Gülxani pənah salatin əHMƏdli səNƏT, SƏNƏtkar
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
Sənət, sənətkar və zaman 345 «Dəvəçi şəhidləri», Eldar İsmayılın «Şəhid yurdun şəhid övladları», Ələmdar Quluzadənin «Şəhid şəhər», Əlisəfa Azayevin «Qanlı gündəlik», Gülxani Pənahın «Oğuz şəhidləri, itkinləri», “Tanrının unutduğu Xocalılar”, “Fələk belə qismət yazmaz, Xocalı”, kitab ları, Rəvan Tohidoğlunun «Vətən naminə» pyesi, Ramiz Duyğun «Mənim beşiyim mənim», Elnur Caniyevin «Unudulmayan çağlar» kitabı və s. bu mövzuda dəyərli əsərlərdir. Bu əsərlər kiçik yaşlı uşaqların, gənc nəslin duyğu və düşüncələrinə doğma olub, vətənə, torpağa məhəbbət hissi aşılayır. Uşaq ədəbiyyatının bu gün də yaxşı nümunələri yaranır. Ə.Salahzadənin, Sevinc Nuruqızının, Reyhan Yusif- qızının, Pərviz Hadinin, Aysel Sabirin, Gülzar nənənin və başqalarının əsərləri müxtəlif mövzuda yazılmış uşaq ədəbiyyatı nümunələridir. Uşaq ədəbiyyatının ayrılıqda olmasa da, böyüklər üçün əsərlər yazan şairlərin, yazıçıların yaradıcılığında da ən yaxşı nümunələri var. «Azərbaycan ensiklopediyası» nəşriyyatı üç cildlik uşaq ensiklopediyasını nəşr etdirmiş, həm də 23 adda rəsmli iri ölçülü kitablar da çap etdirmişdir. «Bu kitabçalara xalqımızın mənəvi sərvəti-sehrli-əfsanəvi və məişət nağıllarından, əfsanə və rəvayətlərdən, lətifələrdən, mövsüm və mərasim nəğmələrindən, tapmaca və yanıltmaclardan və b. nümunələr toplanmışdır». Bu seriyadan olan kitabları uşaqlar böyük maraqla qarşılamış, uşaqlar üçün «Gənclik» nəşriyyatı sərkərdələrlə bağlı tarixi hekayələri özündə əks etdirən şəkilli kitablar (Teymur Bünyadovun «Cavanşir», «Atropat», V. Həbiboğlunun «Mete Xaqan», Ə. Nicatın «Şah İsmayıl») çap etdirmişdir ki, bu da yaxşı ənənədir. Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 346 Uşaq ədəbiyyatı ədəbiyyatşünasların daima diqqət mər- kəzində olub, onun problemləri araşdırılır, öyrənilir. Tədqiqat işləri aparılır, monoqrafiyalar yazılır, uşaq ədəbiyyatı müxtəlif ali məktəblərdə proqram əsasında tədris olunur. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi uşaq ədəbiyyatı nümunələ- rinin yaradıcılığının genişləndirməsi, bu ədəbi prosesin inkişafı üçün qayğılarını əsirgəmir. «Ulduz», «Azərbaycan» cur- nallarında onların çapına köməklik edir, uşaq ədəbiyyatının sabahına məsuliyyətlə yanaşılır. MÜSTƏQİLLİK DÖVRÜNDƏ ƏDƏBİYYAT Azərbaycan ədəbiyyatı həmişə tarixin keşməkeşli dövr- lərində belə min bir çətinliklərə sinə gərərək öz fəaliyyətinin davam etdirib. 1990-cı illərdən üzü bəri ədəbiyyatımızı diqqətlə nəzərdən keçirdikdə Azərbaycan ədəbi mühiti haqqında nikbin olmaya bilmərik. Yaranan şeirlər, poemalar, nəsr əsərləri, tənqid və ədəbiyyatşünaslıq öz axarında olub. Dövrün hadisələri, baş verən ictimai-siyasi hadisələr, yaşadığımız ağrı- acılarla yanaşı qazandığımız çox böyük tarixi nailiyyətlər ədəbiyyatımızın mövzusu olub. Bir-birindən əlvan, rəngarəng əsərlər elə bir dövrdə yaranmağa başlayıb ki, ədəbiyyatımız kommunist ideologiyası, sovet senzurası deyilən sədləri aşıb, zəncirləri qırıb, azadlıq, müstəqillik azad yazıçı, azad şair psixologiyasını formalaşdırıb. Müxtəlif əsərlərin yaranması üçün yaranan ictimai-siyasi, ədəbi-mədəni mühit öz işini görürdü. 