Həyata nüfuz anı Demokratiyanın ibrətamiz erkən tarixinə baxış
Yüklə 3,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
52
pozub, onu müəyyən deformasiyaya uğratsa da, bunun hesabına Avropa və hər iki Amerikanın bir sıra ölkələrində bircinsli nikahların bağlanmasında mövcud olan bütün maneələr aradan götürülmüşdür. Lakin bu yeni hədyanlıq fazasına çevrilməməlidir, çünki bir tərəfdə yaranan zorakılıq, bəzən onun imitasiyasının nümayişi belə, əks tərəfdə də kin və hiddət yaratmamış qalmır. Əgər əvvəllər geylər, lesbiyankalar ən azı mənəvi təcavüz hiss edirdilərsə, indi onun allotropiyası hədəf kimi öz əleyhdarlarına qarşı tuşlanmamalıdır. Təcavüzün hər bir zərbəsi kimə ünvanlandığından asılı olmayaraq, daha çox cəmiyyətə dəyir, onun birliyinin dayaqlarını laxladır. Bəzilərinə elə gələ bilər ki, Şərq ölkələri bircinsli yaxınlıq bitkisinin bitmədiyi susuz səhradır. Əlbəttə, islam dininin sərt qaydaları bu kənara çıxmalara qarşı möhkəm sipər çəkir. Lakin bu heç də belə pretsendentin tam yoxluğuna dəlalət etmir. Bəzi islam ölkələrində isə Qərbin təsiri güclü olduğundan, bu məsələyə xeyli dərəcədə loyal münasibət bəslənilir. Türkiyədə XX əsrin ikinci yarısında incəsənət xadimləri arasında homoseksualistlərə, transseksualistlərə nəinki rast gəlmək mümkün idi, hətta onlar böyük hüquqa yiyələnir, tamaşaçıların böyük sevgisi ilə əhatə olunurdular və bu hal yenə də davam edir. Onlaırn təcrübəsi də təsirsiz qalmr. Azərbaycanın şou-biznesində də cinsi orientasiyası üzrə fərqli meyli olanlar əvvəlki sıxıntılarından xeyli azad olmuş kimi görünürlər. Qeyri-ənənəvi nikahlarıa icazə verilməsi Qərb ölkələrinin özündə də heç də birmənalı qarşılanmır. Ənənə, dini inam, müqəddəs kitabların müddəalarına ehtiram bu sahədə müqavimətin yaranmasında az rol oynamır. Lakin bütün etirazlar, müqavimətlər cinsi orientasiyası fərqli olanları başqa yola döndərmək iqtidarında deyildir. Onlar öz əleyhdarlarına qibləgahları saydıqları Oskar Uayldın sözləri ilə cavab verə bilərlər: «I can resist anything, exept temptation» «Mən hər şeyə müqavmət göstərə bilərəm, təkcə məni şirnikləşdirəndən başqa”. Bu adamlar onları başdan çıxaran öz istəklərinə müqavimət göstərə bilməzlər, heç müqavimət göstərmək də istəmirlər. Siyasətçilər isə onlardan bir alət kimi istifadə etməkdən çəkinmirlər. Bunun bariz nümunəsini isə biz 2012-ci il və bu ilin ötən dövründə baş verən hadisələrdən aydın şəkildə görürük. 2013-ci il.
Torpaq hər bir ölkənin böyük sərvətidir
Torpaq digər əksər canlılar kimi insan nəslinin də boy atdığı, inkişaf etdiyi bir məkan olmaqla, hər bir ölkənin iqtisadi qüdrətinin möhkəmlənməsində mühüm yer tutur. Torpaqdan düzgün, təsərrüfatçılıqla istifadə etldikdə əhalinin qida maddələri ilə iəchizatı yaxşılaşır, ən azı ölkənin ərzaq təhlüksizliyinə təminat yaranır. Azacıq qulluq edildikdə onun istehsal gücü meydana çıxır, əmtəə yaratmaq xüsusiyyəti isə müqayisə edilməyənə çevrilir. Ona görə də Birləşmiş Ştatların bani-atalarından biri olan, dahi Bencamin Franklin torpağı əməklə birlikdə sərvətin, var-dövlətin mənbəyi adlandırmışdı. Karl Marks onun bu ifadəsini özünün «Kapital» əsərinin birinci cildində təkzibolunmaz arqument kimi gətirmişdi. 53
