Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
Təmizləmə 260
Emal olunmuş səthi tələb olunan şəkildə əldə etmək üçün bir-birindən fərqlənən müxtəlif təmizləmə üsulları tətbiq tapır. Səth →qırma- atıcı qurğularda, metal və ya plastik kürələrlə, və ya qum dənəcikləri ilə bombardman edilir. Yüksək təzyiqli buxar şırnağı ilə səthlərdən özlü maddələr uzaqlaşdırılır. Mexaniki təmiz- ləmədə səthlər dəsmal, fırça, qaşov və oxşar alətlərdən istifadə olunur. Səthə yapışmış, çətin silinən maddələr çox vaxt qazla və ya ultrasəs üsulu ilə təmizlənir. Kimyəvi təmizləmə zamanı səthə əridici maddə (benzol, benzin, trixloretilen, per- xloretilen) çəkilir. Səthə bərk yapışmış mad- dələrin kənarlaşdırılmasında bu üsul çox effektivlidir. Termiki təmizləmə zamanı səthdə olan çirk- lər termiki təsirlə buxarlanma və ya parçalama yolu ilə ayrılırlar.
(alm. das Reinigen, ingl. Clean) Tənzimləyici ventil maşınların hidravlik idarə sxemində mayenin axın istiqaməti, həcmi və təzyiqini idarə və tənzimləmək üçün istifadə olunan hidravlik qurğudur. Aşağıdakı ventillər fərqlənirlər:
Bağlayıcı ventil,
Cərəyan ventili (drosel), Təzyiq ventili,
Servoventil. Bağlayıcı ventilin məqsədi maye axının qarşısını almaq və ya açmaqdan ibarətdir. İş- ləmə prinsipinə görə bu ventillər mayenin axın istiqamətindən asılı olaraq həm düz, həm də geriyə istiqamətlidirlər (şəkil 1). Şəkildə təsvir olunan bağlayıcı ventildə mayenin lazımi istiqamətdə axını (A,B) gövdə daxilində yerləşmiş valın sağa, sola hərəkəti ilə idarə olunur.
ventildir (şəkil 2). Onun giriş və çıxışındakı en kəsiklərinin fərqi nəticəsində qapalı şəbəkədə axan mayenin həcmi idarə edilir və digər parametrləri (temperatur, rütubət, qızma və s.) dəyişir. Buxar turbinlərində yükləməni drosel- lərin köməyi ilə tənzim edirlər. Drosellər həm- çinin dəzgahlarda veriş ötürməsinin, daxili yanma mühərriklərində yanacaq qarışığının işçi silindrə verilməsini tənzimləmək üçün ge- niş tətbiq tapır.
Şəkil 1. Bağlayıcı ventilə misal A,B-idarə istiqaməti, N-nasos, Ə-əks istiqamətdə axın
A-giriş yolu, B-çıxış yolu, 1-tənzimləyici başlıq, 2- vint, 3-porşen, 4-gövdə, 5- keçid en kəsiyi
həddə tənzimləməyə xidmət edir (şəkil 3). Həmçinin o, çıxışda mayenin təzyiqini müəy- yən qanunauyğunluqla idarə etməyə imkan yaradır. Təzyiq ventilləri üç növə bölünürlər: məhdudlaşdırıcı, azaldıcı, tənzimləyici. Birin- ci halda mayenin təzyiqi verilmiş həddə qədər buraxılır, sonra isə idarə olunaraq sabit sax- lanır. İkinci hal anbarlarda rast gəlinir. Maye anbara dolaraq orada təzyiq yaradır. Bu təzyiq müəyyən həddə çatdıqdan sonra ventil giriş xəttini bağlayır. Üçüncü halda tənzimləmə avtomatik baş verir. Lazım olan halda ventil açılaraq təzyiqi azaldır. Məsələn, nazik divarlı hissələrin dəzgahda bərkidilməsi zamanı təzyiqin azaldılması lazım gəlir. Tənzimləyici ventil 261
