Nəzarət Departamenti-PY/TMM Təlimi
İzahlı lüğət
ƏEÖƏ
Bax Əməkdaşlıq Etməyən Ölkələr və Ərazilərin (ƏEÖƏ) siyahısı.
ƏEÖƏ meyarları
FATF-ın 2000-ci ilin fevralında nəşr etdirilmiş Əməkdaşlıq Etməyən Ölkələr və Ərazilər haqqında
Hesabatındakı meyarlar, hansı ölkələrin ƏEÖƏ kimi müəyyən etmək məqsədilə istifadə edilir. Bax
Əməkdaşlıq Etməyən Ölkələr və Ərazilərin (ƏEÖƏ) siyahısı.
Nestinq
Bir xarici bankın öz tranzaksiyalarını həyata keçirmək üçün başqa xarici müxbir bank hesabından istifadəsi.
Nominal hesab
Bax Benami hesab.
Nominal şirkət
Adına olan qiymətli kağızlar və digər aktivləri başqalarının adından saxlamaq, yaxud müştərilərin adından
nominal direktorların və/yaxud mütəxəssislər təmin etmək məqsədilə yaraılmış korporasiya.
Əməkdaşlıq Etməyən Ölkələrin və Ərazilərin (ƏEÖƏ) siyahısı
1999-cu ildə Maliyyə Məsələləri üzrə İşçi Qrupu tərəfindən çirkli pulların yuyulması ilə mübarizə sahəsində
qlobal səylərdə əməkdaşlıq etməyən, yaxud çikrli pulların yuyulması ilə mübarizə sahəsində adekvat
nəzarəti olmayan kimi müəyyən edilmiş ölkə və ərazilər. Bu siyahıdan axırıncı dəfə 2006-cı ilin oktyabr
ayında ölkə adı çıxarılmışdır.
Qeyri-kommersiya ticarət və biznesləri
Bax Müəyyən edilmiş qeyri-maliyyə biznes və peşələri.
Qeyri-hökumət təşkilatı (QHT)
Birbaşa olaraq bu və ya digər ölkənin hökuməti ilə əlaqəsi olnayan beynəlxalq təşkilatlar, məs, Sərhədsiz
Həkimlər, Beynəlxalq Qızıl Xaç. Bəzi ölkələrin QHT-lər üçün çirkli pulların yuyulması ilə mübarizə
haqqında qaydalarında hələ də müəyyən boşluqlar var və bəziləri narahatlıq keçirilər ki, terrorçular və
terrorçulara rəğbət bəsləyənlət gizli şəkildə bu ylla pulları hərəkət etdirməyə çalışa bilərlər.
94
Nəzarət Departamenti-PY/TMM Təlimi
İzahlı lüğət
Qeyri-kommersiya təşkilatı (QKT)
Yurisdiksiya və hüquqi sistemdən asılı olaraq bunların müxtəlif formaları ola bilər, o cümlədən assosiasiyalar,
fondlar, xeyriyyə komitələri, icma xidməti təşkilatları, ictimai maraqlara xidmət edən korporasiyalar,
məhdud səlahiyyətli şirkətlər və ictimai xeyriyyə institutları. Xeyriyyə, dini, mədəni, təhsil, social, yaxud
qardaşlıq
məqsədlərin üçün vəsait toplayan, yaxud xərcləyən təşkilatları müdafiə etmək məqsədilə səlahiyyətli
orqanlara kömək etmək üçün FATF təcrübələr təklif etmişdir.
Nostro hesabı
Nostro və vostro hesablar müxtəlif yurisdiksiyalardakı iki bank tərəfindən saxlanılan“güzgü” hesablardır,
məqsədi bir-birinin yerli valyutasında – xüsusilə iki institut arasındakı xarici valyuta tranzaksiyalarını
balanslaşdıran klirinq hesablarına - tranzaksiyalara rəvac verməkdən ibarətdir. Məs, Braziliyadakı Bank X
ABŞ-dakı Bank Y-də “nostro” (hərfi tərcüməsi “bizim”) adlanan USD hesabı aça bilər; Bank Y Braziliyada
Bank X-də Brazilita realı ilə güzgü hesabı – “vostro” (“sənin”) açır. Maliyyə tənzimləyiciləri əsas münasibət
daxilində çox səviyyəli hesablar olduğu təqdirdə nostro və vostro hesabları ilə bağlı münasibətlərdə
şəffaflıqla bağlı narahatlıqlarını ifadə etmişlər.
