Haci fuad iZZƏt oğlu nurullayev şeyxüLİslamliq ziRVƏSİ: haci allahşÜKÜr paşazadə
Yüklə 3,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Anar İsgəndərli
- MÜƏLLİFDƏN Bismillahir-rəhmanir-rəhim
ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ 11 Həyat və fəaliyyəti haqqında nə qədər yazılsa, neçə-neçə təd qiqat işi ərsəyə gəlsə belə, onun genişmiqyaslı, çoxşaxəli fəa liyyətini tam əks etdirmək, bütövlükdə əhatə etmək mümkün deyil. Hacı Allahşükür Paşazadə həzrətlərinin görkəmli dini lider, ta nınmış elm adamı, böyük nüfuza malik ictimai xadim, nəhayət ma raqlı tale sahibi kimi həyat yolu, Şeyxülislam qismində fəaliyyəti ol- duqca əhəmiyyətli tədqiqat predmeti olub və bu gün də böyük önəm kəsb edir. Səmimi ziyalı, islamın mahir bilicilərindən olan Hacı Fuad Nurullahın qələmə aldığı “Şeyxülislamlıq zirvəsi: Ha cı Allahşü- kür Paşazadə” kitabı şeyxülislamlıq tari xinin, azərbaycanlı şey- xülislamların həyat və fəaliyyətinin, keç dikləri məşəqqətli yolla- rın öyrənilməsi baxımından xüsusi əhə miyyət kəsb edir. Müəllif tədqiqat işində Bütün Qafqazın Şeyxi Allahşükür Paşazadənin elmi, dini və ictimai fəa liyyətinin əsas məqamlarını, vacib is ti- qamətlərini müəyyən et məyi, habelə ətraflı araşdırmağı qarşı- sına məqsəd qoymuş və istəyinə nail olmuşdur. Həmçinin, əsə rin yazılmasında çox saylı elmi, dini və tarixi ədəbiyyatdan is tifadə edilməsi nəş rin sanballı bir elmi tədqiqat işi olmasını göstərməklə yanaşı, müəl lifin qaynaqlara yaxşı bələd olmasına və onlardan bacarıqla isti fadə etməsinə də dəlalət edir. Ümidvaram ki, Hacı Fuad Nurullahın qələmə aldığı bu əsər geniş oxucu kütləsinin marağına səbəb olacaqdır. Anar İsgəndərli tarix elmləri doktoru, professor 12 ŞEYXÜLISLAMLIQ ZIRVƏSI: MÜƏLLİFDƏN Bismillahir-rəhmanir-rəhim Bütün ömrünü xalqına həsr edən, haqq və ədalətin carçısı kimi tanınan, bəşər övladını daim halallıq və təmizliyə səsləyən insanlar haqqında yazmaq, həm müasirlərinə, həm də gələcək nəsillərə onları tanıtmaq olduqca şərəfli bir işdir. Ona görə ki, ləyaqətli insan ömrü başqalarına örnəkdir, nümunədir, mənəvi- əxlaqi tərbiyə məktəbidir. Elə bir məktəb ki, burada hə mişə Ulu Tanrıya, haqqa, ədalətə, xeyirxah əməllərə, halallığa və təmizliyə məhəbbət, dinsizliyə, imansızlığa, hər cür naqis key - fiyyətlərə və qəbahətlərə nifrət motivləri təbliğ olunur. Bu ba - xımdan Şeyxülislam Hacı Allahşükür Paşazadənin İslam dini- nin təbliği sahəsindəki xidmətləri təqdirəlayiqdir. Şeyxülislam həzrətlərinin uğurlu fəaliyyətlərini nəzərə alan Ümummilli lider, mərhum Heydər Əliyev cənabları demişdir: “Müqəddəs dinimiz olan İslamın gözəl ənənələrinin ölkəmizdə, habelə bütün Qafqaz bölgəsində qorunub saxlanılması və möh- kəm ləndirilməsində Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin xüsu- si xidmətləri vardır. Onun Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinə rəh- bərlik etdiyi illər ərzində bu dini qurum İslam