Şəkil 3-də məhdudlaşdırıcı ventilin sxematik təsviri verilmişdir. Konus (1) yayla (2) otu- racağa (3) sıxılır. Əgər borudan keçən mayenin təzyiqi yayda yaranan təzyiqdən çox olarsa onda konus yuxarıya basılır və artıq maye əla- və yolla (7) çənə qayıdır. Beləliklə, mayenin təzyiqi sabit saxlanır. Şəkil 3. Təzyiq ventili
pilləsiz tənzimlənəbilən ventildir (şəkil 4). Onlar əksər hallarda elektromaqnit ötürmə sis- temi ilə təchiz olunuralr. Servoventillərin üs- tünlüyü ondan ibarətdir ki, o, gücü kəskin artırmağa imkan verir: az Vat-a malik güc tət- biq etməklə çıxışda bir neçə kVt güc əldə edilir. Digər üstün cəhəti onları analoq işləyən elektrohidravlik idarə sxeminə qoşmaqdan ibarətdir. Bu ventillərin tətbiqi axan mayenin incə süzülməsini (süzmə dərəcəsi 19 mkm-dən kiçik) tələb edir. Şəkil 4-də bir servoventilin sxematik təsviri verilmişdir. Sxemə əsasən, mayenin A istifadəçisinə axması üçün idarə porşeni sağa hərəkət etmə- lidir. Bu, ventilin yuxarı hissəində yerləşmiş elektromaqnit dolağına cərəyan verilməsi ilə reallaşdırılır. Dolağa verilən cərəyan güclən- diricinin tutqacını sola sürüşdürür və bununla ucluq ilə arakəsmə arasındakı məsafə kiçilir. Nəticədə sol tərəfədki boruda (7) təzyiq artır. Artan təzyiq porşeni sağa o qədər itələyir ki, sistemdə (yayda) tarazlıq yaransın. Ser- voventilin giriş və çıxışında yaranan maye fərqi ona verilən elektrik cərəyanı ilə mütə- nasib olur. İdarə üçün lazım olan elektrik cərəyanı ilə ventilin çıxşında yaranan güc arasında nisbət 1:10 3 – 1:10 5 həddində yerləşir. Buna baxmayaraq bu ventillərin qabarit öl- çüləri çox kiçik olur.
Şəkil 4. Servoventilin en kəsiyi 1-idarə silindri, 2-süzgəc, 3,4-drossel, 5-güclən- dirmə sistemi, 6, 7- borular, 8-yay, T əlavə giriş və çıxış boruları, A-əlaqə borusu, B-əlaqə borusu, N- nasos.
Tərtibat maşınqayırmada pəstahın dəzgahın işçi orqanları və alətin tilinə nəzərən yerləş- dirilməsi və bərkidilməsi, nəqli, həmçinin yığma əməliyyatlarının yerinə yetirilməsi üçün tətbiq edilən texnoloji vasitədir. Onun məqsədi yerinə yetirilən əməliyyat üçün vahid formada və etibarlı təkrar olunan şəraitin yara- dılmasından ibarətir. Prosesin dəqiq aparılması ilə bərabər fəhlələrin iş şərati də yüngülləşir, ağır əl əməyi aradan qaldırəlır. Seriyalı istehsalda tərtibatların tətbiqi məhsuldarlığın dəfələrlə artmasına imkan verir. Digər tərəfdən işçi maşınların, o cümlədən →dəzgahlarn tərtibatlarla təchiz olunması onların texnolji imkanlarını artıraraq emalı adi halda mümkün olmayan hissələrin hazırlanmasına şərait yaradır (şəkil 1). Tərtibatlar bölünürlər: müəyyən qrup hissə- lərin emalı üçün istifadə olunan xüsusi; bir neçə hissəsinin dəyişdirilməsi ilə istənilən öl- çüyə sazlanaraq müxtəlif forma və ölçüyə ma- lik hissələrin emalına imkan verən universal- sazlanabilən; heç bir dəyişilməyə ehtiyac du- yulmadan istənilən hissənin emalını mümkün edən universal tərtibatlar. Quraşdırılmasına görə tərtibatlar aqreqat- laşdırılmış və aqreqatlaşdırılmamış olurlar. Aqreqatlaşdırılmış tərtibatlar sərbəst düyüm- lərdən hazırlanır, standartlaşdırılmış və uni- Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|