47
oldı baèdezÀn èÍsÀ a.s. aãóÀbına eyitdi iy óavÀriler ben enbiyÀullÀhuŋ dínlerini
tekmíl ü tamÀm itmekçün geldüm nÀúıã itmekçün gelmedüm didi 2/13-21.
PÀdişÀh-ı milk sulùÀn-ı cihÀn
èÍsiye sözüm dimişdür bí-gümÀn
177
èÍsÀ a.s. eyitdi anuŋ ümmeti maşrıúdan maàríbe dek dolsa gerek didi baèdezÀn anuŋ
ümmeti ãÿretinde yine gelem ve anuŋ úıblesine namÀz úılam ve anuŋ èalemini ki
livÀu’l-óamddur ben getürem didi ve daòı èÍsÀ a.s. eyitdi ki Meódí-i ãÀóibü’z-zamÀn
ben olam didi baèdezÀn 2/29-32
èÍsÀ a.s. daòı naúl itdi andan ãoŋra altı yüzyıl geçdi Muóammed a.s. ôuhÿra geldi
devr-i úamerüŋ yüz yılı geçmişdi ùoúuz yüz yılı úalmışdı andan ãoŋra Muóammed
a.s. eyitdi ki ol èÍsÀ a.s. òaber virdügi Faraúlíù benüm didi ve daòı Muóammed a.s.
eyitdi ki ol èÍsÀ a.s asmÀndan yine gelse gerek ve benüm úıbleme namÀz úılsa gerek
ve benüm èalemimi getürse gerek 2/33-37
èÍsayı çÀr-míh iden öldi ãanur
Nuùú u rÿó ölmez ölürse ten ölür
976
4.8.3. Hz. MUSA
Muóammed a.s. TevrÀtda nice bolar çün ôÀhir ismi gelmedi dise cevÀb budur ki
MÿsÀ a.s. TevrÀtda eyitmişdür ki asmÀnı ve zemini ve mecmÿè-ı eşyÀyı Óaú taèÀlÀ
altı günde yaratdı ve altı günde tamÀm eyledi 6/22-24
Allah, bütün evreni, zemini ve eşyayı altı günde yaratmış ve yedinci gün
dinlenmiştir. Yedi rakamının te'vilde ön plana çıkmasının en önemli nedenlerinden
biri de budur.
ki Óaú taèÀlÀ yigirmi sekiz kelime ile mütekillim oldı ve daòı MÿsÀ a.s. her çend ki
maòlÿúdur yigirmi sekiz ve otuz iki kelime üzerine ki
192
ﻰﻧارﺗ ﻒوﺴﻓ ﻪﻧﺎآﻣ رﻗﺗﺳا ﻦا
ammÀ óaøret-i èizzet MÿsÀya ôÀhirÀ yigirmi sekiz kelime ile söz söylemedi ammÀ
yigirmi iki kelime ile söyledi imdi TevrÀtda gelmişdür ki Óaú taèÀlÀ gökleri ve
yerleri altı günde yaratdı vaútÀ ki yekşenbeden ãayasın cumaè ile altı gün tamÀm
olur vaútÀ ki şenbeyi ziyÀde úılasın ol altı gün üzerine ki òilúat-i eşyÀ andan
olmışdur yidi gün olur şenbe Yehÿda iètiúÀdı üzerine istirÀóat günidür ol yidi gün
gicesiyle altı kez yigirmi sekiz sÀèat olur ki òaôøret-i risÀletüŋ yigirmi sekiz
kelimesi muúÀbilinde olur 6/36-45
òaøret-i èizzet MÿsÀ peyàambere buyurdı ki ol mevøiède bir òayme eyle ol òaymeye
yüz ùınÀb eyle didi her ùarafında elli ùınÀb olsun didi bu daòı Muóammed
resÿlullahuŋ miãÀlidür ki yigirmi sekiz kelime-i Muóammedínüŋ yigirmi iki noúùası
vardur elli olur anuŋçün òilkat-i Àdemüŋ dest-i rÀstı ve pÀy-ı rÀstı yigirmi sekiz bend
192
7/A’râf: 143.
48
oldı yigirmi sekiz kelime-i Muóammed muúÀbilinde ki yigirmi iki noúùa ile elli olur
Úur'Àn èibÀretdür yigirmi sekiz òarfle yigirmi iki noúùadan 6/58-64
Hurûfî te'vilin söz üzerine kurulmasının en önemli nedenlerinden biri Hz.
Musâ ile Allah'ın Tur dağında söyleşmesindendir.
MÿsÀ peyġamberle Óak taèÀlÀ mükÀleme Ùÿr ùaġında itdi óÀl budur ki ﻲﺷ لآﺑ ﷲاو
193
ًﺎﻃﻳﺣﻣ dür cevÀb oldur ki ùaġ mevøiè-i bülenddür ve be-óükm kim muókem ecsÀm-
ı türÀbdan kinÀyedür óaøret-i aóadiyyet elbetde bülend mekÀndan söylemek gerekdür
şöyle ki kelÀm asmÀndan gelür ve óaøret-i èizzet daòı asmÀndan söyledi aèlÀ oldıġı
cihetden ùaġ daòı cemíè-i mevÀøıè-i arøiyyeden yücedür şöyle ki ùaġ yiryüzinden
mürtefièdür òilúat-i Àdem daòı yiryüzinden mürtefièdür ve rifèat bulmışdur ki
194
روﻂﺴﻣ ﺐﺎﺗآو روﻃﻟاو úarínesiyle vücÿd-ı MÿsÀdur ve روﻂﺴﻣ ﺐﺎﺗآو münÀsebetdür ki
kitÀbet-i vech-i MÿsÀdur ve vech-i Àdemdür 9/34-42
Allah, Hz. Musa’ya aslında her şeyin sözden, “kün”den ibaret olduğunu
bildirmiştir. Allah’ın rahmeti kelamıdır ve tüm eşyaya irişmiştir. Bu Hurûfî te’vile
kaynaklık etmiştir.
Óaú taèÀlÀ TevrÀtda MÿsÀ peyġambere eyitdi ki yÀ MÿsÀ benüm raómetüm
mecmÿè-ı eşyÀya irişmişdür ki benüm raómetüm kelÀmumdur ki dükeli eşyÀya
ismiyyet cihetinden irişmişdür ve hem òilúat cihetinden kim kün emrinden
maòlÿúdur 10/10-13
Hz. Muhammed’in daha sonraki bir dönemde geleceğini Allah Hz. Musa’ya
bildirmiştir. Bunu ortaya çıkaran Fazlullah-ı Hurûfî’dir.
Óaú taèÀlÀ eydür yÀ MÿsÀ bir resÿl gelse gerek ümmü’l-kitÀbdan ve hem ümmü’l-
úurÀdan òaber vire ve hem ümmü’l-úurÀdan úopa aŋa tÀbièler olalar anuŋ díninde bu
raómeti ki dükeli eşyÀya irişmişdür anuŋ tÀbièlerine yazam yaèní anlara virem 13/58-
62
Didi Mÿsí Óaú çü Ádem òilúatin
İtdi gösterdi kemÀl-i úudretin
513
Rÿóını burnından urdı dir aŋa
Didüm
uş TevrÀt sözin ben saŋa
514
4.9. MİRAÇ
193
4/Nîsâ: 126.
194
52/Tûr: 1-2.
49
Hz. Muhammed’in miraç hadisesi geniş bir şekilde yer almaktadır. İlkin
hadisin Arapça şekli verilmiştir. Daha sonra hadisin Türkçesi verilerek te’viline
geçilmiştir.
dört ırmaú gördi nehrÀn-ı ôÀhirÀn ve nehrÀn-ı bÀùınÀn nehrÀn-ı ôÀhirÀn Níl ve
Fıratdur nehrÀn-ı bÀùınÀn cennet içindedür 3/96-97
erbaatèü’n-nehÀr ki Muóammed a.s. Sidretü’l-müntehÀda gördi nehrÀn ôÀhirÀn ve
nehrÀn bÀùınÀn Sidretü’l-müntehÀdur vücÿd-ı Àdemden kinÀyetdür iki burun kitÀbeti
iki daòı maóalli dört kitÀbetdür ki ﺎﭘ ve ﺎﭼ ve اژ ve ﺎﮔ muúÀbilindedür andan beytü’l-
maèmÿra vardılar CebrÀ’íl üç úadeó getürdi biri òamr biri èasel biri leben òamrı ve
èaseli terk itdi südi içdi CebrÀ’íl eyitdi ﺎﻬﻳﻟﻋ ﺖﻧا ﻲﺗﻟا ةرﻂﻔﻟاﻰه yaèní dimek olur ki yÀ
Muóammed bir òilúat iótiyÀr itdüŋ anuŋ òilúatidür yaèní yidi kitÀbetdür süd ile
ôuhÿra gelür 3/161-167
Hz. Muhammed Miraç gecesi dört nehir görmüştür. Bunlardan murat Arap
alfabesinde olmayan ve Farsçada bulunan dört harfidir. Aynı gece peygambere üç
kadeh getirilir. Bunlardan içi süt ile dolu olanı tercih eder. Bu tercih insanlar
doğduktan sonra yüzlerinde çıkan hatlara delaletdir.
Muóammed aleyhi’s-selÀm mièrÀc gicesi evvelki úat gökde Ádemi gördi sebeb ne idi
ki ikinci úat gökde ve üçinci úat gökde görmedi dise cevÀb sen eyit ki evvelki úat
gök felek-i úamerdür Muóammed a.s. úameri iki pÀre eyledi èÀlem-i mükÀşefede
anuŋ te’vílin Ádem itse gerek idi vechinde óaùù-ı istivÀ sırrın gösterse gerek idi pes
úamerüŋ Ádemle münÀsebeti budur bir vechle daòı yaèní be-lisÀn-ı óÀl dimek olur
ki evvel bir kişi Ádemi bilmeyince kendü nefsini bilmez ve kendü nefsini
bilmeyince Allahı bilmez dimek olur 3/130-137
Muóammed a.s. èÍsÀ peyàamberi ve YaóyÀ peyàamberi ikinci úat gökde gördi
ayruàında görmedi cevÀb ol ki ikinci úat gök felek-i UùÀriddür õü’l-vecheyindür
saèd ile saèddur ve naós ile naósdur sebebi hem celÀl hem cemÀl bulındı YaóyÀ
dÀ’im aàlardı ve èÍsÀ dÀ’im gülerdi YaóyÀ maôhar-ı celÀl idi ve èÍsÀ maôhar-ı cemÀl
idi pes felek-i UùÀrid ile münÀsebetleri budur 3/138-143
Muóammed a.s. mièrÀc gicesi Yÿsufı felek-i åÀliåde gördi sebebi ne idi dise cevÀb vir
ki felek-i åÀliå felek-i Zühredür ne úadar óüsn ü cemÀl varsa Zühreye müteèalliúdür
3/143-145
Muóammed a.s. felek-i rÀbiède İdrís peyàamberi gördi ayruàında görmedi dise cevÀb
vir ki felek-i rÀbiè felek-i Şemsdür Şemsüŋ menÀzili felekü’l-burÿcda üç yüz altmış
derecedür ki seyr ider anı İdrís peyġamber taúsím itmişdür bir daòı bu kim İdrís
derzüler píridür ehl-i cennet óullesin ol yıóasa gerekdür Şems daòı cemíè-i eşyÀyı
perveriş eyler ve besler Şems ile münÀsebeti İdrísüŋ felek-i rÀbiè ile budur 3/146-151
Muóammed a.s. HÀrÿnı felek-i òamisde gördi sebeb ne idi dise cevÀb vir ki HÀrÿn
MÿsÀnuŋ òalífesidür felek-i òÀmis felek-i Merríòdür cemíè-i òilÀfet Merríòe
müteèalliúdür ve HÀrÿnuŋ münÀsebeti Merríò ile budur 3/152-154
Dostları ilə paylaş: |