Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

Dərs 26. KİTAB (4 saat)
Motivasiya.
“Anlayışın çıxarılması” üsulu tətbiq edilir.
Lövhədə rəngli kartoçka asılır. Kartoçkanın arxasında kitab şəkli çəkilib. Müəllim “giz lə -
dilmiş anlayış”a (kitaba) aid 2 və ya 3 yönəldici söz və ya cümlə (anlayışların xüsusiyyətlərini)
yazır. Məsələn: 
– Bilik verir.              
– Çantanızda var.
.
– Vərəqləri var.
“Kitab” sözü deyilənədək müəllim xüsusiyyətlərin sayını artıra  bilər.  Axtarılan söz tapıldıq -
dan sonra kartoçkanın şəkil olan üzü çevrilir. Şagirdlər kitabla bağlı digər xüsusiyyətlər  də
söyləyirlər. 
Müəllim: – “Dərsliklərdən başqa daha hansı kitablarınız var?” – su alını verməklə şa gird -
ləri müzakirəyə dəvət edir. 
Tədqiqat sualı:
– “Kitablar sizə nə verir?”
Tədqiqatın aparılması.
Dərslikdən “Kitab” şeiri oxunur.
Şeirin məzmununa uyğun gələn əsas fikir müəyyənləşidirilir: “Kitablar insan ömrünə nur
çiləyir”. Bundan sonra müəllim aşağıdakı atalar sözünü səsləndirir: “Yerin nuru günəşdir,
insanın nuru elm” (yaxud: “Elm ağlın çırağıdır”). Bu atalar sözünün şeirdəki əsas fikirlə
əlaqəsi ətrafında müzakirə aparılır.
Şeirdən aşağıdakı sözlər seçilir və yazı taxtasına yazılır: aləm, güldürər, ağladar, danışır,
dünya, deyir. 
–  Bu sözlər içərisindən yaxınmənalı və əksmənalı hərəkət bildirən, yaxınmənalı ad
bildirən sözləri seçin: 
yaxınmənalı hərəkət bildirən sözlər – danışır, deyir;
əksmənalı hərəkət bildirən sözlər – güldürər, ağladar;
yaxınmənalı ad bildirən sözlər – aləm, dünya. 
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və
oxuduqları haqqında danışır.
Öyrəndiyi, araşdırdığı məlumatları nəql edir.
Qazandığı bilikləri əvvəl bildikləri ilə müqa -
yisə edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətnin məzmununa uyğun gələn fikri ifadə
edərək mətni şüurlu oxuduğunu nümayiş et-
dirir.
2.2.4. Mətndəki  əsas  fikrə münasibətini
bildirir.
Şeirdəki əsas fikrə münasibətini bildirərək
sualları cavablandırır.
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət norma larına
riayət edir.
“G” hərfini hüsnxət normalarına uyğun yazır
və digər hərflərlə birləşdirir.
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında
kiçikhəcmli inşalar yazır. 
İlk oxuduğu kitab haqqında düşündükləri
əsasında kicikhəcmli inşa yazır.
3.1.5. Əzbər bildiyi nəzm nümunələrinin
qısa məzmununu yazır.
Şeirin qısa məz mununu yazır.
4.1.5. Sözləri qrammatik mənasına görə
qruplaşdırır.
Ad, əlamət, hərəkət bildirən sözləri
fərqləndirir.
ЫЫЫ бюлмя
80
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

