Həcər Adil qızı Qasımova Elmi redaktor: h e. d., dos. MƏMMƏdov r. F
Yüklə 4,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
surətdə və ya digər nazirliklər, dövlət komitələri və idarələri ilə birlikdə, yaxud onlarla razılaşmaqla Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin ləğv edilməsi haqqında təklifləri müəy- yənləşdirilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim edirlər (maddə 21). Nazirlər Kabineti, həmçinin Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri ilə tənzimlənən və onların səlahiyyətlərinə aid olan məsələlər üzrə Azərbaycan Respublikasının götürdüyü öhdəliklərin yerinə yetirilməsini təmin edir. İdarələrarası xarakter daşıyan Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin bağlanması, icrası və ləğv edilməsi qaydalarına əsasən, idarələrarası müqavilələrin bağlanması haqqında təklif onu imzalayacaq idarə tərəfindən müvafiq aidiyyətli təşkilatlarla razılaşdırılmış müqavilə layihəsi ilə birlikdə Nazirlər Kabinetinə təqdim edilir. Nazirlər Kabineti verilmiş təkliflərə baxıb müvafiq rəylə birlikdə müqavilə layihəsini Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim edir (maddə 2. 1). Nazirlər Kabineti Azərbaycan Respublikasının diplomatik xidmətini təşkil edir, xarici dövlətlərdə, beynəlxalq təşkilatlarda diplomatik və konsul nümayəndəliklərinin təsis olunması, zəruri maliyyə vəsaitlərinin ayrılması məsələlərini həll edir, Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq aləmdə xarici siyasət və diplomatiyasının realizəsi üzrə vacib tədbirləri həyata keçirir. Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq mərasimlərdə iştirakının maliyyə təminatı ilə əlaqədar, respublikada müxtəlif beynəlxalq tədbirlərin keçirilməsi üçün vəsait ayrılması və s. məsələlərlə bağlı Nazirlər Kabinetinin çoxsaylı sərəncam və qərarları mövcuddur. Məsələn, Qara dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Xarici İşlər Nazirləri Şurasının Bakı şəhərində keçiriləcək tədbirlə bağlı xərclərin ödənilməsi üçün vəsaitin Xarici İşlər Nazirliyinə ayrılmasına dair 27 aprel 2004-cü il 81 №li sərəncamı, 2004-cü ildə Şimali Atlantika Birliyinin “Sülh naminə tərəfdaşlıq” Proqramı çərçivəsində keçirilən tədbirlərlə bağlı xərclər üzrə nəzərdə tutulmuş vəsaitin bölgüsünün təsdiq edilməsi barədə Nazirlər Kabinetinin 10 may 2004-cü il tarixli 915 №li sərəncamı və s. Azərbaycan Respublikasının xaricdəki səfirliklərinin, konsulluqlarının və digər diplomatik nümayəndəliklərinin saxlanılması, fəaliyyəti üçün onlara binaların alınması, təchiz və təmir işləri üçün Nazirlər Kabinetinin müvafiq sərəncam və qərarları ilə vəsaitlər ayrılır. Bunlara konkret misal olaraq Azərbaycan Respublikasının Macarıstan Respublikasındakı səfirliyinin maliyyə təminatı barədə 24 sentyabr 2004-cü il tarixli 140 №li qərarını, Azərbaycan Respublikasının Yunanıstan Respublikasındakı sə- firliyinin maliyyə təminatı barədə Nazirlər Kabinetinin 30 iyul 2004- cü il 102 №li qərarını və s. göstərmək olar. Respublikamızın üzv olduğu beynəlxalq ictimai-siyasi, kredit təşkilatlarına vaxtında üzvlük haqları və kreditlər üzrə faizlərin ödənilməsinə dair Nazirlər Kabinetinin sərəncamları da xüsusi yer tutur. Nazirlər Kabinetinin xarici əlaqələrlə bağlı sərəncam və qərarları təkcə maliyyələşdirmə xarakterli aktlarla məhdudlaşmır. Təşkilati məsələlərlə əlaqəli olaraq da bir çox sərəncam və qərarlar mövcuddur. Azərbaycan Respublikası digər dövlətlərlə çoxsaylı hökumətlərarası sazişlər imzalamışdır. Nazirlər Kabineti, həmçinin hökumətlərarası əməkdaşlığa dair sazişlərin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar tədbirlər görülməsi üçün sərəncamlar da verir. Azərbaycan Respublikasının qoşulduğu konvensiyalardakı müddəalardan irəli gələn öhdəlikləri həyata keçirmək üçün nəzərdə tutulmuş ölkə üzrə səlahiyyətli orqan qismində aidiyyətlı orqanların təyin olunması üçün Nazirlər Kabineti Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bir sira müvafiq sərəncam layihələrini hazırlayıb Prezident Aparatına təqdim edir. Nazirlər Kabineti Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələrinin həyata keçirilməsi sahəsində də operativ iş aparır. İlk öncə o, müxtəlif beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığa dair nazirlik və idarələrdən gələn təklifləri dəyərləndirir, onu digər müvafiq orqanlara göndərir, cavablar alır və ümumiləşdirilmiş rəylər əsasında konkret təkliflər verir. Digər tərəfdən, respublikanın artıq əməkdaşlıq etdiyi beynəlxalq təşkilatlarla münasibətlərinin daha da inkişaf etdirilməsi sahəsində də tədbirlər görür. Nazirlər Kabinetinin xarici siyasət məsələləri ilə bağlı bu geniş