Gülxani pənah salatin əHMƏdli səNƏT, SƏNƏtkar
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
Sənət, sənətkar və zaman 425 toplusu, İbrahim Göyçaylının «Dağlar qoynunda», «Gözlərinin işığında», «Qoymayın qızları kədərlənməyə», «Uzaq haraylara isinmir ürək», «Ümiddən uzun gecə», «Yaşadığım bu dünya» və s. kitabları, Qaçay Köçərlinin «Tək çinar», «Günəş ömrü», «Dünya sənə oxşayır, ana», «Torpaq qərib olmur», «Qanlı hekayələr» və s kitabları, Qərib Mehdinin «İşıq», «Rast», «Müsabiqə», «Çinar gün», «Səndən sonra», «Xatırlanmaq xoşbəxtliyi», «Qəhqəhə» və s. kitablarında toplanmış romanları, povestləri, xatirələri, Mahmud İsmayılovun «Ağ yapıncı» (tarixi roman), «Şəki» (tarixi oçerk), «Xaqani» (tarixi roman), «El üçün yan» (tarixi roman), «İki od arasında» (tarixi roman), «Qara Yusif» (tarixi roman) və s kitabları, Manaf Süleymanovun «Yerin sirri», «Fırtına», «Zirvələrdə», «Neft milyonçusu» və s. kitabları, Məmməd Alimin «Ürəyimin şəkli», «Oxuyan qarğılar», «Bağışlamaz vətən bizi», «Yuva gördüm söz içində», «Ölüm sevgidən sonradır», H.Mi- rələmovun «Xəcalət» əsəri və s. kitabları müasir Azərbaycan ədəbiyyatının zəngin məxəzlərindəndir. Şair-publisist Zərəngiz Dəmirçi Qayalı «Vəfam mənim», kitabında Xocalı hadisələrinə həsr etdiyi «Cavab ver», «Mənim şair qardaşlarım», «Vəfam mənim» poemalarında Xocalı hadisələrini, müharibənin xalqımıza vurduğu yaraları, mənəvi sarsıntıları qələmə almışdır. Yumoristik hekayələri ilə Tural Anaroğlunun yaradıcılığı diqqəti cəlb edir. Müasir həyatımızın elə məqamları vardır ki, gülüş doğurmaya bilmir. «Türkiyədən məktub», «Xəstəxana», «İsveç masası» hekayələri və digər yumoristik hekayələri istedadlı bir gəncin ədəbiyyata gəlişindən xəbər verirdi. Artıq oxucularımız çoxdandır onun imzasını «Azərbaycan», «Ulduz» curnallarında, «Ədəbiyyat qəzeti»ndən, «525-ci qəzet» və s mətbu orqanlardan tanıyır. Bu hekayələrdə Mir Cəlal, Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 426 Seyfəddin Dağlı, Haqverdiyev yumoru duyulur. Bəziləri onda Bulqakova, Mirzə Cəlilə də oxşarlıq görür. Diqqətlə oxuyanda Seyfəddin Dağlıya, Mir Cəlala daha çox oxşarlıq görünür. «Tənha mələk» hekayələr toplusu istedadlı bir gənc nasirin yetişdiyindən xəbər verir. Rəşad Məcid Azərbaycan ədəbiyyatına öz dəst-xəttilə gəlib. Özünəməxsus oricinal yaradıcılıq qabiliyyətinə məxsus insandır. İstər nəzm, istər nəsr əsərləri, istərsə də bədii publisist yazıları olsun, onlarda bir mövzu əsasdır; milli duyğulara, milli kökə bağlılıq. Elə bu bağlılıqda onun yaratdığı əsərlərin bədii dəyərini, bəşəriliyini görürük. Milli-mənəvi dəyərlərə hörmət prinsipləri üzərində köklənən əsərlərdə var bəşərilik də, zəngin məzmun da, ideya da. Rəşad Məcid bu cəhətdən gənc qələm dostlarına örnək ola bilər. Burada diqqətimizi daha çox çəkən onun istedadının zəngin imkanlarıdır. Qəzetin səhifələrində dərc olunan novel- lalar, şerlər, publisist yazılar, hekayələr... bugünkü həyat hadisələrini özündə əks etdirir. İnsan hansı cəmiyyətdə ya- şamasından asılı olmayaraq elə keyfiyyətlərə malik olur ki, bu keyfiyyətlər zaman və insan kontekstində öz bədii həllini tapdıqda oxucu diqqətindən yayınmır. R.Məcidin «10 sentyabr» kitabıda toplanan bədii əsərlərindən nümunələr bu cəhətdən diqqətdən yayınmır. Burada hadisələrə nə yazıçı münasibətini, nə əsərin ideyasına bir açıqlama, nə də zərrə qədər yazıçı müdaxiləsini görürük. Burada dünyanın hansı nöqtəsində yaşamasından asılı olmayaraq insan taleyi, güzəranı, sosial məişət qayğıları, bir ölkə daxilində sosializmin dağılması, iqtisadiyyata dəyən zərbənin ağırlığının yaşayışa təsiri, gərgin psixoloci vəziyyət, qayğı və ehtiyacın