– Bu sözlərdən hansılar insan adı kimi də işlədilərək böyük hərflə yazıla bilər? (Mehriban,
Aydın)
Mətndə işlənmiş əlamət bildirən sözlər seçilir və cümlədə işlədilir.
Sual: –
Həmin sözlər hansı sözlərin əlamətini bildirir?
İş dəftərinin 44-cü səhifəsindəki dil qaydaları ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Ev tapşırığı.
Siniflə birgə keçirilən ekskursiya haqqında kiçik esse yazın.
“Dəniz” sözünü mümkün qədər çox əlamət bildirən sözlərlə işlədin.
Qiymətləndirmə.
Müəllimin təlim nəticələri üzrə hazırladığı meyarlar əsasında aparılır.
Dərs 28. DİLARƏ (4 saat)
Motivasiya.
I variant:
Müəllim yazı taxtasında
dairə çəkir, içərisinə “
Dost necə olmalıdır?” cümləsini yazır.
Şagirdlər bu fikirlə bağlı xüsusiyyətlər söyləyir, müəllim dairənin kənarlarından şaxələr
çəkməklə sözləri qeyd edir.
II variant:
Müəllim uşaqlara 1-ci sinifdə “Azərbaycan dili” dərsliyindən oxuduqları “Dostluq köməyi”
hekayəsini xatırladır və soruşur:
Məzmun standartları
Təlim məqsədləri
2.1.2. Öyrəndiyi yeni sözlərin mənasını
izah edir.
Öyrəndiyi yeni sözləri bir məna qrupuna aid
edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə
uyğun sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Şeiri məzmununa uyğun intonasiya ilə oxu -
yur və şərh edir.
3.1.3. Marağına uyğun seçdiyi nəzm
nümunəsini əzbərdən yazır.
Şeirin seçilmiş hər hansı bir bəndini əzbər -
dən yazır.
3.1.5. Əzbər bildiyi nəzm nümunələrinin
qısa məzmununu yazır.
Əzbər bildiyi şeirin qısa məzmununu öz
sözləri ilə yazır.
4.1.3. Rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və
tələffüz qaydalarını
müəyyənləşdirmək
üçün lüğətdən istifadə edir.
İmla yazısındakı deyilişi və yazılışı fərqlə -
nən sözlərin düzgün yazılışını lüğətin
köməyi ilə müəyyənləşdirir.
4.1.5. Sözləri qrammatik mənasına görə
qruplaşdırır.
Ad bildirən sözlərin qrammatik mənasına
görə sualını müəyyənləşdirir.
DOST NECƏ
OLMALIDIR?
СИНФИМИЗИН УШАГЛАРЫ
85
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil
– Samirin dilinin açılmasına kimlər kömək etdilər?
Şagirdlərin cavablarından sonra
“Sizcə, sinif yoldaşları Samirin kəkələməsinə gülsəydilər,
onun dili tezliklə açılardı?”, “Dostlar necə olmalıdır?” sualları ilə mini-müzakirə keçirilir.
Tədqiqat sualı:
– Köməyə ehtiyacı olanlara necə münasibət göstərmək lazımdır?
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında
öz fikirlərini işçi
vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup. Nailə yazı taxtasının qabağına gələndə birdən ayağı büdrəyir və yıxılır. Bu mən -
zərəni görən yoldaşları ucadan gülürlər. Nailə yoldaşlarının güldüyünü görüb pərt
olur, ağlamağa başlayır. Nailəyə münasibətiniz necə olardı?
II qrup. Sinfinizə yeni şagird gəlib. Geyimi çox köhnədir, hətta köynəyinin qolunun cırılıb
sonradan tikildiyi aydın görünür. Sizin daha gözəl və yeni geyimlərinizi görəndə
o daha da sıxılır. Ona münasibətiniz necə olar?
III qrup. Zəif oxuyan, dərslərindən geri qalan şagirdə yoldaşları pis münasibət göstərirlər,
onunla dostluq etmirlər, hər zaman onu özlərindən ayırırlar. Bu hərəkət düz -
gündürmü?
IV qrup. Sinfinizə yeni şagird gəlib. Nitqində qüsur var. O, “r”, “s” deyə bilmir. “Şalam,
uşaqlal” deyəndə sinif yoldaşları ona gülür. Siz necə, belə halda gülərdiniz?
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur.
Dərsliklə iş. Şeir müvafiq jest və mimikalardan istifadə edilməklə 3 şagird tərəfindən
oxu nur.
