Gülxani pənah salatin əHMƏdli səNƏT, SƏNƏtkar
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
Sənət, sənətkar və zaman 413 nəfəsə yazıb bir şeiri. Amma oxucu yüz dəfə oxuyur, hər dəfə nəsə görür, səbirlə bir də qayıdır bu misralardakı mənaları tutmağa… Ətirli güllərə dair, Bitməyən sevincə, ümidsiz kədərə, solmayan güllərə dair, sönməyən oda dair, əbədiyyətə dair, aclığa dair, bir şeir böyüyür ürəyimdə. Böyüyür, böyüyür… Böyüyür, ancaq… Heç vaxt yazılmayıb, yazılmayacaq. Hər hansı bir şair, nasir, dramaturq haqqında söz demək, onun fikirlərinə, ideyalarına bədii dillə müdaxilə etmək bir qədər çətin olsa da, deyilməlidir. Hər bir qələm sahibi yalnız görüb duyduqlarını qələmə alır. Azərbaycan ədəbiyyatında az yaşıyla müəyyən qədər ədəbiyatda iz qoymuş yazarlarımız var. Faiq Şamil oğlu İsmayılovun «Qarı» povesti, Qarabağ şəhidlərinə həsr etdiyi yazıları, gündəlikləri onun çoxşaxəli yaradıcılığının bəhrələri idi. Onun lirik şeirlərini və poemalarını Azər Turan («İynə boyu şeirlər» (2003) nəşr etdirmişdi. Vaxtsız əcəl onun yaradıcılığını yarımçıq qoysa da, əldə edilən əsərləri onun istedadlı qələm sahibi olduğunu göstərir. Qarabağ, Xocalı soyqırımı, bir əsrdə beş dəfə deporta- siyaya məruz qalmış Qərbi Azərbaycanlı soydaşlarımızın taleyi yazıçıların, şairlərin, dramaturqların yaradıcılığında bədii ifadəsini tapmışdır. Xaqani İsmayıl (o eyni zamanda 2003-cü ildən soyqırım «Tanıtım» təşkilatının sədridir) «Qarabağ Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 414 taleyimiz» mənzum dram və satirik şeirlər (1990) toplusunun, «Haqsız dünya» (2001), «Azəri soyqırımı» (tarixi mənzum pyes) kitablarında, İdris Verdiyevin «Dağ havası», «Kəlbəcər həsrəti», «Taxılmamış mayor paqonu» şeirlər kitabı, Bəhmən Vətənoğlunun, Sücaətin, Mirsəyyafın, Əli Vəkilin yaradıcılığı təpədən-dırnağa qədər yurd həsrəti, torpaq sevgisi, başı bəlalar çəkmiş vətən torpaqlarına qayıtmaq arzusu, düşmənə nifrət hissi ilə doludur. Akif Aşırlının «Türkün Xocalı soyqırımı» (2004) kitabı 1992-ci ilin 25 fevral gecəsi erməni və rus birləşmələrinin Xocalı şəhərində dinc azərbaycanlılara qarşı törətmiş olduqları qətllərə aid tarixi oçerklər silsiləsidir... Kitabda əks olunan publisistika nümunələri türklərə qarşı erməni terrorunun tarixi kökləri, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, ötən yüzildə azərbaycanlılara qarşı törədilən soyqırımlar, erməni terror təşkilatlarının çağdaş dünyamız üçün doğurduğu təhlükələr barədə maraqlı məlumatlar, fotolar, müəllif şərhləri ilə zəngin olduğu bildirilir. Yusif Kərimovun «Sarı sim» kitabında toplanan Qarabağ ağrılarını özündə əks etdirən «Dünyanın tamah dişi», «İçimizdən içimizə atəş» povestləri, «Arzu istehkamları», «Qu rəqsi» kinossenarilərində Qarabağ dərdi, nisgili, işğal olunmuş torpaqlarımızın ağrı-acısı və bunu doğuran səbəblər öz əksini tapmışdır. Yusif Kərimovun «Yollar», «Bir buta gül», «Tavridada şimşək çaxır», «Üçbucaq», «Qırmızı sahil», «Qarabağ şikəstəsi» və s. kitablarında toplanan əsərləri də oxuculara tanışdır. Məleykə Səma ədəbi fəaliyyətə 90-cı illərdən başlamış, ömrü müharibələrdə, səngərlərdə keçmiş, fəal ictimaiyyətçi, döyüşçü, həm də həkim, şəfqət bacısı idi. Dövri mətbuatda şeir, oçerk, məqalələrlə çıxış etmiş, «Azərbaycan qadını», «Xatun» Sənət, sənətkar və zaman 415 curnallarının, «Tale» qəzetinin cəbhə bölgəsi üzrə