Gistologiya, stitologiya va

Q o‘shni hujayralar yon yuzasidagi maxsus tuzilmalar. 
Har
xil hujayralar yon qismlarida moddalarni diffuziya qilishga
50

---

to‘sqinlik beruvchi maxsus tuzilmalar joylashadi (8-rasm). Bu 
tuzilmalar bir necha turga farqlanadi:
1. 
Oddiy birikish.
Hujayra plazmatik membranalari bir-biriga 
parallel yotib, ular orasida taxminan 20 nm kenglikdagi hujayra 
oraliq moddasi joylashadi. A na shu m odda ikki plazmatik 
membrananing b o g‘lanishini ta’minlaydi.
2. 
Zich birikish yoki membranalarning zich jipslashgan
zonasi. 
Bu birlashish epiteliy to ‘qimasiga xos b o ‘lib, u hujayrani 
har tarafdan o ‘rab turadi. Bu birlashish sohasida umuman hujayra 
oraliq 
moddasi 
b o ‘lmay, 
q o ‘shni 
membranalarning 
oqsil 
molekulalari o ‘zaro q o ‘shilib ketadi. Bu birlashish ichak epiteliy 
hujayralari sohasida turli moddalarning ichak bo‘shlig‘idan ichki 
muhitga o ‘tishiga t o ‘sqinlik qiladi. Natijada, zaharli moddalar 
ichak bo‘shlig‘idan ichki muhitga o 'ta olmaydi. M oddalar faqat 
epiteliy hujayralariga so‘rilish yo'li bilangina ichki muhitga o ‘tishi 
mumkin. Oddiy birikish va zich birlashish hujayralarni hamma 
tarafdan o ‘rab turadi va natijada o'z ig a xos 
be/bog‘ni
hosil qiladi.
3. 
Epiteliy hujavralarida desmosomalar orqali birlashish 
ham 
farqlanadi. 
Elektron 
mikroskopda 
k o ‘rilganda 
desmosoma 
sohasida q o ‘shni hujayralar sitoplazmalarining bir-biriga tomon 
y o ‘nalgan 
b o ‘rtmalari 
k o ‘zga 
tashlanadi. 
Bu 
bo'rtm alar 
plazm olem ma bilan qoplangan bo'lib, elektron zich hujayralararo 
joylashgan sementlovchi m odda yordamida o ‘zaro birlashadi. 
Plazmolemmaning ichki tarafida elektron zich disk shaklidagi 
tuzilmalar joylashib, ularni