funksiyaları əsasən onun Mərkəzi Aparatının Xarici İqtisadi Əlaqələr şöbəsi vasitəsilə həyata keçirilir. Nazirlər Kabinetinin İşlər İdarəsi haqqında Əsasnamədə bu şöbənin aşağıdakı vəzifələri müəyyən edilmişdir: 84 85 - xarici iqtisadi siyasət strategiyasının hazırlanmasını və həyata keçirilməsini təşkil etmək; - xarici iqtisadi əlaqələrin müxtəlif formalarının inkişaf etdirilməsinə dair təklifləri hazırlamaq; - Azərbaycan Respublikasının hökumətlərarası saziş, müqavilə və digər beynəlxalq aktlarının layihələrinin hazırlanmasını və müəyyən edilmiş qaydada təqdim olunmasını təmin etmək; - nazirlik, baş idarə və təşkilatların xarici iqtisadi fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi və onun Azərbaycan Respublikasının xarici iqtisadi siyasət strategiyasına uyğun olaraq həyata keçirilməsini təmin etmək; - xarici iqtisadi fəaliyyət sahəsində Azərbaycan Respublikası qanunlarının, prezident fərmanlarının, Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarının icrası üzərində nəzarətin həyata keçirilməsi, bunun üçün müvafiq təşkilatın nümayəndələrini cəlb etməklə yoxlama komissiyalarının təşkil edilməsi, yoxlamanın nəticələrini təhlil edib aşkar olunmuş nöqsanların aradan qaldırılması üçün tədbirlərin hazırlanması; - Azərbaycan Respublikası xalq təsərrüfatı sahələrinin inkişafı üçün xarici kreditlər və investisiyaların cəlb edilməsi işinin təşkili; - Azərbaycan Respublikasının xarici ölkələrdə səfirlik və nümayəndəliklərinin valyuta vəsaiti ilə, maliyyələşdirilmə məsələləri ilə bağlı sənədlərin hazırlanması; - Azərbaycan Respublikası xətti ilə respublikaya rəsmi səfərə gələn xarici nümayəndə heyətlərinin qəbulu və dövlət protokol xidməti qaydalarına əməl olunmasının təmin edilməsi, habelə digər xarici nümayəndə heyətlərinin və əcnəbi qonaqların Nazirlər Kabinetinin rəhbərliyi tərəfindən qəbulunun təşkili; - beynəlxalq sərgilərin, simpoziumların, sərgilərin təşkili və s. Əsasnamədə göstərilən vəzifələr xarici iqtisadi əlaqələr şöbəsinin və bütövlükdə Nazirlər Kabinetinin uyğun sahədəki fəaliyyəti barədə ümumi təəssürat yaradır. Son olaraq qeyd edək ki, hökumət başçısı da həmçinin dövləti və onun hökumətini öz səlahiyyətləri çərçivəsində xarici əlaqələrdə təmsil edir. Baş nazir Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin bağlanması, icrası və ləğv edilməsi qaydaları haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununa müvafiq olaraq sülh müqavilələri istisna olmaqla, Azərbaycan Respublikasının digər beynəlxalq müqavilələri barəsində danışıqlar aparmaq və onları imzalamaq hüququna malikdir. Beynəlxalq hüquq və praktikaya əsasən də dövlətlərarası müqavilələrin bağlanmasında hökumət başçısına vəkalətnamə tələb olunmur Hökumət başçısı xüsusi vəkalət olmadan BMT-nin Baş Assambleyasının və başqa beynəlxalq təşkilatların iclaslarında iştirak edə bilər. Onun hər hansı bir mərasimdə olması hökumət başçısı kimi öz səlahiyyətləri əsasında bu mərasimdə iştirak etməsinə əsas verir 1 . Hökumət notası, beynəlxalq münasibətlər məsələləri üzrə hökumət başçısının xarici dövlətin hökumət başçısına müraciəti, hökumət nümayəndə heyətlərinin göndərilməsi və öz ölkəsində qəbulu, onlar arasında danışıqlar aparılması və beynəlxalq razılaşmaların imzalanması və s. hökumətin diplomatik fəaliyyətinin geniş yayılmış formalarıdır 2 . 3.1.3. Qanunverici orqan. Ali qanunverici orqan tərəfindən xarici əlaqələr sahəsində müəyyən funksiyaların həyata keçirilməsinin kökləri hələ qədim quldarlıq dövlətlərinin praktikasına dəlalət edir 3 . Belə ki, qədim Romada müharibə və sülh məsələlərinin həlli, xarici dövlətlərlə danışıqlar aparılması, xarici dövlətlərə diplomatik missiyaların və səfirlərin göndərilməsi və s. məsələlər senatın funksiyalarına aid idi. Orta əsrlər dövründə respublika idarə forması olan dövlətlərdə də xarici əlaqələrin əsas məsələləri qanunverici orqanın funksiyalarına aid idi. Hal-hazırda da parlamentlər əksər dövlətlərin konstitusiyalarına uyğun olaraq xarici siyasətə ümumi rəhbərliyi həyata keçirir 4 . Baxmayaraq ki, nə beynəlxalq hüquq, nə də 87 1 Зорин В.А. Основы дипломатической службы. М.: Международ- ные отношения 1977, с. 84 2 Блищенко И.П. Дипломатическое право 2-е издание. М.: Высшая школа, 1990, с. 28 3 Зорин В.А. Основы дипломатической службы. М.: Международ- ные отношения, 1977, с. 80 4 Курс международного права в семи томах. Том 7. Основные принци- пы международного права. Г.В.Игнатенко, В.Н.Караташкин, Б.М.Климен- ко и др. М.: Наука, 1989, 240 с. Том 3. Основные институты международ- ного права. М.: Наука, 1990, с. 99 86 Yüklə 4,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|