Torpağa qayğı təkcə bugünkü vəzifələrin həllinə deyil, həm də xalqın gələcəyinə, ölkənin ardıcıl olaraq çiçəklənməsinə göstərilən ən düzgün münasibətdir. Onun münbitliyinin qorunub saxlanması, mümkün qədər yaxşılaşdırılması hər bir nəslin ümdə vəzifəsinə çevrilməlidir. İnkişaf etmiş aqrar bölmə ərzaq probelmini həll etməyə xidmət etməklə yanaşı, həm də sənayenin bir sıra sahələri üçün xammal istehsal edir. Dilimizdəki torpaq məfhumu həm «quru», «yer», həm də bitki aləmi üçün zəruri məkan rolunu oynayan «münbit torpaq» mənasını verir. Axırıncı, bitkinin böyüməsi, inkişafı üçün şərait yaradır. Münbit torpaq yoxdursa, deməli, bitki də yoxdur. Ona görə də, torpaq hətta becərilməldikdə belə ən azı alaq otu əmələ gətirir. Torpaqşünaslara və bioloqlara görə, alaq bitməyən torpaq əslində torpaq deyildir, canlı aləmlə əlaqəsi olmayan suxurdur. Torpaq öz yararlılığında heç də illərə, yaşa tabe olmur, onun məhsul vermək xüsusiyyəti əsla müvəqqəti xarakter daşımır. O, əbədi olmasa da, daimidir, ardı-arası kəsilməyən nəsillərə öz töhfəsini verməkdə davam edir. Elə ölkələr vardır ki, orada əkinçiliyin beş min ildən artıq bir tarixi vardır, həmin ərazinin qədim sakinlərinə xidmət etdiyi kimi, indiki nəslin ehtiyaclarını da ödəməkdə davam edir, gələcək nəsillər üçün də özünün bəlkə də xeyli artacaq istehsal qabiliyyətini əsirgəməyəcəkdir. Çində tarixin başlanğıcından əkinçiliklə məşğul olunmuşdu. Mesopotamiyada (Dəclə və Fərat çayları arasında olan, indiki İraq ərazisində) torpaqların kütləvi becərilməsinə keçid eyni qədimlikdəki dövrə gedib çıxır. Ona görə də Karl Marksın dediyi kimi, biz heç də torpağın mülkiyyətçiləri deyilik, onun müvəqqəti sahibləriyik, onu ən azı qəbul etdiyimiz səviyyədəki keyfiyyətdə (münbitlikdə) gələcək nəsilə təhvil verməlyik. Bu estafetin başlanğıcı olsa da, sonu görünmür, bəşəriyyət mövcud olduqca torpaqları icarəyə götürən nəsillər bir-birini əvəz edəcəkdir. Torpağın mülkiyyətçisi isə xalqdır. Xalq isə heç vaxt hansısa bir nəsildən ibarət olmur, öz böyük və ya kiçik tarixinə malik olur, öz adı altında çox sayda olan, əslində tükənməyən nəsilləri birləşdirir. Torpaq bizi əhatə edən ekosistemdə də mühüm yer tutur. Ona görə də təbiətə göstərilən qayğı hökmən torpağa olan qayğını da əhatə etməlidir. Rus yazıçısı M.M.Prişvinin dediyi kimi, təbiəti sevmək isə Vətəni sevmək deməkdir. Torpaqdan düzgün istifadə edilməməsi, daha çox gəlir gətirmək məqsədilə onun vəhşicəsinə istismarı nəinki səmərə vermir, hətta bir sıra hallarda əks effekt verir. Torpaq ona göstərilən münasibətə, qaygıya adekvat da cavab verir. Əkinçilik mədəniyyətinə məhəl qoyulmadıqda isə, torpaq ondan istifadə edənlərə böyük fayda vermək əvəzinə, belə əkincilərdən səhvlərinə görə rüsum tələb edir. Pis qulluq edilən torpaq münbitliyini bərpa etmək naminə meliorasiya (latın dilində «yaxşılaşma» deməkdir) tədbirlərinrə ehtiyac duyur, bu isə ağır xərclər sərf etmək hesabına başa gəlir. Bu xərcləri əslində fermer və ya təsərrüfat üçün cərimə, rüsum hesab etmək olar. Torpaq üstündə və özündə yetişdirilən məhsulları ilə insanları və heyvanları qidalandırdığından körpəyə qayğı göstərən anaya bənzəyir. Təsadüfi deyildir ki, bəzi hallarda «torpaq» ifadəsinə «ana» sözü də əlavə olunur. Axı torpaq canlıların əksəriyyətinin mənbəyi rolunu oynayır. Əgər körpə bir-iki il ana döşünü əmib qidalanırsa (qədim köçəri xalqlarda uşağın döş əmməsi dörd-beş il davam edirdi və döş südü ilə belə uzunmüddətli qidalanma qadının doğub törəmə qabiliyyətini xeyli ləngidirdi), torpaq ondan istifadə etməyi bacaran insanları isə lap qədim dövrlərdən
Yüklə 3,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|