88
Laçın, Ağdam muzeyləri və başqaları dağıdılmış, onların eksponatları dünyanın
müxtəlif ölkələrində satışa çıxarılmışdır. Məsələn, Natəvanın, Üzeyir Hacıbəy
linin Bülbülün güllələnmiş tunc heykəlləri Şuşadan aparılaraq, sonradan Gür-
cüstanda satışa çıxarılmış və Azərbaycan hökuməti bunları 500 min dollara
alıb Bakıya gətirmişdir. Londondakı Sotbi hərracında Laçın tarixdiyarşünaslıq
muzeyinə məxsus eksponat 80 min dollara satılmışdır.
Kitabda qeyd olunur ki, ermənilərin işğal olunmuş ərazilərdə həyata ke
çirdikləri vəhşiliklərindən biri də tarixi abidələrdə və ayrıayrı tikililərdə
Azərbaycanmüsəlman elementlərini erməni xaçı və yazıları ilə əvəz etmələridir.
Kitabda işğal olunmuş rayonların tarixmədəniyyət abidələrinin bir çoxu-
nun əvvəlki görünüşünü və indiki dağılmış vəziyyətini əks etdirən fotoşəkillər
geniş yer tutur. Eyni zamanda hər bir rayonun abidələri olan ərazilərin kosmos-
dan çəkilmiş şəkilləri verilmişdir.
Kitabda indiki Ermənistan ərazisindəki Azərbaycan abidələri, o cümlədən
Urud kəndindəki məşhur kitabələr, İrəvandakı Sərdar sarayı, Göy məscid, Şah
İsmayıl məscidi və s. azərbaycanlıların tarixietnik torpaqlarından deportasiyası
barədə geniş məlumat da əksini tapmışdır.
Kitabın daha bir üstünlüyü ona buradakı materialların əks olunduğu bir
multimedia və bir video diskin əlavə olunmasıdır.
İlk növbədə beynəlxalq ictimaiyyət üçün nəzərdə tutulmuş bu kitabın
ölkəmizin işğal olunmuş torpaqlarında, eləcə də indiki Ermənistan ərazisin-
dəki tarix və mədəniyyət abidələrini məhv etməklə bu yerlərin azərbaycanlı-
ların tarixietnik torpaqları olmasını təsdiqləyən izləri itirmək məqsədi daşı-
yan erməni millətçidaşnak siyasətinin mahiyyətini ifşa etmək baxımından
müstəsna əhəmiyyəti vardır. Bu qiymətli nəşr erməni vandalizmi nəticəsində
məhv olunan mədəni sərvətlərimiz haqqında dünya ictimaiyyətinə dolğun
mə lumat çatdırmaqla yanaşı, gələcək nəsillərin də həmin həqiqətləri bilməsi
üçün sənədli mənbədir.
Onu da qeyd edək ki, yeni nəşrlə bağlı www.war-culture.az domeni olan
internet səhifəsi də yaradılmışdır.
Heydər Əliyev Fondu Azərbaycanın xalq artisti, görkəmli muğam ifaçısı,
professor Arif Babayevin 70 illik yubileyinə həsr olunmuş “Arif Babayev 70”
musiqi albomu hazırlamışdır. Alboma Azərbaycan və ingilis dillərində nəfis tər-
tibatda nəşr edilmiş kitab və xanəndənin xalq mahnıları, təsniflər və muğamlar-
dan ibarət 4 ədəd kompakt diski daxildir.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 1998ci ilin bahar bayramı şənliyində
ədəbiyyat və incəsənət xadimləri ilə söhbəti zamanı dediyi “...Arif bizim böyük
müğənnimizdir” kəlamı ilə başlayan kitab Arif Babayevin ulu öndər Heydər
Əliyev, Prezident İlham Əliyev, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNES-
COnun və İSESCOnun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban
xanım Əliyeva ilə birgə çəkdirdiyi şəkillərlə zəngindir.
