274
Məqsədi yalnız Azərbaycan Respublikasının ərazisindən keçməklə bir
xarici dövlətdən digər xarici
dövlətə keçmək olan şəxs;
Bu məcəllənin 13.2. 6.1-ci və 13.2. 6.2-ci maddələri Azərbaycan Respub-
likasının ərazisində sahibkarlıq fəaliyyəti
göstərən şəxslərə aid edilmir;
- Azərbaycan Respublikasının ərazisində yerləşən diplomatik imtiyazları
və immunitetləri olan diplomatik nümayəndəliklər, konsulluq idarələri və
xarici ölkələrin digər rəsmi nümayəndəlikləri, beynəlxalq təşkilatlar və onların
nümayəndəlikləri, habelə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmayan xarici
təşkilatların və firmaların nümayəndəlikləri;
- rezident anlayışı ilə əhatə edilməyən digər şəxslər.
Vergi ödəyicisinin ailə üzvləri; ər-arvadlar; valideynlər, övladlar və övladlığa
götürülmüş şəxslər; vərəsələr; doğma (ögey) bacılar (qardaşlar); bacı və qardaş öv-
ladları.
Mənbə və ya ərazi prinsipi ilə vergitutmanı həyata keçirmək üçün «Azər-
baycan mənbəyindən əldə edilən gəlir» anlayışı Azərbaycan Respublikası
Vergi Məcəlləsinin 13. 2. 16 maddəsi ilə müəyyən edilmişdir. Həmin maddəyə
görə Azərbaycan mənbəyindən gəlir aşağıdakılardır:
- Azərbaycan Respublikasında muzdlu işdən gəlir;
- Azərbaycan Respublikasında istehsal edilmiş malların istehsalçı
tərəfindən
təqdim edilməsindən gəlir;
- Azərbaycan Respublikasında malların təqdim edilməsindən, iş
görülməsindən və xidmət göstərilməsindən gəlir;
- Azərbaycan Respublikasının ərazisindəki daimi nümayəndəliyə aid edi-
lən sahibkarlıq fəaliyyətindən əldə olunan gəlir, o cümlədən belə daimi nüma-
yəndəlik vasitəsilə təqdim edilmiş mallara (işlərə, xidmətlərə) aid edilə bilən
eyni cinsli, yaxud bənzər (oxşar) malların (işlərin, xidmətlərin) təqdim
edilməsindən, habelə daimi nümayəndəlik vasitəsilə həyata keçirilən fəaliyyətə
aid edilə bilən fəaliyyətdən və ya ona oxşar fəaliyyətdən əldə edilmiş gəlir;
Azərbaycan Respublikasındakı sahibkarlıq
fəaliyyəti ilə əlaqədar;
- vergi ödəyicisinin borclarının onun kreditorları tərəfindən
silinməsindən;
- Məcəllənin 114. 7-ci maddəsinə uyğun olaraq gəlirə daxil edilmiş əsas
vəsaitlərin
təqdim edilməsindən;
- xərclərin Vergi Məcəlləsinin 141-ci maddəsinə uyğun olaraq kompensa-
siya edilməsindən və ya ehtiyatların azalmasından gəlir;
- rezident hüquqi şəxsdən dividend şəklində əldə edilən gəlir, həmçinin
bu hüquqi şəxsdə iştirak payının satılmasından və ya başqasına verilməsindən
əldə edilən gəlir;
- rezidentlərdən alınan faizlər şəklində gəlir;
- rezident tərəfindən ödənilən pensiya;
- Azərbaycan Respublikasının ərazisində daimi nümayəndəliyi və ya
əmlakı olan şəxsdən alınan faizlər şəklində gəlir - həmin şəxsin bu faizlər üzrə
borcu bu cür daimi nümayəndəlik və ya əmlakla bağlıdırsa;
- Azərbaycan Respublikasında saxlanılan və ya istifadə edilən əmlak
üçün alınan royalti şəklində gəlir, yaxud Məcəllənin 13. 2. 23-cü maddəsində
göstərilən və Azərbaycan Respublikasında saxalanılan və ya istifadə edilən