insan mənəviyyatına dolayısı təsiri və bununla belə insanlığın qorunub saxlanması Sənət, sənətkar və zaman 427 zamanın məhək daşına çırpılan başların ağrısı, düşüncələrin acısı əsasdır. Hekayələrində, publisist yazılarında oxucunu necə düşün- dürə bilirsə, lirik əsərlərində də onların diqqətini özünə çəkə bilib. Özü də necə reallıqla, bəzəksiz-düzəksiz. Bu misraları oxuyan hər kəs bu hiss və duyğuların saflığına inanır. Hər bir qələm əhlinin daxili zənginliyi onun yaradıcılığında daha tez üzə çıxır. Rəşad Məcid sənətinə, qələminə oxucu kütləsi öz mü- nasibətini bildirib. Xalq şari Bəxtiyar Vahabzadə onun şairlik istedadını yüksək qiymətləndirir. Anar onun curnalistik fəaliyyətinin ən yaxşı xarakteristikasını verir: «Müasir Azər- baycan curnalistikasında obyektivliyi meyar götürməklə mətbuatın həqiqətən də dördüncü hakimiyyət olmağa qadirliyinə inam yaradılmasında Rəşadın və onun rəhbərliyi ilə işıq üzü görən «525-ci qəzet»in mühüm rolu olubdur. Baş redaktor kimi, mənim fikrimcə, Rəşadın bir xidməti də ictimai- siyasi yönlü qəzetdə ədəbiyyat səhifəsinin yaşamasına haqq qazandırması, söz sənətinin xüsusi ehtiyac duyulan təbliğinə əlavə imkan yaratması oldu». Rəşad «yetkin bir kadr» (Anar), «istedadlı vətəndaş», xalqını təmsil edə biləcək istedadlı şəxsiyyət, hər şey bir yana, gözəl qələm sahibi, istedadlı sənətkardır. Xanəmir 90-cı illərdən yaradıcılığa başlamış istedadlı gənclərimizdən biridir. Türkiyə, Azərbaycan mətbu orqanla- rında şeirləri dərc olunmuşdur. «Gül soyuğu» kitabının müəllifidir. «Gənc aydınlar» curnalının baş redaktoru (1998) olmuşdur. Azad Qaradərəlinin yaradıcılığında onun hekayələri («Dostlar», «Alma ağacı, «Barmaq», «Çillə nağıl»ı) uğurlu Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 428 nağıllar kimi qəbul edilir. Onun «Alma ağacı» hekayəsindəki «ilıq yumor» ədəbiyyatşünasların diqqətindən yayınmır. Ədəbiyyatşünaslar Orxan Fikrətoğlunun silsilə heka- yələrini qiymətləndirirlər. Onun «Cangüdən», «Milçək», «Dün- ya haqqında bir nağıl», «Qapı», «Durnalardan», «Kişi», «Toy», «Alməmməd kişi», «İthaf» və s. əsərlərindən oxucunun diqqətini cəlb edən məqamlara toxunurlar, bu da «yazıçının dilin emosional-ekspressiv imkanlarından məharətlə faydalanması, lirik-psixoloci məqamların bolluğu, şeiriyyəti»dir. Əldə etdiyimiz müstəqillik bizə imkan verdi ki, Şəhriyar kimi böyük sənətkarlarımız kimi yazıb-yaradan millətimizin ziyalılarını tanıyaq. Şair, filosof, ədəbiyyatşünas Qulamrza Səbri Təbrizi. Təbrizdə doğulub, Təbriz universitetinin fars, ingilis dili və pedaqogika fakültəsində təhsil alıb (1953-1958), İstanbul şəhərində Bəyazid Universitetinin ingilis dili və ədəbiyyatı fakültəsinə magistr (1958) qəbul edilmiş, London Univesitetinin Kinqs kollecində magistrliyi bitirmişdir (1959- 1963). London BBS (Bi-Bi-Si) radiostansiyasında Şərq və Orta Asiya üzrə ədəbi və siyasi icmalçı, həm də «Nəzər saatı»nın aparıcısı olmuş, elmi fəaliyyətini davam etdirmiş, «Vilyam Bleykin fikirləri» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. İran İslam inqilabı dövründə Təbrizdə pedaqoci, elmi fəaliyyətini davam etdirən Qulamrza Səbri təqiblərə məruz qalmış, İngiltərəyə qayıtmağa məcbur olmuş, elmi, bədii, pedaqoci fəaliyyətini davam etdirmişdir. Tələbəlik illərindən bədii yaradıcılıqla məşğul olan alimin «elmi-kütləvi məqalələri, şeirləri və müsahibələri ingilis, türk, rumın dillərində də çap olunmuşdur. «Vətən həsrəti», «Mənim iki dünyam», «Fikir dalğaları», «Həyat fəlsəfəsi», «Baxışlar, düşüncələr, arzular», «Sönməz ocaq», «Seçmə şeirlər» kimi onlarla bədii kitabların Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|