89
Kitabda Mehriban xanım Əliyevanın muğam ifaçıları ilə görüşlərini, Arif
Babayevin səhnədə canlandırdığı rolları əks etdirən, sənətkarın müəllimləri,
tələbələri və ailəsi ilə çəkdirdiyi şəkillər də yer almışdır.
Nəşrdə görkəmli muğam ifaçısı Arif Babayevin ömür yoluna, yaradıcılığına
nəzər salınmış, onun muğam sənətinin inkişafındakı xidmətlərindən bəhs olun-
muşdur. Bildirilmişdir ki, gənc yaşlarından fitri istedadı ilə diqqəti cəlb edən
Arif Babayev qısa müddətdə xalq arasında böyük rəğbət qazanmışdır. 1964cü
ildə M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti olan
gənc müğənni 1966cı ildə xalq artisti Əfrasiyab Bədəlbəylinin dəvəti ilə Azər-
baycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında fəaliyyətə başlayıb. 2006cı
ilədək bu teatrda çalışan Arif Babayev müxtəlif illərdə “Leyli və Məcnun”,
“Əsli və Kərəm” operalarında Məcnun, Kərəm, “Aşıq Qərib”də Qərib, “Şah
İsmayıl”da Şah İsmayıl, “Gəlin qayası”nda Camal rollarının ən mahir ifaçıla-
rından olmuşdur. Onun iştirakı ilə “Leyli və Məcnun”, “Əsli və Kərəm” və s.
opera tamaşaları bu gün də musiqimizin qızıl fondunda saxlanılır.
Kitabda qeyd olunur ki, Arif Babayev mahir muğam ifaçısı kimi təkcə
Vətəni Azərbaycanın deyil, bütün Şərqin xanəndəsidir. Ustad sənətkarın oxu-
duğu “Şur”, “Rast”, “BayatıŞiraz”, “Çahargah”, “Mirzə Hüseyn segahı”, “Za
bul segah”, “Segah” muğamları, xalq mahnıları, təsniflər, bəstəkar mahnıları
artıq musiqi mədəniyyətimizin xəzinəsinə daxil olmuşdur.
Kitabda Arif Babayevin pedaqoji fəaliyyətindən də bəhs edilmişdir. Vur-
ğulanmışdır ki, xanəndə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının muğam sin-
finin ilk müəllimlərindən biri olmuşdur. Azərbaycan muğam ifaçılarından ilk
dəfə professor elmi dərəcəsinə layiq görülmüş Arif Babayev hazırda Azərbay-
can Milli Konservatoriyasında muğam kafedrasının müdiridir. Onun yetirmələ-
rinin çoxu respublikamızın tanınmış, adlısanlı xanəndələridir. Xalq artistləri
Nəzakət Teymurova, Aygün Bayramova, əməkdar artistlər Könül Xasıyeva,
Gülüstan Əliyeva, Fehruz Səxavət, Cabir Abdullayev, opera teatrının solisti
Səbuhi İbayev məhz ondan dərs almışlar.
Kitabda məlumat verilir ki, yüksək səhnə mədəniyyətinə sahib olan Arif
Babayev dünyanın 60dan çox ölkəsində qastrol səfərində olmuş, muğam-
larımızın, milli musiqimizin təbliğində, sevilməsində çox böyük xidmətlər
göstərmişdir.
Kitabda Arif Babayevin 2005ci və 2007ci illərdə Heydər Əliyev Fondu-
nun prezidenti, UNESCOnun və İSESCOnun xoşməramlı səfiri, Milli Məcli
sin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın şəxsi təşəbbüsü ilə keçirilən, bütün
dünya azərbaycanlılarının sevəsevə izlədikləri muğam müsabiqələrində daimi
və ədalətli bir münsif kimi böyük hörmət qazanmasından söz açılmışdır.
Qeyd olunmuşdur ki, sənətkarın Opera və Balet Teatrının solisti və muğam
ifaçısı kimi səmərəli xidmətləri dövlətimiz tərəfindən layiqincə qiymətləndiril-
mişdir. O, 1978ci ildə əməkdar, 1989cu ildə respublikanın xalq artisti fəxri