Ədavət onun zəhləsini apardığından çar makedoniyalılardan bütünlüklə imtina etməyi qərara aldı. İndi makedoniyalı döyüşçülər çarın iqamətgahının yanında toplaşmışdı. Onlar özlərini köməksiz, taleyin ümidinə atılmış kimi hiss edirdilər. Onlar çarsız vətənə qayıda biləcəkdirlərmi? Hətta bu baş tutsa, onları vətəndə necə qəbul edəcəklər? Döyüşçülərin peşmançılığı bir az əvvəlki hiddətləri kimi çox güclü idi. Onlar çara yalvarırdılar, iqamətgahının qapısına silahlarını atırdılar, araqarışdıranları özləri verməyə hazır idilər. Belə anda bağışlamaq Aleksandr üçün 116 həm ürəyi yumşaqlıq, həm də tam qələbə çalmaq demək idi. Barışıq ona Makedoniyaya görə də vacib idi. Əgər qoşun yığıncağı ona tabe olursa, qoy qeyd- şərtsiz onun gələcək sərəncamlarını – zəruri istefaları və ordunun islahatını tanısın. Sevincək çar bağışlanmaq barədə yalvaran döyüşçülərin qarşısına çıxdı və onların yalvarışları onu göz yaşlarına qədər təsirləndirdi. Çox həyəcanlı barışıq getdi. Sonra barışma bayramı quruldu. İran ilahilərinə də qurban verilirdi. İran allahları rəsmi olaraq imperiyanın allahları kimi tanındı. Bu şənlikdə böyük dua oxundu, bu duada makedoniyalılara və perslərə barışıq və idarəçilik birliyi vermək xahiş olunurdu. Opisdəki bu məşhur dua Suzadakı nikah bağlanmasında olan məqsədi güdürdü – makedoniyalıların və iranlıların yüksək təbəqələrini birləşdirmək. Bu tədbirdən sonra qocalığına və ya xəstəliyinə görə könüllü olaraq istefaya getmək istəyənlər buraxıldı. Vidalaşma vaxtı Aleksandr çar qaydasında onlara hədiyyə verdi, bu məhəbbət və minnətdarlıq ifadəsi idi. Aleksandr istəyirdi ki, adamlar bütün dünyanı, oykumenanı özlərinin həqiqi vətəni hesab etsinlər. Çar maniakal qaydada hər cür qiymət hesabına da olsa öz məqsədinə - dünya imperiyası yaratmaq niyyətinə çatmaq istəyirdi. O, ön plana ərazi prinsipini çəkirdi, onun üçün söhbət yalnız onun özü haqqında və onun təbəələri haqqında gedə bilərdi. Aleksandrda tədricən dəbdəbə və təmtərağa meyl yarandı. O, Persiya mühitinin maddi cəhətini də qəbul etmişdi. Qəbul üçün böyük çadır, həmçinin çox sayda xalçalar, pərdələr perslərdən götürülmüşdü. Aleksandr bu məsələdə də persləri ötüb keçmək istəyirdi. Şərq idman və teatr nə olduğunu bilmirdi. Aleksandr isə teatra böyük həvəs göstərirdi, faciə və komediyalar onda hisslər qasırğası yaradırdı, özü də Ekbatanada oynanılan bir pyesin yazılmasında iştirak etmişdi. İdman yarışlarına da böyük həvəslə tamaşa edirdi. Gecə ziyafətləri isə onun üçün təhlükəli qüsura çevrilmişdi. Çarın sayı üçə çatan iranlı arvadları onun Şərqlə olan əlaqəsini möhkəmləndirirdilər. Lakin çariçalar saray həyatında elə bir rol oynamırdılar. Rəqabəti, saray adamları arasında hər cür ehtiras coşmalarını sevgi kefi üçün nəzərdə tutulmuş oğlan uşaqları yaradırdılar. Onlara, xüsusən birinə - şərqli gənc Baqoya Aleksandr müəyyən maraq göstərirdi. Saray 117 adamlarının bəziləri özlərini təkəbbürlü və lovğa aparırdılar, dəbdəbədə çarın özünü də ötüb keçirdilər. Bir saray yaltağı əmr etmişdi ki, onun ayaqqabısını qızıl mismarla bəzəsinlər, qoşun başçısı Klit isə otağının döşəməsinə al qırmızı parçadan üz çəkdirmişdi. Çar özü isə çox qəddar olmuşdu. O, Hindistandan qayıtdıqdan sonra 600 döyüşçünü edam etdirmişdi. Aleksandr Babili öz paytaxtı elan etdi. Başqaları ilə müqayisədə Babil sarayına üstünlük verilmişdi. Bura ələ keçirilmiş Persiya xəzinələrinin əksər hissəsi yığıldı. Aleksandrın vaxtında Fərat çayı ilə gəmilərin üzməsi Babilə qədər uzandı. Çar burada iri liman tikməyi əmr etdi. Nabuhodonosorun bu möhtəşəm paytaxtını çar Şərqin bütün şəhərlərindən yüksəyə qaldırmaq istədi. Babilin yüksəlməsinə mədəni-siyasi xarakterli mülahizələr də kömək etməli idi. Məhz Babil Şərqin paytaxtlarından ən sayılanı və dünya ağalığı ideyasının beşiyi olmağa layiqdir. Ona görə də dünya üzərində ağalığı bəxş edən böyük Marduk burada olmuşdu. Burada o, özünün qüdrətliliyini ideya cəhətincə əsaslandıra bilərdi. 323-cü ilin yazında o, Babilə gəldi. O, buradakı məbədi tikib qurtarmağı tapşırmışdı, lakin kahinlər məbədi bərpa etməmişdilər, pulu başqa məqsədlərə xərcləmişdilər. Kahinlər ona görə Aleksandra xəbərdarlıq etdilər ki, o, paytaxta girməməlidir. Lakin Aleksandrı bu, o qədər pərt etmədi. O, Babilə qayıdan kimi işləri davam etdirməyi tələb etdi. O, Nabuhodonosor kimi dağılmış məbədi yenidən tikməklə ona oxşamaq istəyirdi. 10 min döyüşçü sökülmə və tikinti yerini təmizləməklə məşğul oldu. Bu işlər qurtardıqdan sonra yeni tikintiyə başlamaq olardı. Babilin paytaxt elan edilməsi bir də onunla əlaqədar idi ki, çar bu vaxt Makedoniyaya qayıtmaq barədə düşünmürdü də. Çarın ətrafında da qəribə hadisələr baş verirdi. Onun ən yaxın adamı olan Hefestion çar eskadronunun komandiri təyin olunmuşdu. Aleksandrın varisi anadan olsa, onun da himayəçisi Hefestion olmalı idi, onların bir-birinə incə hissləri mövcud idi. O, çarın dəftərxana rəisinin işinə də qarışırdı və Aleksandr bu məsələyə müdaxilə edib, onu rəis Yevmenin xeyrinə həll etdi. Lakin Hefestion bir neçə həftə sonra qəflətən öldü. O, Ekbatanada xəstələndi. Həkimlər elə bir qorxulu şey hiss etmirdilər, onların xəstəsi isə adəti şənlikləri və ziyafətləri buraxmırdı. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|