Dərsliyin 61-ci səhifəsindəki 1-ci tapşırığa əsasən sol sütunda verilən sözlər sağ sütun -
dakı sözə aid edilir:
1 – B, 2 – Ç, 3 – A, 4 – C.
Tapşırıq 2 (səh. 62). Şagirdlər obrazların hərəkətinə
münasibət bildirir və əxlaqi
dəyərlərdən çıxış edərək öz münasibətlərini əsaslandırırlar.
Suallar:
– Şeirdən hansı nəticəni çıxartdınız?
– Köməyə ehtiyacı olanlara yardım etmək lazımdır. Yardım edəndə minnət qoymaq lazım
deyil.
Yazı. Şagirdlər şeirin bəndlərindən birini əzbərdən dəftərə yazırlar.
Tətbiqetmə.'>Nəticə:
Köməyə ehtiyacı olana laqeyd qalmaq özü də yaxşı hərəkət deyil.
Tətbiqetmə.
Müəllim test tipli aşağıdakı sualı verir:
– Tənəffüsdə 2 uşağın dalaşdığını görürsünüz. Bu halda siz necə hərəkət edərsiniz?
A) Tez oradan uzaqlaşarsınız.
B) Dayanıb bunun nə ilə nəticələnəcəyini gözləyərsiniz.
C) Ya onları ayırar, ya da köməyə kimisə çağırarsınız.
Fərziyyələr dinlənilir.
– Güclünün zəifi incitdiyini gördükdə nə etmək lazımdır?
İş dəftərinin 45-ci səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
DİL QAYDALARI
Motivasiya.
3-cü tapşırığa əsasən, verilən cümlədə 4 ad bildirən söz var. Bunlardan 3-ü
(
təbaşir, saç, üz) cansız, biri canlı (
Dilarə) varlıq adı bildirir.
Plakatda müxtəlif şəkillər verilir. Uşaqlar bu şəkilləri adlandırırlar.
ЫЫЫ бюлмя
86
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil
Köməkçi sual: – Bu sözlər şəkildə təsvir olunmuş varlığın nəyini bildirir: adını, əlamətini,
sayını, yoxsa hərəkətini?
Tədqiqat sualı:
– Ad bildirən sözlərin
kim? nə? hara? suallarından hansına cavab ver -
di yini necə müəyyən etmək olar?
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini işçi
vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup (vərəqdə sözlər verilir).
Sözləri sualına görə qruplaşdırıb yazın.
Kim?
Nə?
Hara?
II qrup. Cümlələrdən ad bildirən sözləri seçin və hansı suala cavab verdiyini təyin edin.
III qrup. Şəkillərin adlarını yazın, ad bildirən 3 sözə aid 3 cümlə qurun.
IV qrup. Kim? nə? hara? suallarına cavab olan sözlər yazın. Sözləri cümlələrdə işlədin.
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur.
Dərsliklə iş. Dərsliyin 62-ci səhifəsində verilən nəzəri hissə oxunur və izah olunur.
4-6-cı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Tapşırıq 4. Ad bildirən sözlər bunlardır: insan, geyim, ağıl, yaş, baş.
Tapşırıq 5.
İnsan, körpə, mühəndis
kim? sualına,
kompüter, xizək, albom nə? sualına,
dərə,
meşə, stadion hara? sualına cavab verir.
Nəticə:
Ad bildirən sözlər insana aid olduqda
kim?, digər varlıqları bildirdikdə
nə?, yer adı
bildirdikdə
hara? sualına cavab verir.
Tətbiqetmə.
İş dəftərinin 45-ci səhifəsindəki dil qaydaları ilə bağlı tapşırıqlar
yerinə ye-
tirilir.
Dil qaydaları. İmla mətni:
İş dəftərinin 46-47-ci səhifələrindəki “Xanaqraf” oyunu xanaların yerinə ad bildirən sözlər
yazılmaqla oynanılır.
Ev tapşırığı.
Şeiri əzbərləyin və qısa məzmununu dəftərə yazın.
Hər birindən 5 ədəd olmaqla
kim? nə? hara? suallarına cavab verən sözlər yazın.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
DƏCƏL ÇƏPİŞ (33 söz)
Gölməçə donmuşdu. Lap güzgüyə oxşayırdı. Bir çəpiş buzun üstünə çıxdı. Əyilib
baxanda öz şəklini gördü. Elə bildi başqa çəpişdir. Buza bir buynuz vurdu. Buz sındı.
Çəpiş suya düşdü. Anası gəlib onu sudan çıxartdı.
СИНФИМИЗИН УШАГЛАРЫ
87
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil
