Geologiyasi
Yüklə 1,78 Mb.
|
| Kern olinadigan intervallarni tanlash
asosan o’rganilayotgan geologik muammoning mazmuniga bog’liq. Burg’ilanadigan quduqlar vazifasiga ko’ra tayanch, parametrik, izlash, razvedka, baholash va ishlatish quduqlariga bo’linadi. Tayanch quduqlari chuqur quduqlar bilan izlanishlar olib borilmagan maydonlarda qaziladi. Ushbu quduqlardan olingan ma’lumotlar asosida yirik struktura elementlarining geologik tuzilishi va gidrogeologik sharoiti, neft va gaz to’planishiga qulay bo’lgan tog’ jinslari yotqiziqlari majmuasining tarqalish qonuniyatlari, neft va gaz konlarini topish uchun bajariladigan geologik-qidiruv ishlarining istiqbolli yo’nalishlarini tanlash mumkin bo’ladi. Tayanch quduqlari devoridan kern uzluksiz olinadi. Parametrik quduqlar katta chuqurlikdagi jinslarning geologik tuzilishini o’rganish, neft-gaz to’planishi mumkin bo’lgan rayonlar va istiqbolli uchastkalarni aniqlash uchun burg’ilanadi. Bunday quduqlardan kern kesimning belgilangan qismidan bir me’yorda olinadi, shuningdek, geologik tuzilishi va litologik tarkibi keskin farqlanadigan intervallardan ham olinadi. Geologiyasi kam o’rganilgan, neft-gazliligi sanoat miqyosida aniqlanmagan yangi maydonlarda qaziladigan birinchi izlash quduqlaridan kern qatlamni qalinligidan 3,5%i olinadi, ikkinchi va uchinchi izlash quduqlarida ham shunday bo’ladi. Kern asosan aniq bir stratigrafik va litologik chegaralangan yoki istiqbolli va sanoat miqyosida neft-gazli intervallardan olinadi. Keyinchalik burg’ilanadigan izlash va razvedka quduqlaridan kern faqat neft-gazli gorizontlardangina olinadi. Neft-gazli rayonlardagi yangi maydonlarda qaziladigan ikkinchi va uchinchi izlash quduqlaridan kern belgili va mahsuldor gorizontlardan, keyinchalik qaziladigan izlash va razvedka quduqlarida esa faqat mahsuldor gorizontlardan olish tavsiya etiladi. Ishlatish boshlanayotgan yangi uyumlarda va uzoq muddat beri ishlanayotgan neft konlarida jinslarning qay darajada neftga to’yinganligini aniqlash va qoldiq zaxiralarni baholash maqsadida baholash quduqlari qaziladi. Bunday quduqlarda mahsuldor qatlamning qalinligi bo’yicha 12,5% uzluksiz kern olinadi. Ishlatish quduqlaridan odatda kern olinmaydi. Faqat hamma burg’ilanayotgan quduqlarning 10%dan neft va gazli qatlamlar ochilganda mahsuldor jinslarning kollektorlik xususiyatlarini o’rganish maqsadida kolonkali doloto yordamida kern olinadi. Shuningdek, haydash quduqlari burg’ilanganda mahsuldor gorizontlarning qalinligi bo’yicha kern olinadi. Qatlamning kollektorlik xususiyatlari haqidagi ma’lumotlar haydash quduqlarini o’zlashtirish, parametrlarini aniqlash va suv bostirish jarayonini boshqarishda yordam beradi. Quduqlardan olingan kernning bir qismi laboratoriyalarga o’rganish va tahlil qilish uchun yuboriladi, qolgan qismi kern omboriga saqlab quyish uchun topshiriladi. Kern ombori hamma burg’ilash korxonalarida tashkil qilinib, u yerda 10
o’tkaziladi. Kern omborida kern solingan yashiklar bilan maxsus yasalgan so’ri (tokcha)lar ustiga taxlanadi, yashikka yopishtirilgan yorliqda konning nomi, quduq va uchastka nomeri, namuna olingan interval va stratigrafik gorizont chuqurligi, namuna olingan muddat, chiqarib olingan kern uzunligi va uni olish usuli ko’rsatiladi. Tayanch va parametrik quduqlardan olingan kern omborda doimo saqlanadi. Umumlashtirilgan yoki etalon(namuna) kesimni tuzishda foydalanilgan kern va shlam namunalari ham doimo saqlanadi. Izlash va razvedka quduqlaridan olingan kern kon zaxirasi Davlat Zaxira komissiyasi tasdig’idan o’tgunga qadar saqlanadi. Juda ko’p (10 va undan ko’p) burg’ilangan quduqlardan olingan kernni saqlash maqsadga muvofiq emas. Shu sababli ochilgan jins yotqiziqlarini to’la ifodalay oladigan biron-bir quduq kerni etalon (namuna) sifatida olinib, doimo saqlashga topshiriladi, qolganlari esa tashlab yuboriladi. Agar bir quduqdan olingan kern etalon sifatida qoldirishga yaramasa, u holda bir necha quduqlardan kern olib, turli yashiklarga taxlab saqlab qo’yiladi. Kesimning etalon namunalaridan tashqari quyidagi namunalar olinadi va saqlab qo’yiladi: 1) tayanch (belgili) gorizontlardan olingan namunalar; 2) ayrim stratigrafik majmualar tutash yuzalarini tavsiflovchi namunalar; 3) tektonik buzilishlar va transgressiv nomuvofiqlik zonalaridan olingan namunalar; 4) fauna (jonzotlar qoldig’i) bor jinslarning namunalari; 5) neftlilik belgilari bo’lgan jins namunalari; 6) yuqori va o’ta yuqori radioaktivlikka ega bo’lgan jins namunalari; 7) etalon kesimda qayd qilinmagan fatsiyali biron-bir gorizontni ochgan quduqdan olingan kern va sh.k. Saqlanadigan namunalarning uzunligi 0,15-0,20 m dan kam bo’lmasligi kerak. YAngi kern materiali hamda shlam ko’paysa, ular kesimni yanada to’liqroq ifodalay olsa, u holda dastlab olingan namunalar yangisi bilan almashtirilishi mumkin. Olingan kernlarni yo’q qilish masalasi burg’ilash ishlarini bajaruvchi tashkilotning ilmiy-texnik kengashi qaroriga asosan hal qilinadi va yuqori tashkilotning geologiya bo’limi yoki bosh geologi tomonidan tasdiqlanadi. Har bir quduq bo’yicha kernning yo’q qilinishi maxsus dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi va quduqning geologik hujjati jurnaliga tikib qo’yiladi. Yüklə 1,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|