Gömrük işi Hazırladı: L. M. Hüseynova

84 
 
-  icazənin  verilməsi  yerli  istehsalçıların  mühüm  maraqlarına  mənfi  təsir 
göstərmədikdə.  
İcazənin  verilməsinin  yerli  istehsalçıların  mühüm  maraqlarına  təsir  göstərmə 
dərəcəsi  iqtisadi  şəraitin  təhlili  nəticəsində  müəyyən  edilir.  Bu  təhlilin  aparılması 
qaydalarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.  
Xüsusi gömrük proseduruna icazə sahibi icazənin verilməsindən sonra onun davam 
etdirilməsinə və ya məzmununa təsir edə bilən bütün amillər barədə gömrük orqanlarına 
məlumat verməyə borcludur.  
8. Malların məhvi (331).  
Gömrük  orqanlarına  təqdim  edilmiş  mallar  müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanının 
müəyyən  etdiyi  hallarda  və  qaydada  məhv  edilə  bilər.  Malların  məhvi  və  yaranan 
tullantıların  zərərsizləşdirilməsi  gömrük  nəzarəti  altında  və  onların  sahibinin  vəsaiti 
hesabına yerinə yetirilir. 
Məhv  edilən  xarici  mallara  görə  gömrük  rüsumları,  vergilər  alınmır,  habelə  ticarət 
siyasəti  tədbirləri  tətbiq  olunmur.  Malların  məhvi  nəticəsində  yaranan  tullantılar  və  ya 
qalıqlar  daxili  bazarda  istifadə  edildikdə  və  ya  sonradan  ixrac  edildikdə,  onlara  gömrük 
rüsumları və vergilər tətbiq olunur.  
Mallardan dövlətin xeyrinə imtina (332). 
Xarici  mallardan  və  son  istifadə  xüsusi  gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilmiş 
mallardan  prosedur  sahibi,  yaxud  malın  sahibi  tərəfindən  dövlətin  xeyrinə  imtina  edilə 
bilər.  
Mallardan  dövlətin  xeyrinə  imtina  edilməsi  müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanının 
müəyyən etdiyi qaydada, gömrük orqanının icazəsi ilə həyata keçirilir. 

---

85 
 
Mallardan dövlətin xeyrinə   imtina edilməsi dövlət tərəfindən hər hansı bir xərcin 
çəkilməsinə  səbəb  olmamalıdır.  Dövlətin  xeyrinə  imtina  edilmiş  mallara  görə  gömrük 
rüsumları, vergilər alınmır, habelə ticarət siyasəti tədbirləri tətbiq olunmur.  
 
 

---

86 
 
Gömrük rəsmiləşdirilməsi. 
 
Suallar: 
1.  Gömrük rəsmiləşdirilmə qaydaların həyata keçirilməsinin əsas prinsipləri. 
2.   Malları və nəqliyyat vasitələrini gömrük rəsmiləşdirilməsi üçün təqdim edilən 
şəxslər. 
3.  Gömrük 
rəsmiləşdirilməsinin 
sadələşdirilmiş 
qaydası 
və 
gömrük 
rəsmiləşdirilməsində ilkin əməliyyatların rolu. 
4.  Malların gömrük nəzarəti altında daşınması. 
5.  BYD kitabçası tətbiq etməklə yük daşınmaları barədə gömrük konvensiyasının 
tətbiqi. 
6.  Fiziki  şəxslər  tərəfindən  kommersiya  fəaliyyəti  üçün  nəzərdə  tutulmayan 
malların gömrük resmiləşdirilməsi. 
 
 
Gömrük  rəsmiləşdirilməsi  –  mal  və  nəqliyyat  vasitələrinin  Gömrük  Məcəlləsinin 
tələblərinə  uyğun  olaraq  müəyyən  gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilməsi  və  bu 
prosedurun təsirinin bitirilməsi əməliyyatlarının məcmusudur. 
Gömrük  rəsmiləşdirilməsi,  həmçinin  mal  və  nəqliyyat  vasitələrinin  Az  gömrük 
sərhədindən keçirilməsinə gömrük nəzarətinin təmin edilməsi və belə keçirilməyə dövlət 
tənzimləmə  vasitələrinin  tətbiq  edilməsi  məqsədi  ilə  gömrük  orqanının  vəzifəli  şəxsləri 
tərəfindən aparılan əməliyyatların məcmusu kimi də başa düşülə bilər. 
Gömrük rəsmiləşdirilməsi Gömrük Məcəllə və gömrük işi üzrə digər qanunvericilik 
aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada aparılır.(102)  
Gömrük  rəsmiləşdirilməsinin  hüquqi  tənzimlənməsi  qanunvericilik  aktları  ilə 
yanaşı beynəlxalq konvensiyalarda nəzərdə tutulmuş normalarla da həyata keçirilə bilər. 
Gömrük  rəsmiləşdirilməsinin  sadələşdirilməsi  və  sürətləndirilməsi  məqsədi  ilə 
bağlanılan  beynəlxalq  müqavilələrə  uyğun  olaraq,  bir  sıra  dövlətlərdə  gömrük 
rəsmiləşdirilməsi üçün nəzərdə tutulan gömrük sənədlərindən istifadə edilə bilər.  
Gömrük  Məcəlləyə  əsasən  ayrı-ayrı  gömrük  əməliyyatı  ve  ya  gömrük  proseduru 
ilə  bağlı  gömrük  orqanının  icazəsi  tələb  olunursa,  həmin  icazə  onun  alınması  üçün 

---

87 
 
müəyyən  edilmiş  şərtlərin  yerinə  yetirilməsindən  dərhal  sonra  verilməlidir.  Gömrük 
Məcəlləyə  əsasən  ayrı-ayrı  gömrük  əməliyyatı  və  ya gömrük proseduru  ilə  bağlı  gömrük 
orqanının icazəsinin verilməsi qaydalarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. 
Gömrük  rəsmiləşdirilməsinin  həyata  keçirilməsinin  xüsusiyyətləri  (103) 
aşağıdakılardan asılı olaraq fərqləndirilir: 
- gömrük sərhədindən keçirilən malların kateqoriyasına görə;  
-gömrük sərhədindən keçirilmə üçün istifadə olunan nəqliyyat vasitəsinin növünə 
görə;  
-malları keçirən şəxsə görə.  
Malların mənşəyindən, göndərilmə və təyinat ölkəsindən asılı olmayaraq, gömrük 
rəsmiləşdirilməsi eyni qaydada həyata keçirilir.             
Gömrük rəsmiləşdirilməsi bəyannaməçinin gömrük orqanına konkret malların və 
nəqliyyat  vasitələrinin  gömrük  rəsmiləşdirilməsi  ilə  bağlı  bəyannamə  və  ya  müvafiq 
sənədləri  təqdim  etdiyi,  yaxud  Gömrük  Məcəllədə  nəzərdə  tutulmuş  hallarda  gömrük 
rəsmiləşdirilməsini  həyata  keçirmək  barədə  niyyətini  şifahi  formada  gömrük  orqanına 
bildirdiyi vaxtdan başlanır. (104.) 
Malların  müvafiq  gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilməsinə  dair  tələblərə 
uyğun  olaraq  zəruri  gömrük  əməliyyatları  yerinə  yetirildikdən  və  bu  Məcəllədə  nəzərdə 
tutulmuş gömrük ödənişləri ödənildikdən sonra gömrük rəsmiləşdirilməsi başa çatır.  
Gömrük  Məcəllədə  və  gömrük  işi  üzrə  digər  qanunvericilik  aktlarında  nəzərdə 
tutulmuş  hallar  istisna  olmaqla,  gömrük  rəsmiləşdirilməsi  başa  çatmamış  mallardan  və 
nəqliyyat vasitələrindən istifadə edilə, habelə onlar barəsində sərəncam verilə bilməz. 
Müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanı  gömrük  rəsmiləşdirilməsi  başa  çatmamış 
mallardan  və  nəqliyyat  vasitələrindən  istifadə  edilməsi  və  onlar  barəsində  sərəncam 
verilməsinə dair şərtlər və məhdudiyyətlər müəyyən edir. 
Gömrük rəsmiləşdirilməsinin aparıldığı yer və vaxt  
Gömrük rəsmiləşdirilməsi malları ixrac və ya idxal edənin, yaxud onların struktur 
bölmələrinin yerləşdiyi  ərazi üzrə gömrük orqanlarının fəaliyyət zonasında, bu məqsədlər  
üçün ayrılmış yerlərdə aparılır. 

---