Həyat bilgisi 8
Yüklə 373,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
2. İNSANLARARASI MÜNASİBƏTLƏR Mütəxəssislərin bir qismi belə hesab edir ki, insanlar dünyaya gələndə onların beyinləri ağ kağıza bənzəyir. Ancaq vaxt keçdikcə hətta eyni valideynlərin övladları belə müxtəlif xasiyyətli olur, insanlara münasibətlərinə görə bir-birindən fərqlənirlər. Hətta onların bir qismi dahi, bir qismi isə cani olur.
Bildiyiniz kimi, insanlar xarakterlərinə görə bir-birilərindən fərqlənirlər. “Yaxşı adam” və ya “pis adam” adlandırdığımız insanlar da xarakterlərinə görə fərqlənirlər. İnsanların bir-birinə uyğun xarakterləri onlar arasında dostluq, yoldaşlıq, sevgi, rəğbət kimi hislərin yaranmasına səbəb olur. İnsanların xarakterləri fərqləndiyi kimi onların digər insanlara qarşı münasibətləri də fərqlidir. İnsanların bəzi xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq onları qruplaşdırmaq mümkün olmuşdur. Kollektivə və digər insanlarla münasibətə görə məsuliyyətli, qayğıkeş, laqeyd, təvazökar Əməyə münasibətə görə əməksevər, zəhmətkeş, tənbəl, zirək Özünə münasibətə görə lovğa, şöhrətpərəst, eqoist Əşyalara münasibətə görə səliqəli, pinti
Bu əlamətlər bir-biri ilə üzvi surətdə bağlıdır. Xarakterik əlamətlər, nəinki uşaq yaşlarında, bütün ömür boyu inkişaf edir. Kiçik yaşdan hazırkı yaşa qədər xarakterinizdə və insanlara qarşı münasibətinizdə baş verən dəyişiklikləri müzakirə edin. İnsanların bir-birinə münasibətlərinin formalaşmasında ailənin, bağçanın, məktəbin, ümumiyyətlə, cəmiyyətin rolu danılmazdır. İnsanların hisləri çox müxtəlif və rəngarəngdir. Bu da onların ətrafdakı insanlara münasibətlərinin müxtəlif olmasına imkan yaradır. Ali hislər insanın yüksək inkişafının məhsuludur. Bu hislər məzmunca ən zəngin hislərdir. Bura əxlaqi, zehni və estetik hislər daxildir. İnsanlararası münasibətlərdə hər kəs öz məsuliyyətini hiss etməlidir. “Məsuliyyət” dedikdə öz qərarlarına, hərəkətlərinə və əməllərinə görə cavabdehlik başa düşülür. Əgər dostlar, yoldaşlar arasında soyuq münasibət yaranarsa, onu həll etməyə çalışın. Problemli məsələnin həllinə doğru 6 addım: Ehtiyac və tələbatları müəyyən edin Siz nə istəyirsiniz? Nəyə həqiqətən ehtiyacınız var? Problemi müəyyən edin. Problem nədən ibarətdir? Problemin müxtəlif həlli yollarının müəyyən edilməsinə dair düşünün. Problemi hansı yolla həll etmək olar? Qərarı qiymətləndirin. Nəyə nail olacağam? Qərarın ən yaxşı həlli yolunu tapın. Problem həll olundu. Qərar səni razı saldımı? Qərarın nə ilə nəticələndiyini yoxlayın. Deyə bilərik ki, problem həll olunub? Daim mədəni ünsiyyətə çalışın. Çünki mədəni ünsiyyət zamanı heç kəs alçalmır, incimir, nüfuzdan düşmür. 1. Sinif yoldaşlarınızı xasiyyətlərinə görə qruplaşdırın və cütlüklər yaradın. 2. Dost seçərkən hansı ümumi cəhətlərin olmasına önəm verirsiniz?
3. VƏZİFƏLƏRİMİZ VƏ MƏSULİYYƏTİMİZ Hər gün səhər tezdən məktəbə tələsirsiniz. Ev tapşırıqlarım hazırlamayanda, demək olar ki, bütün gün narahat olursunuz. Təbii ki, bu çox vaxt sizin məsuliyyətinizdən irəli gəlir. Bir şagird kimi dərslərinizi yaxşı oxumaqla yanaşı, sizin bir çox vəzifələriniz və məsuliyyətləriniz də vardır.
Bildiyimiz kimi, ayrı-ayrı insanlar bir-birinin köməyi ilə işləyirlər. Bunun nəticəsində bir-birinin iş və fəaliyyətindən istifadə edərək öz həyat və məişət ehtiyaclarını təmin edirlər. Müşahidə aparsanız, görərsiniz ki, insan bədəninin hər bir üzvü özünəməxsus bir işi yerinə yetirir, eyni zamanda başqa üzvlərin fəaliyyətindən də bəhrələnir. Yəni bir üzv digər üzvün fəaliyyətinə kömək edir. Əgər insan orqanizmində hər bir üzv yalnız özü üçün çalışsa, qanunauyğunluq pozular. Təsəvvür edin ki, cəmiyyətin ayrı-ayrı üzvlərinin fəaliyyəti cəmiyyətin birgə fəaliyyətinə kömək edir. Bu zaman hər bir kəs öz vəzifə və məsuliyyətini dərk edir. Yəni insan öz vəzifəsini cəmiyyətin mənfəəti ilə yanaşı istəməli və öz işi və fəaliyyətlərindən cəmiyyətin faydalanmasını nəzərə almalıdır. İnsan zəhmətindən bəhrələnsin ki, hamıya faydalı olsun, özü də bu cəmiyyətdən fayda əldə edə bilsin. O həmçinin hamının hüququnu müdafiə etməlidir ki, öz hüquqlarını da müdafiə edə bilsin.
Vəzifə insanın zəruri olan haqlı davranışıdır. İnsanın davranış normaları cəmiyyətin və başqa insanların maraqlarına uyğun olmalıdır. Cəmiyyət, əsasən, insanlar arasında yaranan davranış qaydaları ilə idarə olunur. Davranış qaydalarının bir qismi dövlət tərəfindən müəyyən olunur və qanunlarda öz əksini tapır. Onların pozulmasına görə məsuliyyət nəzərdə tutulur. Davranış qaydalarının bir qismi isə əxlaq normalarına əsaslanır. Yol hərəkəti qaydalarına uyğun davranışlara aid nümunələr göstərməklə cəmiyyətdə bu qaydaların zəruri olmasını əsaslandırın. Dövlət tərəfindən müəyyən olunan qaydalar, əsasən, səlahiyyətli orqanlar tərəfindən icra edilir. Vətəndaşların konstitusiya ilə müəyyən edilmiş vəzifələri vardır. Hər bir şəxs Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və qanunlarına əməl etməli, başqa şəxslərin hüquq və azadlıqlarına hörmət etməli, qanunla müəyyən edilmiş vəzifələri yerinə yetirməlidir.
Yüklə 373,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|