---

Tapşırıq 1. Müəllim tapşırığın icrasına keçməzdən əvvəl aşağıdakı məlumatı verir:
“Kitabların məzmunu müxtəlifdir. Elə kitablar var ki, onları asudə vaxtda oxuyuruq. Bunlar
hekayələr, nağıllar, lətifələr və s. ola bilər. Belə kitabları oxuyanda həyəcanlanır, kədərlənir,
gülürük. Bunları birlikdə bədii əsərlər adlandırırıq”.
– Hansı əsərləri oxuyanda gülürsünüz? (Şagirdlər Molla Nəsrəddinin lətifələrini xatırlaya
bilərlər.)
Müəllim: – Hər şeydən xəbər verən kitablar hansılardır? (Elə kitablar var  ki, istənilən
məlumatı  əldə etmək üçün onlara müraciət edirik. Bunları elmi kitablar, sorğu ədəbiyyatı
adlandırırıq. Məsələn, “Uşaq ensiklopediyası” bu məqsədə xidmət edir.)
– Ömür yoluna nur çiləyən kitablar hansılardır? (Dərsliklər və digər dərs vəsaitləri ömür
yoluna nur çiləyir.)
Qruplarla iş. Hər qrupa aşağıdakı tapşırıqlar üzrə təqdimat hazırlayıb müzakirə etmək
tapşırılır. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini iş vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup. “Riyaziyyat” dərsliyini şeirin I bəndi ilə uyğunlaşdırın.
II qrup. “Həyat bilgisi” dərsliyini şeirin II bəndi ilə uyğunlaşdırın.
III qrup. “Azərbaycan dili” dərsliyini şeirin III bəndi ilə uyğunlaşdırın.
IV qrup. “İnformatika” dərsliyini şeirin hansı bəndinə uyğunlaşdıra bilərsiniz? Seçiminizi
izah edin.
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili. 
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur. “Oxuduğunuz hansı əsərlər sizə doğru yol göstərib?” – sualı ilə şagirdlər müzakirəyə
qoşulurlar. (Müzakirənin sonunda müəllim uşaqlara elə əsərlər (kitablar) siyahısı deyə bilər
ki, həmin əsərlər onlara gələcək həyatlarında doğru yol göstərməyə kömək edə bilər.) 
– Bəs bu kitablardan hansı bilikləri, məlumatları öyrənmisiniz? – sualı verilir. Şagirdlər
cavablarını yapışqanlı kağızlara yazmaqla yazı taxtasındakı kitab şəklinin ətrafına
yapışdırırlar. Sonda müəllim və ya şagirdlərdən biri kağızlara yazılanları ucadan oxuyur. 
Dərsliyin 58-ci səhifəsindəki 2-ci tapşırıq yerinə yetirilir. Cavab “C” variantıdır.
Yazı. Şagirdlərə “İlk oxuduğum kitab” adlı esse yazmaq tapşırılır. Müəllim şagirdləri
məlumatlandırır ki, essedə dərsliklərdən əlavə, oxuduqları ilk bədii kitab haqqında təəs sü -
ratlarını yazsınlar. Bundan başqa, aşağıdakı suallar cavablandırılsın:
– Nə üçün ilk olaraq bu kitabı seçdiniz?
– Kitabdakı illüstrasiyalar xoşunuza gəldimi?
– Bu kitabı oxuduqdan sonra hansı nəticəyə gəldiniz?
Nəticə:
Kitablar bizə hər şeydən xəbər verir. Bilmədiyimiz sualların cavabını kitabları oxu-
 maqla tapa bilərik.  Kitablardan müxtəlif elm sahələrinə aid olan bilik və məlumatlar alırıq.
Tətbiqetmə.
İş dəftərinin 42-ci səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
DİL QAYDALARI
– Şeirin hansı misraları cümlə şəklində verilib?
1-ci sinifdə şagirdlərin cümlə ilə bağlı qazandıqları biliklər yada salınır. Şeirin hər misrası
ayrıca tələffüz olunmaqla həmin misranın cümlə olub-olmadığı izah edilir. 
Motivasiya.
Dərsliyin 59-cu səhifəsindən 3-cü tapşırıq yerinə yetirilir. 
Kitab, dünya – ad bildirən sözlərdir, böyük, doğru – əlamət bildirən sözlərdir, güldürər,
deyir – hərəkət bildirən sözlərdir.
Lövhədən şəkil asılır. Şəkildə boyları, geyimlərinin rəngi fərqli olan 3 uşaq çəkilib (1 qız,
2 oğlan). Uşaqlardan biri gülür, ikincisi danışır, üçüncüsü gül dərir.
СИНФИМИЗИН УШАГЛАРЫ
81
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

---