xüsusi müxbiri olmuşdur. «Qəlb hönkürtüsü», «Anamın susan nəğmələri» şeirlər kitabında vətən məhəbbəti, döyüş ruhu, qəhrəman qardaşlarına qəhrəman döyüşçü bacının məhəbbəti, vətən sevgisi, dara düşmüş torpağa, yurda qovuşmaq həsrəti, mübarizəyə çağırış, düşmənə nifrət ruhu əsasdır. Az ömrüylə başı minbir müsibətlər çəkmiş, dəfələrlə döyüşlərdə yaralansa da, öz silahdaşlarının yanında olmuş, həm cismən, həm də ruhən döyüşən şair qəlbli, şir ürəkli, vətənpərvər Məleykə Səma əsrimizin ikinci böyük dəhşətli müharibəsinin iştirakçısı, cəbhəçi, döyüşçüsü kimi Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində qalacaq. Yazdığı şeirlərindəki müasirlik ruhu onu həmişə hər dövrdə muüasir bir vətənpərvər şair kimi yaddaşlara həkk edəcək. Şair-dramaturq Abdulla Qurbani erməni işğalçılarına qar- şı mübarizədə könüllü olaraq vuruşan qələm sahiblərindəndir. O, milli ordu sıralarında vuruşmuş, Murovdağ (1993-1995) döyüşlərində iştirak etmişdir. «Şəhidlər dastanı», «Gültəkin qayası», «Murov dağ karvanı», «Millətin oyaq gecəsi», «Ana, Murovdan gəlirəm», «Koroğlunun Ağdərə səfəri», «Vətən bizə arxalanır», «Meşəli od içində» kimi iyirmidən çox kitabında əsgər-döyüşçü-şair kimi tanınır. Şair-publisist Zərəngiz Dəmirçi Qayalı «Vəfam mənim» kitabında Xocalı hadisələrinə həsr etdiyi «Cavab ver», «Mənim şair qardaşlarım», «Vəfam mənim» poemalarında Xocalı hadisələrini, müharibənin xalqımıza vurduğu yaraları, mənəvi sarsıntıları qələmə almışdır. Xeybər Göyyallı 80-ci illər ədəbi mühitində tanınmış şair- lərimizdəndir. Prinsipial curnalist, şair Xeybər Göyyallının ilk şeirləri «Ulduz», «Gənclik» curnallarında dərc olunmuşdur, maraqlı, yaddaqalan publisistik yazıların müəllifi kimi də Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 416 tanınır. «Baba Məmmədov», «İnsan səsi», «İki qardaş əfsanəsi» və s. kitabların müəllifidir. İslam Sadıq tanınmış qələm sahibidir. «Torpaq səxavəti» (1983), «Leyla bulağı» (1989), «Ağrı, ürəyim ağrı» (1995), Qanlı saz» (2002), «Qanlı çay daşı» (2003), «Yelimə uçan buludlar» (2003) şeirlər və poemalar müəllifi İslam Sadığın maraqlı araşdırmaları, tədqiqat işləri diqqətəlayiqdir. «Susmaq qızıl» (tarixi publisistika), «Koroğlu kim olub» (monoqrafiya), «Ermənilərin Birinci Pyotrla görüşü» və s kitabları, müxtəlif qəzet və curnallarda dərc olunan publisist məqalələri, elmi mülahizələri bu cəhətdən diqqətəlayiqdir. Qərbi Azərbaycan, Qarabağ, Xocalı soyqırımı haqqında onlarla bədii əsər yazılıb. Roman, povest, esse, hekayə dram əsərlərindən ibarət olan bu əsərlərdə Xocalı soyqırımı, erməni faşistlərinin törətdiyi qanlı qırğınlar öz əksini tapıb. F.Qoca üçün doğma millətin, xalqın dərdi dərdlərdən də ağırdır. Bu gün Qarabağ ətrafında gedən faciəli hadisələrin faciəli anlarını yaşayan qız-gəlinlərimizin -erməni murdar- larının əsir, girov götürdüyü günahsız məxluqatların düşmən pəncəsində inləməsi balaca dərd deyildir. Fikrət Qoca xalqının sənətkar oğlu kimi bu dərdləri yaşayır və şeirlərində, əsərlərində bu dərdləri qələmə alır.. Əsir düşən bir qızın faciəsinə dözə bilmir: Erməni əlində əsirdir çiçək. İgid oğulsansa, gəl bu dərdi çək. Daha mən nə əksəm, dərd göyərəcək. Bu dərdlə yaşamaq ağırdır, ağır -deyən şair: Əli silah tutan bir oğul varsa, Əsir düşə bilməz millətin qızı. Boğmaqla susmayır vicdanın səsi. Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|