Göz yaşları içindən baxan təbəssüm
Yüklə 23,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
Sey mur pal to su nu ge yi nib qa pı nın ağ zın da da yan dı. Ana- sı ba la ca qa ra ça ma da nı və içi do lu hə sir zən bi li gə ti rib onun qar şı sı na qoy du. Oğ lan şey lə rə tə rəf bax ma dı. Göz lə ri ni ana sı nın ya nı na sal lan- mış da mar lı, qu ru əl lə ri nə zil lə di. Son ra onu uma caq lı ba xış la süz dü. Fi ru zə oğ lu nun fi k ri ni an la yıb gü lüm sə di. Əli ni dir- sək dən il mə si qaç mış sa rım tıl, nim daş ja ke ti nin ci bi nə sal dı. - Al, hə lə lik bu nu xərc lə… Sey mur sə li qə ilə bü kül müş pu lun ara sı nı aç dı. Üç də nə qır mı zı on lu ğu gö rüb qaş qa- ba ğı nı tök dü. Gah ov cun da kı pu la, gah da ana sı na bax dı. Ay rı lıq də qi qə lə rin də ürə yi ni sar mış köv rək lik əri yib get di. De yə cə yi vi da söz lə ri qı rıl- mış zən cir hal qa la rı ki mi bey- nin də da ğıl dı, pə rən-pə rən düş dü. Gö zu cu ana sı nın cib lə- ri nə bax dı. «Bəl kə ye nə ver di?.. Bəl kə…» Fi ru zə san ki oğ lu nun tit rə- yən bar maq la rı nı gör mə mək üçün üzü nü dön dər di. Ba xış la rı hə sir zən bi lin üs- tün də do lan dı: - Ma şın kü çə də sə ni göz lə yir. Sey mur qır mı zı on luq la rı ov cun da sı xıb yum ru la dı: - Otuz ma nat la ha ra ge dim? Fi ru zə is tə di oğ lu nun hir- si ni da ğıt sın, kön lü nü al sın. Gü lüm sə di. Və tez də peş man ol du; an la dı ki, bu tə bəs süm Sey mu run olan-qa lan səb ri ni çal xa la dı, daş dır dı. Oğ lan pu lu sto lun üs tü nə at- dı:
- Bil səy dim be lə ola caq, heç qış tə ti li nə gəl məz dim. Baş qa- la rı öz uşaq la rı nı ağıl lı-baş lı yo la sa lır lar. Ana köks ötür dü. - Bi zim də gü cü müz bu na ça- tır. - Elə bi lir si niz tə lə bə ol maq asan dır? Şə hər də do lan maq asan dır? Sey mu run sə si də tit rə di, do- daq la rı da. Ata sı ilk də fə onun nə zə rin də adi ləş di, ba la ca laş- dı. «O da ge dib özü nə sə nət ta- pıb. Poç tal yon luq dan nə çı xar? Otuz il dir onun-bu nun qa pı sı- na mək tub da şı yır. Cib lə ri də boş».
Fi ru zə is tə mir di ki, Sey mur ev dən na ra zı get sin. İs tə mir di ki, bu vi da də qi qə lə ri son ra lar ağır daş olub ürə yin dən asıl- sın. Ana oğ lu nu mə həb bət lə süz dü. «A rıq la yıb Sey mur. Rən gi də ağa rıb. Ağız-bur nu nə cim lə şib. Yə qin çə tin lik çə- kir, do yun ca ye mir. Ney nə sin, ya nın da ana sı yox, ba cı sı yox». Ana ay rı lı ğın, həs rə tin dad- ta mı nı bi lir di. Al tı ay dan bə ri ge cə li-gün düz lü bü tün fi k ri- zik ri oğ lu nun ya nın da ol muş- du. Bir cə qis mət çö rək ye yən- də də, bir cə içim su içən də də Sey mu ru xa tır la mış dı: «Gö- rəy dim gün lə ri ne cə ke çir ba- la mın!». Sey mu run tə til də ol du ğu müd dət də ana onun la üz-üzə çox otur muş du; doy ma mış dı. Fi ru zə bu ay rı lıq anı- nı qor xa-qor xa göz lə miş di. Özü nə söz ver miş di ki,
Sey- mur yo la dü şən də ağ la ma sın. «U şaq bir- dən kön lü qı- rıq ge dər». - Ba car mır sı- nız, oxut ma yın. Hə lə bi rin ci kur su qur tar ma mı- şam. Bəs beş il mə ni ne cə do- lan dı ra caq sı- nız?! Fi ru zə ca vab ve rə bil mə- di. Ürə yin də əri nin qa ra sı na de yin di: «Heç ol ma sa gə lib uşa ğı yo la da sal ma dı. Bu ya ğış lı gün də çan ta sı nı atıb get mə səy di dün ya da ğıl maz- dı ki!»
Kü çə də ma şın siq nal ver di. Ana sto lun üs tün dən əzik pul- la rı gö tü rüb Sey mu ra uzat dı: - Al ba la, də li lik elə mə. - İs tə mi rəm! - Axı tə qaüd də alır san. - On dan si zə nə?! Al dı ğım ayın ba şı na çat mır. Ac qa lan da ki min qa pı sı na ge dim?! Elə bi- lir si niz ye mək dən sa va yı xərc- lə rim yox du? - Biz də ata nın maaşı ilə do- la nı rıq, ba la. Axı sən dən baş qa ev də iki ba cın da var. - Mə ni adam ye ri nə qoy mur- su nuz. Şə hər də bat sam da ve- ci ni zə gəl məz. Ma şın uzun-uza dı siq nal ver di. Sey mur şə ha dət bar ma- ğı nı çiy ni üst dən qa pı yı tuş la- dı: - Uşaq oxu dan elə olar. Oğ- lu nu öz ma şı nın da stan si ya ya gön də rir. Mən də onun qol- tu ğu na qı sıl mı şam. Mə nim atam…
Fi ru zə nin əri nə ya zı ğı gəl di. Can sız-cə səd siz ki şi nin bu ya- ğış lı, kü lək li gün də pal çı ğa ba tıb qa la ca ğın dan qorx du. Na xoş la- yıb ya ta ğa dü şə cə yin dən qorx- du. «Pay-pi ya da nə qə dər gəz- mək olar?» Ayaq döy mək dən bəd bəx tin ca nı nın su yu da qu- ru yub. Bir də ri dir, bir sü mük… Gör ne çə il dir… Gör ha». Ye nə siq nal sə si eşi dil di; dal- ba dal, əsə bi Sey mur ça ma da- nın qul pun dan ya pış dı. Ana yal var dı: - Ağ rın mə nə gəl sin, pu lu al. Ye nə ta pıb gön də rə rik. Bir az… qə naət lə xərc lə, is raf çı lıq elə mə. - Yox sa bu vax ta qə dər gen- bol xərc lə mi şəm?! Bi lir sən borc al maq nə de mək dir?! Şə hər də ol mu san? Bir stə kan su yu da pul suz ver mir lər. - Al, ba la. - İs tə mi rəm! – Oğ lan zən bi li də gö tür dü. Fi ru zə əzi lib yum ru lan mış pu lu Sey mu run pal to su nun yan ci bi nə sal dı. - Dər din mə nə gəl sin. Oğ lan ana sı nın ağar mış, xəs- tə hal çöh rə si nə bax dı. Tit rə- yən qan sız do daq la rı na bax dı. Onun göz lə rin də ki nə mi sez- mə di. Ürə yi nin ağ rı lı-acı lı dö- yün tü sü nü eşit mə di. Qa pı nı itə lə yib çıx dı. Kü lə yin əy di yi çə pə ki ya ğış ana nın üzü nə, si nə si nə nöq tə- nöq tə çır pır dı. «QAZ-69» tər pən di. Sey mur ya nın da kı yol da şı nın ad da-bud da sual la rı nı ca vab sız bu rax dı. Göz lə ri ni ma şı nın aram- la, xı şıl tı ilə iş lə yən şü şə tə miz lə- yə ni nə di kib fi kir ləş di: «De di lər, or ta mək tə bi qur ta ran da sə nə ba- ha lı kost yum ala ca ğıq. Əvə zin də alt mış ma nat lıq ucuz kost yum al dı lar. De di lər, ins ti tu ta gir sən sə nə qı zıl saat ala ca ğıq. Al ma dı lar. Saat üçün cə mi- cüm lə ta ni iyir mi beş ma nat gön dər di lər. İn di də… Pul la rı yox dur, mə nə nə? Ha ra dan ta- pır lar-tap sın lar. Nə vax ta qə- dər qor xa-qor xa, qə naət lə xərc- lə yə cə yəm?.. Ata mə ni ötür mə yə də gəl- mə di… Ver dik lə ri otuz ma na tı Ba kı ya ça tan ki mi poçt la ge ri gön də rə cə yəm». Ma şın di kə dır ma şan pal çıq lı yo lu güc lə çıx dı. Üz bəüz gə lən bir ki şi əl qal dır dı, son ra də rə- nin di bi ni gös tə rib nə sə qış qır- dı. Sü rü cü ma şı nı sax la dı. Qa- pı nı açıb aşa ğı ya bax dı. - Sey mur, de yə sən, anan dır, da lı mız ca yü yü rür. «Gö rə sən nə olub? Mə ni ney nə yir?» Sey mur ma şın- dan düş dü. Tə zə qəh və yi tuf- li lə ri nin pal çı ğa ba ta ca ğın- dan eh ti yat edib, tə miz yer se çə-se çə ayaq la rı nın ucun da tə pə nin üs tü nə gəl di. Qa ra şa la bü rü nüb di kə dır ma nan ana sı nı gör dü. Ar vad kə sə yol la sü rü şə-sü rü şə qal xır dı. İki də fə büd rə yib diz lə ri ni ye rə ver di. Sağ əli ni tez-tez ba şı nın üs tü nə qal dı rıb yel- lə yir di. Ya ğı şın su yu oğ la nın boy nu- na, bə də ni nə sü zül dü. Əti çim- çiş di. Sil kə lə nib ge ri dön dü. Ayaq la rı nı eh mal ca qo ya-qo ya özü nü ma şı na sal dı. «Pul gə ti- rir, qoy gə tir sin». - Bəl kə qa ba ğı na ge dək? – de yə yol da şı so ruş du. - Ça tıb. – Sey mur üzü nü, boy nu nu yay lıq la sil di, sa rı, tük lü pa pa ğı nı çı xa rıb çırp dı. Fi ru zə oğ lu tə rəf də ki açıq dal qa pı ya özü nü güc lə ye tir- di. Bə ni zi ağap paq idi. Nə fəs al dıq ca bü tün bə də ni uçu nur- du. Qu ru muş bo ğa zı nı yaş la- maq üçün tez-tez ud qu nur du. Sey mur ana sı nın hə də qə dən çıx mış nur suz göz lə ri nə bax- dı:
- Nə olub? Ar vad ov cun da tut du ğu bü- kü lü ka ğı zı Sey mu ra uzat dı. Oğ lan ka ğı zı əli nə alıb bar- maq la rı ilə yox la dı: Fi ru zə san ki son nə fə si ni top la dı: - Sə nə zən bil də… so yut ma to yuq… yu mur ta qoy mu- şam… Duz ya dım dan çıx- mış dı. Elə ye rə qoy… is lan- ma sın.
Sey mur ağ zı nı ge niş açıb ci- yər do lu su ha va udan ana sı nın gö yər miş na zik bur nu na bax- dı.
Onun üzün də ki ifa də ni ya ğış is la dan tel lə ri nin ar xa sın dan san ki da ha ay dın gör mək üçün göz lə ri ni qıy dı. «Bun lar mə ni do la yıb lar. Bun lar mə ni adam say mır lar». Oğ lan əlin də ki ka ğı zı bü- kü lü sü nü ye rə çır pıb, qa pı nı zərb lə çək di: Ma şın tər pən- di. Tə kər lər dən qo pan hor ra pal çıq yo la sə pil miş na rın ağ du zun üs tü nü ta mam ört- dü…
7
S ö zə, bə dii mətn lə rə ta ri xin bü tün dö nəm- lə rin də eh ti yac olub. Söz – za ma nın bi- lə yin dən ya pı şan, onun nəb zi ni yox la- yan bir tə bib olub hə mi şə. Gər di şin əli hər yer dən üzü lən də, dün ya qə lə min gü- cü nə, bə dii sö zə söy kə nib. Bu nu za man-za- man sı naq lar dan ke çən ədə biy ya tı mız da təs- diq lə yir. Təəs süf ki, ya zı lan gö zəl əsər lər lə ya na şı, bu gü nün mən zə rə si fo nun da ya şa nan xaotik bir söz bu mu na da şa hid olu ruq. Bu, əsl sö zə qiy mət ve rən oxu cu lar da bir xə yal qı- rıq lı ğı ya ra dır. Ədə bi mü hit də ya şa nan lar, mə sə lən, ya şın dan, təc rü bə sin dən, is te- da dın dan ası lı ol ma ya raq, ro man çı lı ğa alu də ol ma ğın bu gün bir dəb ha lı nı al ma sı, nə ti cə də sö zün ur vat dan düş mə si ədə biy yat se vər lə ri mə yus edir. Be lə də klas- sik lə ri mi zin ta ri xin do- lan bac la rın dan ke çib gəl miş əsər lə ri nə bir da ha üz tut ma ğa də rin eh ti yac du- yu lur. Bu ba xım- dan, bö yük sə- nət kar la rı mı zın əsər lə rin dən ör- nək lər ver mə yi plan laş dır mışıq. A z ə r b a y c a n ə d ə b i y y a t ı n ı n gör kəm li ədib- lə rin dən olan İsi Məlikzadənin “Duz“ he ka yə si ilə mis si ya mı zı da- vam etdiririk. Duz
(he ka yə) Yüklə 23,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|