“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması”
layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf
Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
EKOLOGİYA İDARƏSİ
72
olaraq əhəmiyyətli təsirlərinin mümkün olan dərəcəyədək azaldılması üçün yumşaltma tədbirləri verilir.
Bu, yumşaltmanı aşağıdakı kimi müəyyən edir;
a) Konkret addımı və ya onun hissələrini həyata keçirməməklə təsirdən tamamilə qaçılması.
b) İşin və onun həyata keçirilməsi miqyasının dərəcəsini məhdudlaşdırmaqla təsirlərin minimuma
endirilməsi.
c) Təsirə məruz qalan ətraf mühiti təmir etmək, reabilitasiya etmək və ya bərpa etməklə təsirin
düzəldilməsi.
d) İş müddətində mühafizə və təmir işləri yolu ilə təsirin vaxt keçdikcə azaldılması və ya aradan
qaldırılması.
e) Əvəzedici resurslar və ya mühitlər təmin etməklə və ya bunlarla əvəz etməklə təsirlərin
kompensasiya edilməsi.
Bu müzakirədə həmçinin yumşaltma tədbirlərinin tətbiq edilməsindən sonra bütün əhəmiyyətli təsirlərin
statusunu təsvir edir, ya təsir əhəmiyyətlilik həddindən aşağı səviyyəyədək azaldılır (əhəmiyyətlidən aşağı
səviyyəyədək azaldılmış), ya da
belə bir nəticəyə gəlinir ki, mümkün olan yumşaltma tədbiri yoxdur, yaxud
təsiri əhəmiyyətlilik həddindən aşağı səviyyəyədək azaltmaq üçün kifayət deyildir. Bu, “ətraf mühit üzərində
qaçılmaz olan əhəmiyyətli təsir” olur.
7.3.1. Əhəmiyyətliliyin nəticələri
a) Təklif olunan layihənin və onunla əlaqədar olan fəaliyyətlərin təbii ətraf mühitə potensial olaraq
əhəmiyyətli olan əks təsirləri qiymətləndirilmişdir. Təklif olunan layihə çərçivəsində müxtəlif vəhşi
canlı təbiət növlərinin, o cümlədən bəzi nəsli kəsilmək üzrə olan, təhlükədə olan və nadir növlərin
yaşadığı həssas təbii yaşayış məskənlərində və ya onların yaxınlığında işlər görülməsi nəzərdə
tutulmur. Təqdim edilmiş bütün yumşaltma tədbirlərinin tam həyata keçirilməsi halında layihə ilə
əlaqədar olan potensial təsirlər əhəmiyyətlilik həddindən aşağı səviyyəyədək azaldılacaqdır.
b) ETSN-nin missiyası ərazinin “təbii ehtiyatlarını qorumaq və mühafizə etmək”dir. Bilinən digər
layihələrin təsirləri təklif olunan layihənin potensial təsirləri ilə üst-üstə düşmür, ona görə də heç bir
kumulyativ təsir yoxdur.
c) Təklif olunan layihənin ekoloji təsirləri ümumi olaraq insanlar, ətraf mühit və biomüxtəliflik üzərində
əsaslı əks təsirlərə səbəb olmayacaqdır. Lakin toz və emissiyalarının mümkün müvəqqəti təsirləri
mövcuddur. Təklif edilən yumşaltma tədbirlərinin birləşdirilməsi və həyata keçirilməsi ilə təklif
olunan layihənin təsirləri əhəmiyyətlilik həddindən aşağı səviyyəyədək azaldılacaqdır.
7.3.2. Təsirin əhəmiyyətliliyi cədvəli
Layihənin potensial ekoloji təsirlərinin qiymətləndirilməsi aşağıda verilmiş təsirin əhəmiyyətliliyi cədvəlində
ardıcıllıqla göstərilmiş müzakirələrin ardınca təqdim ediləcəkdir. Hər bir layihə komponenti layihə üzrə
fəaliyyətin xarakterinə uyğun olaraq müxtəlif fiziki, aparılan müvafiq məsləhətləşmələrə uyğun olaraq
nəzərdən keçirilir.
Fəsil 5-də qeyd edilən çöl tədqiqatlarının aparılması zamanı mühafizə olunan bütün ərazinin ekoloji
funksiyası ilə təklif olunan Layihənin təsirinə məruz qalacaq ərazilər arasındakı əlaqəyə xüsusi diqqət
yetirilmişdir. Bütün təsir qiymətləndirmələri Fəsil 2-də verilən meyarlar, Fəsil 5-dəki ilkin vəziyyətin
qiymətləndirmələri ərazi vahidliyi hüdudları ilə məhdudlaşır.
Qiymətləndirmələr həmçinin Fəsil 2-də müəyyən edilmiş meyarlara uyğun olaraq şərh edilib və aşağıda
verilən təsirin əhəmiyyətliliyi cədvəlinə uyğun olaraq formula edilmişdir. Təsirin əhəmiyyətliliyi cədvəli
layihənin ekoloji və sosial davamlılığını nəzərdən keçirməklə potensial təsir sahələrini müəyyən etməyə
kömək edir.
Potensial təsirlərin qiymətləndirilməsi və yumşaltma tədbirləri cədvəl 7.1-də verilən ətraf mühit aspektlərinə
görə aparılacaqdır.
“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” layihəsi çərçivəsində qurğuların
tikintisi və istismarı üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
EKOLOGİYA İDARƏSİ
73
Cədvəl 7.2
Potensial təsirlər və onların qiymətləndirilməsi
Fəaliyyətlər/
Təsir
mənbələri
Ətraf
Mühit/Sosial
-iqtisadi
qəbuledicilər
Potensial
Təsirlər
(effektlər)
Həss
aslıq
İnten
sivlik
Əhəmiy
yətlilik
Əsas qoruma/Yumşaltma Tədbirləri
Qalıq Təsirlər
Həss
aslıq
Inten
sivlik
Əhəmiyy
ətlilik
Tikinti
mərhələsi
Nəqliyyatın
Hərəkətinə
təsirlər
Səs-küy,
atmosferin
çirklənməsi
1
1
L
Nəqliyyatın hərəkəti yalnız müəyyən edilmiş
marşrutlar üzrə həyata keçirilə bilər.
1
1
L
Torpaqlar
Eroziya,
deqradasiya,
Çirklənmə
1
1
L
Qurğuların tikintisi zamanı təhlükəsizlik və
ehtiyat tədbirlərin görülməsi.
1
1
L
Bitki
örtüyü
Bitki
örtüyünə
təsirlər
1
1
L
Layihə fəaliyyətlərinin təsirinə məruz qalmayan
sahələrə istinad
etməklə təsirə məruz qalan
sahələrdə bitki örtüyünün təkrar bərpası və bitki
növlərinin müxtəlifliyinin artırılması
1
1
L
Heyvanat
aləmi
Məməlilər,
quşlar
sürünənlər
və digər
canlılara
təsirlər
2
2
L
Heç bir halda və şəraitdə hər hansı podratçı,
onun işçiləri, subpodratçıları və ya
subpodratçılarının şçiləri
tərəfindən layihə
ərazisində heyvan və quş növlərinin ovlanmasına
və əraziyə heç bir əhilləşdirilmiş heyvanın
gətirilməsinə imkan verilməməsi.
1
1
L
Sosial-iqtisadi
sahə
Məşğulluq
səviyyəsinə
müvəqqəti
müsbət
təsirlər
1
1
L
Layihənin müsbət təsirləri gələcəkdə aparılacaq
istismar işləri dövründə ola bilər.
1
1
L