dəyərlərinin ge niş təbliğ olunması, müsəlmanların dini-mənəvi birliyinin möh kəm- ləndirilməsi, onların cəmiyyətin həyatında fəallığının ar tı rıl ma sı işində böyük rol oynayan mühüm mərkəzlərdən bi rinə çevril miş- dir. Azərbaycan xalqının azadlığı uğrunda mü ba rizəsində Hacı Allahşükür Paşazadənin tutduğu əsl vətən daş mövqeyi onun öl- kədə cərəyan edən mürəkkəb ictimai-siyasi prosesləri obyektiv qiy mətləndirmək, yaranmış problemlərin həllində dini amilin gü- cün dən düzgün istifadə etmək bacarığını nümayiş etdirdi”. 1 1 Hacı Xanəli Babayev. Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə: Elmlə dinin vəhdəti. Bakı, “Qismət”-2005, səh. 6. ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ 13 Şeyxülislam həzrətləri bütün dünyada tanınmaqla, şöhrət qazanmaqla yanaşı, mənsub olduğu millətin, xalqın, Vətənimiz Azərbaycanın, habelə müsəlmanlarının maraq və mənafelərini ən yüksək səviyyədə təmsil etdiyi Qafqaz bölgəsinin qlobal miq yasda tanıdılması, bölgə əhalisinin problem və qayğılarının dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırılması üçün əlindən gə- ləni əsirgəməmiş, bu yolda bütün qüvvə və imkanlarını səfər- bər etmişdir. Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə doğma vətə- ni mizin ən ağır günlərində, millətimizin taleyüklü anların da hə mişə qətiyyətli mövqeyini ortaya qoymuş, öz nüfuz və im- kan larını xalqımızın haqq işinin təntənəsi yolunda xidmətə sərf et mişdir. Qafqaz xalqlarının sülhməramlı niyyətlərinin tə rəf darı və müdafiəçisi olan böyük şəxsiyyət Hacı Allahşükür Pa şa zadə həz rətləri bu sahədə əhəmiyyətli əməli addımlar atmağa mü vəf- fəq olmuşdur. İslam təşkilatlarının fəaliyyəti tarixində ən mühüm və ge- niş əks-səda doğuran əlamətdar hadisələrdən biri 1986-cı il oktyabrın 1-də baş verdi. Həmin vaxt Bakıda İslam Konfransı Təş kilatının xətti ilə “Müsəlmanlar sülh uğrunda mübarizədə” Beynəlxalq Konfransın keçirilməsi gənc Şeyxülislam Allahşü- kür Paşazadənin şəxsi nüfuzunun, eləcə də rəhbərlik etdiyi Qaf- qaz Müsəlmanları İdarəsinin hörmətinin təzahürü kimi qiy mət- ləndirilməlidir. Bundan əlavə, Şeyxülislam həzrətləri 1987-ci ildə Moskva- da keçirilən “Nüvə silahsız dünya, bəşəriyyətin daimi yaşaması uğrunda” Beynəlxalq Forumun təşəbbüskar qrupunun başçısı və həmsədri olmuşdur. Təbii ki, Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin fəa liyyətinin ən məhsuldar dövrü Azərbaycan müstəqillik qa zan dıqdan sonra- kı mərhələyə təsadüf edir. Keçmiş sovetlər bir li yinin təşkil etdiyi 70 illik ateist rejiminin çökməsindən sonra Azərbaycanda İslam dininin intibahında, dini həyatın düzgün məcraya yönəldilməsi işində Hacı Allahşükür Paşazadənin böyük rolu və xidmətləri olmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, məhz Şeyxülislam Allahşü- kür Paşazadənin şəxsi iradəsi və təş ki latçılıq bacarığı sayəsində Yüklə 3,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|