O
Xarici Aktivlərə Nəzarət Ofisi (OFAC)
ABŞ Maliyyə Nazirliyi daxilində ofis; ABŞ xarici siyasəti və milli təhlükəsizlik məqsədlərinə əsasən hədəf
xarici ölkərlə, terrorizmi maliyyələşdirən təşkilatlar, terrorçular, beynəlxalq narkotik qaçaqmalçıları və
digərlərinə qarşı iqtisadi və ticarət samksiyalarını idarə edir və həyata keçirir. 2001-ci ilind sentyabrından
sonra OFAC çirkli pulların yuyulması ilə mübarizə sahəsində də əsas söz sahibinə çevrilmişdir. Ofis
müxtəlif siyahılardan istifadə edir, o cümlədən “Xüsusi olaraq müəyyən edilmiş narkotik qaçaqmalçıları”
və “Xüsusi olaraq müəyyən edilmiş terrorçular”, onun qaydaları ABŞ şəxslərindən, o cümlədən maliyyə
institutlarından OFAC tərəfindən müəyyən edilmiş ölkə, müəssisə, yaxud fərdin marağının olduğu hesablar,
ödəniş, yaxud transferləri bloklaşdırmaq və haqqında hesabat verməyi tələb edir. OFAC-ın tələbləri
ekstraterritorial diapazona malikdir, çünki onlar ABŞ-dan kənarda yerləşən ABŞ şəxsləri və
müəssisələrindən müvafiq şəkildə fəaliyyət göstərməyi tələb edir. Mənbə, yaxud son məqsədindən asılı
olmayaraq, ABŞ maliyyə institutu OFAC tərəfindən müəyyən edilmiş müəssisə ilə bağlı tranzaksiyada
vasitəçi rolunu oynayırsa, vəsaitlər blokaşdırılmalıdır.
95
Nəzarət Departamenti-PY/TMM Təlimi
İzahlı lüğət
Ofşor
Sərfi tərcüməsi bir kəsin ana vətənindən kənarda deməkdir – Avropa vətəndaşı üçün ABŞ “ofşor”dur.
Pulların yuyulması ilə bağlı leksikonda isə, bu termin aşağı vergi dərəcələri, yaxud verginin olmaması,
yaxud ciddi bank sirri qaydaları səbəbindən xarici investisiyalar üçün münbit hesab edilən yurisdiksiyalara
şamil edilir.
Ofşor Bank
Bank fəaliyyətlərini həyata keçirmək üçün lisenziyası olsa da, ofşor bank lisenziyanın bir şərti kimi yerli
vətəndaşlarla, yaxud yerli valyutada biznes aparmaq qadağan edilir.
Ofşor Maliyyə Mərkəzi (OMM)
Fiziki, yaxud hüquqi baxımdan yurisdiksiyada mövcud olmaq üçün banklara, ticarət şirkətlərinə və digər
korporativ, yaxud hüquqi şəxslərə xidmət göstərən, yaxud onları başqa şəkildə həvəsləndirən, lakin onların
əməliyyatlarını “ofşor” , yəni yurisdiksiyadan kənar (bax Ofşor) səviyyəsində məhdudlaşdıran təsisatlar.
ABŞ və Avropanın əsas maliyyə mərkəzlərinə yaxın olmaq üçün OMM-lər tarixən Karib dənizi hövzəsi
ölkələrində, yaxud Aralıq dənizi adalarında yerləşmişdir.
Bank Nəzarətçilərinin Ofşor Qrupu (OGBS)
Yurisdiksiyalarındakı bankların nəzarətini təşviq edən və Ofşor Bank Nəzarətçiləri, Bazel Komitərinin üzv
dövlətləti və digər bank nəzarətçiləri arasında beynəlxalq əməkdaşlığı genişləndirən təşkilat. OGBS 1980-ci
ildə sıx əlaqəsi olan Bank Nəzarəti üzrə Bazel Komitəsinin təhriki ilə yaradılmışdır. Sərhədlərarası
Bankçılıq üzrə İşçi Qrupu vasitəsilə Ofşor qrup Banklar üçün 2001-ci ildə nəşr edilən Müştərinin
Eyniləşdirmə Tədbiri sənədinin hazırlanmasında Bazel Komitəsinə qoşulmuşdur. Sənəddə Bazel
Komitəsinin əvvəllər tərtib edilmiş sənədlərinin prinsipləri daha da gücləndirilir, burada Müştərini Tanı
(MT) standartlarının əsas elementləri və onların icrası haqqında daha dəqiq təlimatlar təmin edilir. Ofşor
Qrupunun üzvləri sənəddə olan MT standartlarına tam riayər edirlər. İşçi Qrup habelə Müştərinin
Eyniləşdirmə Tədbirləri sənədinə əlavə kimi Hesabın Açılması və Müştərinin İdentifikasiyasına Ümumi
Rəhbərlik adlı sənəd tərtib etmişdir.
Omnibus Hesabı
Bax Klirinq hesabı.
Əməliyyat riski
Qeyri-adekvat, yaxud müvəffəqiyyətsizliyə düçar olmuş daxili proseslər, insan amili, yaxud sistemlər
səbəbindən, yaxud kənar hadisələrin nəticəsində əməliyyatlara birbaşa, yaxud dolayısı ilə itki riski.
İctimaiyyət qəbul etsə ki, bank səmərəli şəkildə əməliyyat riskini idarə edə bilmir, bu, bankın biznesini
dağıda, yaxud ona zərər verə bilər.
96
Dostları ilə paylaş: |