Guliston davlat universiteti «Kimyo» kafedrasi Abduraxmonova O’. Q., Yettiboeva L. A

Nazorat savollari:

1. NaOH va Na₂C0₃ ning birgalikdagi eritmalarini ajratish usullarini tushuntiring.

2. Metiloranj ishtirokida titrlash uchun necha ml
fenolftolein kerak bo’ladi.
11-LABORATORIYA ISHI


Mavzu:Suvning karbonatli qattiqligini aniqlash.
Ajratilgan vaqt-__soat


Ishdan maqsad: Suvning karbonat qattiqligini aniqlashni o’rganish


Kerakli asbob va reaktivlar: metiloranj, xlorid kislota, suv, konussimon kolba, pipetka va boshqalar.


Suvning karbonat qattiqligi undagi kaltsiy va magniy bikarbonatlar Са(НС0₃)₂ ва Mg(HCO₃ )₂bilan belgilanadi. Agar tarkibida aytib o’tilgan tuzlar bo’lgan suv kaynatilsa, ular o’rta tuz cho’kmalarini hosil qilish bilan parchalanadi va suvning qattiqligi yo’qoladi, masalan:
Ca(HC0₃)₂ =CaC0₃ +Н₂0 + С0₂
Shu sababli suvning karbonat kattikligini yo’qoladigan qattiqlik deb ham yuritiladi. Bug’ qozonlari,samovar va boshqa idishlarda suv qaynaganda quyqa yigilib qolishi ana shunday cho’kmalarning xosil bo’lishidadir.
Suvning doimiy qattiqligi kaltsiy va magniyning suvdagi boshqa xil eruvchan tuzlari (odatda, sulfatlari ) bilan belgilanadi.
Ma’lum hajmdagi suv metiloranj ishtrfokida xlorid kislota bilan titrlanadi; titrlapda quyidagi reaktsiyalar hosil bo’ladi.


Са(НС0₃)₂ + 2HCI – СаСl₂ + 2Н₂0 + 2С0₂
Mg(HC0₃)₂ +2НС1 - MgCI₂ + 2Н₂0 + 2С0₂
Aniqlash tartibi. Konussimon kolbaga 50 yoki 100 ml sig’imli pipetka yordami bilan tekshiriladigan suvdan 50 yoki 100 ml oling. 2 — 3 tomchi metiloranj qo’shib, vodorod xlorid eritmasi bilan titrlang. Titrlashni 2 — 3 marta qaytarib, bir —biriga moe keladigan arifmetik qiymatini oling.


Analiz natijalarini hisoblash. Faraz qilaylik, 200 ml tekshirilayotgan suvni titrlash uchun vodorod xloridning 0,1023 n eritmasidan KZDZ ml sarf buldi. xolda i l suvni titrlash uchun 10,13*5 ya’ni 50,65 ml vodorod xlorid eritmasi sarf bo’ladi.
Vodorod xloridning 1 l eritmasida 0,1023 g —ekv. vodorod xlorid bo’ladi, Uning 1 ml ida esa 0,1023 ml/ekv vodorod xlorid bor. Binobarin, 1 l suvdagi Ca(HCO₃)₂ va Mg(HCO₃)₂ ni titrlash