275
əmlakın təqdim edilməsindən gəlir;
- Azərbaycan Respublikasında istifadə edilən daşınan əmlakın icarəyə
verilməsindən əldə edilən gəlir;
- Azərbaycan Respublikasındakı daşınmaz əmlakdan əldə edilən gəlir, o
cümlədən bu əmlakda iştirak payının təqdim edilməsindən gəlir;
- aktivlərin 50 faizindən çox olan hissəsi birbaşa və ya dolayısı ilə Azər-
baycan Respublikasındakı daşınmaz əmlakdan ibarət olan müəssisənin
səhmlərin və ya iştirak payının təqdim edilməsindən gəlir;
- rezidentin sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı olmayan əmlak təqdim
edilməsindən əldə etdiyi digər gəlirlər;
- idarəetmə, maliyyə xidmətləri göstərilməsindən əldə edilən gəlir - bu gə-
lir rezident hüquqi şəxsin və ya qeyri-rezidentin Azərbaycan Respublikasının
ərazisində yerləşən daimi nümayəndəliyi tərəfindən ödənilirsə, yaxud o, həmin
müəssisə və ya onun daimi nümayəndəliyi ilə bağlanmış müqaviləyə əsasən əldə
edilmişdirsə;
- Azərbaycan Respublikasında risqin sığortası və ya təkrar sığortası
haqqında
müqavilə üzrə ödənilən gəlir;
- Azərbaycan Respublikası ilə digər dövlətlər arasında beynəlxalq rabitə
və ya daşınmalar həyata keçirilərkən telekommunikasiya və ya nəqliyyat xid-
mətlərindən gəlir;
- Azərbaycan Respublikasındakı fəaliyyətlə bağlı meydana çıxan və Mə-
cəllənin əvvəlki maddələrində əhatə edilməyən digər gəlirlər. Bu maddəyə
uyğun olaraq gəlirin mənbəyi müəyyən edilərkən gəlirin ödənildiyi yer,
həmçinin onun birbaşa və ya dolayısı ilə ödənilməsi nəzərə alınmır.
Ödəmə mənbəyində dividenddən vergi tutulması Məcəllənin 122-ci
maddəsi ilə aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:
- rezident müəssisə tərəfindən ödənilən dividenddən ödəmə mənbəyində
10 faiz dərəcə ilə vergi tutulur.
- dividendin faktiki sahibi olan fiziki və hüquqi şəxslərdən həmin
qaydaya uyğun olaraq vergi tutulmuşdursa, dividendi alan fiziki və hüquqi
şəxslərin həmin gəlirindən bir daha vergi tutulmur.
- həmin gəlir yenidən dividend şəklində verilən zaman vergiyə cəlb
olunmur.
Ödəmə mənbəyində faizlərdən vergi tutulması (maddə 123):
Rezident banklarına, maliyyə lizinqini həyata keçirən rezident şəxslərə
və ya qeyri-rezident bankların, maliyyə lizinqini həyata keçirən qeyri-
rezidentin Azərbaycan Respublikasındakı daimi nümayəndəliyinə kreditlər
(ssudalar), depozitlər (hesablar) üzrə ödənilən faizlər istisna olmaqla, rezident
tərəfindən və ya qeyri-rezidentin daimi nümayəndəliyi tərəfindən, yaxud bu cür
nümayəndəliyin adından ödənilən faizlərdən, o cümlədən maliyyə lizinqi
əməliyyatları üzrə ödənilən ssuda faizlərdən, gəlir bu Məcəllənin 13. 2. 16-cı
maddəsinə uyğun olaraq gəlir Azərbaycan mənbəyindən əldə edilmişdirsə,
ödəniş mənbəyində 10 faiz dərəcə ilə vergi tutulur.
Faizlərin faktiki sahibi fiziki şəxsdirsə, Məcəllənin 123. 1-ci və 123. 4-cı
maddələrinə uyğun olaraq vergi tutulmuş faizlər həmin fiziki şəxslərə ödənil-
dikdən sonra onlardan bir daha vergi tutulmur.