Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
Təcil senzoru 256
Şəkil 1. Seysmik təcil senzorunun prinsipial təsviri 1-gövdə, 2-yolölçən senzor, m-seysmik kütlə, k yayın sərtliyi, r-titrəməsöndürmə sabitidir
Yüksək məxsusi tezlikli sistemlərdə qiyməti 10 6
2 -yə qədər təcillərin ölçülməsi müm- kündür. Təcil senzorundan əsasən maşınların dinamik araşdırılması zamanı modal analiz üçün istifadə edilir.
(alm. der Beschleunigungssensor, ingl. Acceleration sensor) Təcillər planı mexanizmin bəndlərinin təcil- lərinin ümumi qütb nöqtəsi ətrafında qurulmuş planıdır. Bu plana əsasən mexanizmin istənilən nöqtəsinin təcilini tapmaq mümkündür. Təcil- lər planının qurulması aşağıda şarxqollu-sürün- gəc mexanizmin misalında göstərilir (şəkil 1). OA çarxqolunun fırlanması zamanı
A nöqtəsinin a A təcilini iki təşkiledicinin cəmi şəklində təsvir etmək olar: bənd boyunca A nöqtəsindən O nöqtəsinə yönəlmiş nor- mal vektoru və normala perpendikulyar yer- ləşən toxunan vektor :
(1)
OA qolunun uzunluğu, bucaq sürəti ( ω ) və bucaq təcili (ε) əsasında hesablanır:
(2) İlkin hesabatlarda adətən giriş bəndinin bucaq sürətini sabit götürürlər ( ω
= const). Bu halda ε
1 = d ω
/ dt = 0, uyğun olaraq A nöqtəsinin tam təcili a A əsasən normal təşkileduci
ilə təyin olunur. Bu təcil OA bəndinə paralel olaraq A nöqtəsindən O nöqtəsinə yönəlir:
Baxılan misalda B nöqtəsinin təcili ( ) sürüngəcin yönəldicisi (3) istiqamətində yönə- lir və aşağıdakı vektorların cəmi şəklində gös- tərilir:
(3)
Burada : və - uyğun olaraq B nöqtəsinin təcilinin normal və toxunan istiqa- mətindəki təşkiledicilərdir. Bu təşkiledicilərin hər ikisi məchuldur.
Şəkil 1. Çarxqollu-sürüngəc mexanizminin təcillər planı B nöqtəsinin normal istiqamətdəki (B nöqtə- sindən A nöqtəsinə yönəlir) təcili belə hesabla- nır:
V BA –B nöqtəsinin normal istiqamətindəki xətti sürətidir və → sürətlər planından tapılır. B nöqtəsinin ikinci təşkiledicisi qrafiki yolla tə- yin edilir. Bunun üçün təcillər planı qurulur. τ
τ − − + = OA AO OA n AO l a l a ⋅ = ⋅ = 1 2 1 ; ε ω τ n АО а AO n a a A − = В а BA BA n a a a a A B τ − − + + = BA n a −
a τ − AB BA BA n l V a / 2 = −
Təcillər planı 257
Müstəvidə planın qütbü p a -nı seçdikdən sonra AO bəndi üzrə A nöqtəsindən O nöqtəsinə yönəlmiş parçasını
çəkirik.
parçasının uzunluğu planda təcil vektorunu µ
-2 /mm) miqyası ilə təsvir edir: (4)
vektorunun
sonuna (a nöqtəsi) B nöqtəsindən A nöqtəsinə yönəlmiş parçası əlavə edilir ( = ). n 2 nöqtəsindən p a qütbündən keçən və sürüngəcə paralel olan xəttə qədər perpendikulyar ( təcilinə uyğun toxunan təşkiledici istiqamətində) çəkilir. İki xəttin kəsişmə nöqtəsi (b) B nöqtəsinin təcili -nin sonunu müəyyən edir. Vektorların istiqaməti vektorların cəmlən- məsi qaydasına uyğun tapılır (3). İstənilən nöq- tənin təcil vektoru oxşarlıq xassəsinə əsasən təyin edilə bilir. Misal kimi təcillər planında 2 bəndinin kütlə mərkəzinin (s 2 ) təcilinin təyin edilməsinə baxaq. Bunun üçün planın oxşarlıq xassəsindən istifadə edilir:
Burada as 2 plandakı parçanı, l AS2 isə
mexanizmin üzərindəki həqiqi məsafəni göstərir. Bəndlərin nöqtələrinin təcillərinin həqiqi qiymətləri onların uzunluqlarını miqyas əm- salına (
µ а ) vurmaqla tapılır:
2 bəndinin bucaq sürəti ε 2 (s
-2 ) belə
hesablanır
Bucaq sürətinin istiqamətini tapmaq üçün B nöqtəsinin təcilinin toxunan təşkiledicisi-
vektoru xəyalən mexanizmin B nöqtəsinə kö- çürülür. Baxılan misalda
vektorunun istiqaməti göstərir ki, B nöqtəsi A nöqtəsinə nəzərən saat əqrəbinin əksinə yənəlmiş ε
bucaq sürətinə malikdir. (alm. der Beschleunigungsplan, ingl. Acceleration plan) Təkərli qarışdırıcı diyirlənmə dəyirmanla- rında tətbiq olunan ən qədim →dəyirman nö- vüdür. Sadə konstruksiyasına görə geniş yayıl- mışdir. Hal-hazırda bu dəyirman növlərindən intensiv qarışdırma tələb olunan yerlərdə isti- fadə olunur. Təkərli qarışdırıcılar 2 ədəd ağır, silindrik daş təkərlərdən ibarətdir (şəkil 1). Təkərlər üfüqi oxa malik valın uclarında yastıqlarda oturdulur. İş zamanı təkər (a) əzmə yolundakı (b) materialı qarışdırır. Təkərlərin hərəkəti ya üfüqi ötürmədən (c), ya da alt tərəfdən yaradılır.
Şəkil 1. Təkərli qarışdırıcı
Hərəkət zamanı daş təkərlərin ağırlığı nəticəsində kasaya verilən müxtəlif material- lardan ibarət kütlə əzilərək yaxşı qarışır. Bir- cinsli qarışığı hazırlamaq üçün 3÷5 dəqiqə, üzlük qarışığı hazırlamaq üçün 6÷9 dəqiqə, içlik qarışığı hazırlamaq üçün 6÷12 dəqiqə vaxt sərf olunur. Bu tipli qarışdırıcılar tökmə sexlərində qum qarışığının hazırlanmasında və müxtəlif rəng- lərin bir-biri ilə qarışdırılmasında geniş tətbiq tapır.
(alm. der Kollergang, ingl. Edge mill ) Təkərüzlüyü hazırlayan maşın parçalar, re- zin içliklər, burulmuş məftillər, işçi üz üçün а р а а р а А а а р а 2 а n 2
n а а / μ n ВА τ
а b р а a A a µ a a p / = ; 2 2 AB AS l l ab as =
AS l l ab as 2 2 = ; ; ; ; 2 2 2
a S a BA a BA a a B µ S p a µ ab a µ b n a µ b p a ⋅ = ⋅ = ⋅ = ⋅ = τ AB BA l a / 2 τ ε =
τ BA a τ
a Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|