Hist fil star sred 2008
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
76
W świecie dostrzegamy określony porządek przyczyn sprawczych. Nic jednak nie moŜe być swoją własną przyczyną sprawczą, gdyŜ wtedy – przynajmniej w porządku natury – musiałoby być wcześniejsze względem siebie samego. Poszukując kolejnych przyczyn sprawczych nie moŜna iść w nieskończoność, toteŜ naleŜy przyjąć istnienie Pierwszej nieuprzyczynowanej przyczyny sprawczej.
Rzeczy stworzone są bytami przygodnymi (moŜliwymi), czyli takimi, które nie istniały i nie będą istniały, których istnienie jest utracalne. W bytach tych występuje realna róŜnica pomiędzy ich istotą a istnieniem. Istnienie przychodzi do bytów stworzonych z zewnątrz jest im udzielone. Byty te nie mogą same udzielić sobie istnienia, dlatego musi istnieć Byt konieczny, który nie zaleŜy w swoim istnieniu od czegoś innego, którego Istotą jest Istnienie. Ten Byt konieczny jest jedynym niesprzecznym wyjaśnieniem istnienia bytów moŜliwych (przygodnych). d/ Argument ze stopni doskonałości: Stwierdzamy, Ŝe pewne rzeczy są mniej, inne bardziej dobre, szlachetne, sprawiedliwe, piękne. Stopień doskonałości rzeczy określamy względem pewnego maksimum. Aby stwierdzić, Ŝe ta rzecz jest piękniejsza od innej, musi istnieć coś najpiękniejszego, najszlachetniejszego itp., co jest przyczyną piękna, dobra, prawdy w innych bytach. Tym bytem, który realizuje w stopni najwyŜszym wszystkie te doskonałości jest Bóg. e/ Argument z zarządzania rzeczami/ z celowości: Wszystko, co działa, czyni to dla jakiegoś celu. MoŜna zaobserwować, Ŝe nawet w bytach pozbawionych wiedzy ich działanie zmierza do zrealizowania tego, co jest dla nich najlepsze. Nie dzieje się tak przypadkowo. Byty nie posiadające rozumu nie mogą dąŜyć do celów rozmyślnie, ale skierowała je tam jakaś inteligentna istota. Jest zatem Istota rozumna, która skierowuje wszystkie byty ku ich celom, a którą nazywamy Bogiem.
- Zdaniem Tomasza moŜemy jedynie poznać, Ŝe Bóg istnieje, ale nie wiemy kim On jest: wiedza o BoŜej istocie jest dla człowieka niedostępna. Tomasz usiłuje powiedzieć jednak coś o Bogu wychodząc z analizy Bytu koniecznego.
- Bóg jest niezmienny, gdyŜ jest czystym Aktem i nie ma w nim Ŝadnej potencjalności. Jest nieskończony, gdyŜ jest samym istnieniem, które nie jest ograniczone. BoŜa Istota utoŜsamia się z Jego istnieniem.
- Bóg jest Stwórcą, ale stwarzanie nie naleŜy do BoŜej Istoty. Bóg nie stworzył rzeczy z konieczności, ale dlatego, Ŝe chciał je stworzyć. Rzeczy są zatem przyporządkowane do 77
BoŜej Woli – Bóg je chciał. Dlatego kaŜda rzecz, o ile istnieje, jest dobra, bo jest chciana przez Boga. - Porządek świata świadczy o tym, Ŝe jest on racjonalny, tj. przyporządkowany do BoŜego Intelektu. Wszystkie rzeczy istnieją uprzednio w BoŜym Intelekcie i jako przyporządkowane do BoŜego Intelektu są prawdziwe.
Koncepcja człowieka: - Tomaszowa koncepcja człowieka przyjmuje wiele elementów od Arystotelesa: - Dusza – według Arystotelesa i Tomasza – jest pierwszą zasadą Ŝycia. Te byty, które posiadają duszę nazywamy istotami Ŝyjącymi. - Istoty Ŝywe przejawiają określone aktywności Ŝyciowe i właśnie za tę aktywność odpowiedzialna jest dusza. W roślinach dusza odpowiada za odŜywianie, rozmnaŜanie i wzrost (dusza wegetatywna), w zwierzętach do funkcji wegetatywnych dochodzą funkcje zmysłowo-motoryczne (dusza zwierzęca), a w człowieku dochodzi funkcja intelektualnego poznania i chcenia (dusza rozumna).
dusza jest niecielesna, przekonują czynności, które dusza wykonuje bez udziału ciała. Taką czynnością jest intelektualne poznanie. Dzięki intelektowi dusza moŜe poznać wszystkie rzeczy, a nie tylko jakąś ich część. Gdyby intelekt miał naturę jakiegoś konkretnego ciała, to nie mógłby poznawać innych ciał, dlatego intelekt jest niecielesny. Gdyby intelekt był ciałem nie mógłby poznawać siebie samego, a tymczasem poznanie intelektualne jest samo-zwrotne. Intelekt nie tylko nie jest ciałem, ale nie uŜywa bezpośrednio Ŝadnego organu cielesnego dla wypełnienia swojej aktywności. - Skoro aktywność intelektualna nie wymaga bezpośrednio organów cielesnych, to i w swoim istnieniu intelekt jest od ciała niezaleŜny. Z tego względu intelekt nie musi ginąć wraz ze ś miercią ciała. Jeśli zatem intelekt, który stanowi zasadniczą władzę ludzkiej duszy, jest od ciała niezaleŜny, to i dusza jest samoistna. - Dusza ludzka względem ciała pełni funkcje formy, ale jednocześnie w sobie samej jest substancją. Dzieje się tak dlatego, Ŝe akt istnienia przysługuje całemu człowiekowi za pośrednictwem duszy-formy. Akt istnienia jest jak gdyby „własnością” duszy, a ona udziela go ciału. - Mimo tego, Ŝe moŜliwe jest, aby dusza istniała bez ciała, to jednak jako forma organizująca to oto konkretne ciało, jest ona do tego ciała przyporządkowana i dostosowana. Istnienie duszy po śmierci ciała jest zatem moŜliwe, ale jest to istnienie niepełne. Dusza bez ciała jest 78
bowiem niezupełna i dopiero wraz z ciałem tworzy „pełny” ludzki byt. Na tej podstawie Tomasz postulował konieczność zmartwychwstania ciał (przyszłe istnienie człowieka nie moŜe być istnieniem niepełnym). - Działanie ludzkiego intelektu ma swój początek w zmysłach. Tomasz przyjmował empiryzm genetyczny: nie ma niczego w umyśle, czego wcześniej nie byłoby w zmysłach. - Na bazie materiału dostarczonego przez zmysły, umysł - w procesie abstrakcji- tworzy sobie pojęcie rzeczy. - Inną z władz ludzkiej duszy jest wola, która jest wyŜszą formą tzw. poŜądania naturalnego, które jest rodzajem inklinacji występującej w kaŜdej rzeczy w kierunku właściwego jej dobra. - Wola z konieczności nastawiona jest na poszukiwanie szczęścia, to jest bowiem cel jej działania. W akcie wolnego wyboru wola wybiera środki słuŜące realizacji tego nadrzędnego celu, jakim jest szczęście. Wola wybiera te środki spośród tego, co przedstawia jej intelekt. Akt wolnego wyboru jest zatem wspólnym dziełem woli (wybór) i intelektu (prezentacja moŜliwości).
istnienie, argumenty za istnieniem Boga, koncepcja człowieka. Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|