20 Yanvar faciəsi, milli müstəqillik aktının qəbul edilməsi, Müstəqil Azərbaycan respublikasının yaradılması, yaranan yeni müstəqil dövlətimizin qorunub saxlanmasıyla Sənət, sənətkar və zaman 347 bağlı gərginlik, müstəqilliyimizi əlimizdən çıxarmaq üçün gedən daxili və xarici siyasətlər, milli-müstəqilliyini əldə etmiş ölkəsimizin başı üzərini alan fəlakətlər və Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıtması ilə xaosun, hərc-mərcliyin yatırılması, ölkədə sabitliyin, inkişafın təməlinin möhkəmlənməyə başlaması, xüsusilə 1995-ci ildə müstəqilliyimizin qanuni əsası kimi yeni Konstitusiyanın qəbul edilməsi, ölkədə keçirilən ümumxalq referendumları, demokratik seçkiyə doğru irəliləyiş, ölkəmizin beynəlxalq aləmdə daha çox tanınması, onun müstə- qilliyinin dünya dövlətləri tərəfindən tanınması ədəbiyyatımızın mövzusunda əsas idi. Azərbaycan ədəbi prosesində böyük işlər görülürdü. Dağılmaqda olan Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının dövlət qay- ğısı ilə təmin olunması, bağlanmaq təhlükəsi yaranan «Azərbaycan», «Ədəbiyyat qəzeti», «Ulduz», «Qobustan», «Literaturnıy Azerbaydcan» kimi mətbu orqanların dövlət tərəfindən maddi durumunun tənzimlənməsi ədəbiyyatın ən çətin anlarda belə yaddan çıxmadığını, qayğılardan kənarda qalmadığını göstərirdi. Heydər Əliyev yazır: «Müstəqilliyin qarşımıza qoyduğu vəzifələr çoxdur. Biz hüquqi, demokratik dövlət quruculuğu yolu ilə inamla addımlayaraq siyasi və iqtisadi islahatları həyata keçiririk, iqtisadiyyatı inkişaf etdiririk, dövlətimizi möhkəmləndiririk. Bununla yanaşı, son illərdə müstəqilliyin imkanlarından istifadə edərək tariximizi təhlil etmək, ədəbiyyatımızı, mədəniyyətimizi yenidən dərk etmək və dünyaya nümayiş etdirmək sahəsində çox işlər görülmüşdür. Sözsüz ki, bu istiqamətdə bundan belə də qarşımızda duran mühüm problemlər çoxdur və ümidvaram ki, biz onları həll edə biləcəyik. Bu genişmiqyaslı planların mərhələ-mərhələ gerçəkləşdirilməsi Azərbaycanın müstəqil Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 348 dövlət kimi dünyada daha yaxşı tanınmasına kömək edəcəkdir». Heydər Əliyevin fərmanı ilə ölkəmizdə «Dədə Qorqud» dastanının 1300 illik yubileyinin dünya miqyasında keçirilməsi «milli dirçəlişə, özünə qayıdışa, müstəqilliyə təşnəliyin monumental aktı kimi, xalqımızın qədimliyinin yeni sübutu kimi təzahür etdi». Müstəqilliyin böyük məsuliyyətini duyan ümumilli lider fikirlərində haqlıdır ki, «Müstəqilliyə nail olmaq və həyatın bir çox sahələrində köklü dəyişikliklər etmək çox çətin və məsul bir prosesdir. Müstəqilliyi elan etmək, onun möhkəmləndirilməsi istiqamətində dövlət tədbirləri həyata keçirmək nə qədər vacib olsa da, əsl müstəqilliyi qazanmaq üçün bu hələ azdır. Gərək hər bir insan və xüsusən gənc nəsil müstəqilliyin nə qədər müqəddəs olduğunu bütün varlığı ilə dərk etsin. Bunun üçün isə o, azərbaycançılığın, mənsub olduğu xalqın mədəniyyətinin, ədəbiyyatının, incəsənətinin, elminin nə olduğunu dərindən bilməlidir. Bu, çox mühüm məsələdir. Bizim zəngin tariximiz, qədim mədəniyyətimiz və milli-mənəvi dəyərlərimiz «Kitabi-Dədə Qorqud» eposunda öz əksini tapmışdır. Bu epos bizim ümumi sərvətimizdir və hər bir azərbaycanlı onunla haqlı olaraq fəxr edə bilər. Dastanın məzmununu, mənasını, onun hər bir kəlməsini hər bir azərbaycanlı məktəbdən başlayaraq bilməlidir. Bu bizim ana kitabımızdır və gənclik bu kitabı nə qədər dərindən bilsə, millətini, xalqını, vətənini, müstəqil Azərbaycanı bir o qədər çox sevəcəkdir». «Kitabi-Dədə Qorqud» ensiklopediyasının yaradılma- sında, bu kitabın ərsəyə gəlməsində AYB və onun sədri Anarın, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü olan bir çox tədqiqatçı, folklorşünas, ədib və şairlərimizin xidmətləri danılmazdır. Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|